وقتی اسم افراد سرنوشت شغلی‌شان را تعیین می‌کند

نتیجه تحقیقی در آلمان نشان می‌دهد که بسیاری از فرزندان خانواده‌های مهاجر صرفا به دلیل اسم‌شان با تبعیض در پذیرش کارآموزی یا اشتغال خود روبرو می‌شوند. این پژوهش روی ۱۸۰۰ موسسه آموزشی صورت گرفته است.

ایمن دختری هجده ساله است که در هانوفر زندگی می‌کند و مادری لهستانی و پدری عرب دارد. او می‌گوید بیش از ۴۰ درخواست کارآموزی‌ به اینجا و آنجا فرستاده، اما هیچ جوابی نگرفته است. او برای یک هنرستان حرفه‌ای هم تقاضاهای متعددی ارسال کرده، اما نامه‌هایش انگار گیرنده‌ای نداشته‌اند.

برای ایمن روشن شده که ناکام ماندن در کاریابی یا دوره آموزشی به خاطر آن است که اسم متفاوتی دارد و صد در صد آلمانی نیست.

این‌ یکی از تجارب روزانه جوانان مهاجرتبار در آلمان است. نمونه‌‌‌های متعددی از این تجربه‌ها در تحقیق "شورای مشورتی بنیاد آلمانی مهاجرت و هم‌پیوندی" بازتاب یافته‌‌اند.

مشابه این نمونه‌ها را در مدارس آلمان هم می‌توان دید. بچه‌های مهاجرتبار به دلیل اسم نامانوس خود مسخره می‌شوند یا آموزگاری خارجی که اسمش را به شکلی تحقیرآمیز تلفظ می‌کنند.

مبنای پژوهش یاد شده، بررسی تقاضاهای کار مشابهی است که برای ۱۷۹۴ موسسه با دو نام آلمانی و ترکی فرستاده شده‌اند.

نتیجه کاملا روشن بود. تقاضاهایی با اسامی آلمانی شانسی به مراتب بیشتر از سایرین داشتند و برای آشنایی و مصاحبه حضوری دعوت ‌شدند. این در حالی است که همه متقاضیان، دارای سوابق، تجربه، مهارت‌ها و ریز نمرات مشابهی بودند.

تبعیض مضاعف

تحقیق یادشده نشان می‌دهد که متقاضیان ترک علاوه بر آن که به ندرت دعوت به مصاحبه و دیدار حضوری می‌شوند، حتی خبر دریافت تقاضاهای خود را هم از مؤسسات مربوطه نمی‌گیرند. آن‌ها به‌این ترتیب با تحقیر دیگری مواجه می‌شوند، در حالی که از نظر اداری مرسوم است از دریافت درخواست و مدارک ارسالی خود مطلع شوند.

مدیر این پژوهش می‌گوید، کسانی با نام ترکی باید دو برابر بیشتر از متقاضیانی با نام آلمانی زحمت بکشند تا کار یا دوره‌آموزشی مورد نظر خود را بیابند: «تنها جایی که آنها از متقاضیان آلمانی جلو می‌زنند، وقتی است که به طور مستقیم جواب منفی می‌شنوند.»

در کارگاه‌ها و دفاتر کوچک‌تر، وضعیت ترک‌‌تبارها به مراتب بدتر می‌شود. نتیجه بررسی در دو حوزه مکانیکی خودرو و امور دفتری، نشانگر جذب هر چه بیشتر آلمانی‌هاست.

این پژوهش تاکید می‌کند که در شرکت‌های بزرگ، محیط بازتر و منعطف‌تر است، اما در کارگاه‌ها یا دفاتری که میانگین همکاران آن شش نفر است، تبعیض در قبال ترک‌ها یا خارجی‌ها بیشتر به چشم می‌خورد.

تقاضاهای ناشناس

شورای مشورتی بنیاد مهاجرت و هم‌پیوندی پیشنهاد جالبی برای برون رفت از وضعیت کنونی داده و آن این که خارجی‌ها، تقاضاهای کاری خود را بدون عکس و نام برای کارفرمایان مورد نظر ارسال کنند.

یکی از مسئولان این شورا می‌گوید، این روشی است که دربسیاری کشورهای دیگر هم رایج است و شاید کمکی باشد برای برابرحقوقی در عرصه کارآموزی و مهارت‌های حرفه‌ای.

نکته امیدوار کننده پژوهش یادشده اما آنجاست که روشن می‌شود نام فامیل متقاضیان نقش زیادی در پذیرش و جذب‌شان ایفا نمی‌کند. سه چهارم شرکت‌های مورد تحقیق تاکید کرده‌اند که برایشان فرقی نمی‌کند نام خانوادگی کارکنان‌شان خارجی باشد یا آلمانی.