پس از ۳۰ سال نظامیان کاخ احمد‌شاهی در سعدآباد را ترک کردند

مجموعه کاخ سعدآباد

سازمان میراث فرهنگی اعلام کرد که کاخ احمدشاهی ،قدیمی‌ترین کاخ در مجموعه سعدآباد، که حدود ۳۰ سال در اختیار نظامیان بود، به مجموعه سعدآباد و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بازگردانده شده است.

محمدصالح رضاخانی، مدیر مجموعه تاریخی – فرهنگی سعدآباد، در گفت‌وگو با روزنامه بهار با اعلام این خبر گفته است که نظامیان حاضر در این محوطه فقط ساختمان کاخ را تحویل داده‌اند اما همچنان اراضی اطراف آن را در اختیار دارند.

به گفته آقای رضاخانی، "مالکیت اراضی باقی‌مانده متعلق به میراث فرهنگی است، همان‌طور که کاخ احمدشاهی بود اما آن بخش از اراضی به‌رغم مالکیت میراث فرهنگی همچنان در اختیار ما نیست تا در پیگیری‌های بعدی، تفاهمنامه‌های جدیدی برای آن تنظیم شود."

مدیر مجموعه تاریخی سعدآباد با اشاره به اینکه ششم مهرماه این کاخ تحویل این مجموعه شده، گفت: "صورتجلسه نوشتیم، بازدید میدانی انجام شد البته ساختمان به مرمت و بازسازی کلی نیاز دارد، اسناد و مدارک به سازمان مرکزی ارسال شده تا کارشناسان برای بازدید بیایند."

آقای رضا خانی معتقد است که کاخ باید فعلا مرمت شود ودرآینده "حتما" به عنوان یکی از موزه‌های سعدآباد افتتاح خواهد شد.

محمد عبدالعلی‌پور، یکی از روسای مجموعه تاریخی – فرهنگی سعدآباد که در زمان مدیریت او این موضوع مجلس و دولت پیگیری شده، درباره ماجرای کاخ احمدشاهی و مساحت دقیق اراضی‌ای که در اختیار نیروهای نظامی است، گفت: "مشخصا ۱۶ هکتار از مجموعه ۱۱۰ هکتاری سعدآباد در اختیار نیروهای نظامی است. این اراضی به صورت یک نوار باریک در ضلع شمال غربی مجموعه شروع می‌شود و به‌طور موازی با ضلع غربی سعدآباد ادامه پیدا می‌کند و تا محدوده مرزی با یک پادگان مستقر در محدوده است و حتی بخشی از اراضی شمال شرقی سعدآباد معروف به دره جنی را شامل می‌شود. مالکیت سعدآباد بر این ۱۶ هکتار زمین محرز شده بود و حتی در دولت آقای خاتمی، آقای شمخانی در هیات دولت ماموریت گرفتند گزارشی از متصرفات کاخ احمدشاهی تهیه کنند، این گزارش تهیه شد و اسنادش الان باید در هیات دولت هم موجود باشد."

دو سال پس از پیروزی انقلاب‌، به موجب مصوبه شورای انقلاب، مجموعه ۱۱۰ هکتاری سعد‌آباد همراه با همه کاخ‌ها، ساختمان‌ها، تاسیسات و امکانات آن برای تغییر کاربری فرهنگی در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت و بسیاری از بناهای آن به موزه تبدیل شدند اما کاخ احمد شاهی و محوطه آن در اختیار نیروهای نظامی بوده است.

براساس گزارشها و مدارک موجود، نیروهای نظامی از سال ۱۳۵۹در قسمت شمالی مجموعه که پیش از انقلاب محل استقرار گارد جاویدان بود، مستقر شده بودند. در سال ۱۳۶۳ بخشی از نیروهای بسیج خواهران هم در محدوده کاخ و استخر احمد شاهی مستقر و از سال ۱۳۷۷ به بعد با احداث دیواری آجری به قطر ۳۰سانتی‌متر اقدام به جدا‌سازی کامل این بنا و استخر آن از محوطه سعدآباد کردند.

در سال ۱۳۸۰ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشنهاد داد که کاخ احمد شاهی به موزه امام علی تبدیل شود اما این پیشنهاد اجرایی نشد. سه سال بعد در ۱۳۸۳ کارشناسان میراث فرهنگی برای نخستین‌ بار اجازه بازدید از کاخ احمد شاهی را یافتند و پس از بازدید اعلام کردند ضلع شمال غربی این بنا بیش از سایر قسمت‌ها آسیب دیده و ساختمان آن نیازمند مرمت است.

اگرچه همان زمان براساس رای دادسرای نظامی مقرر شد نیروهای بسیج خواهران برای مرمت، این کاخ را تخلیه کنند اما حکایت مرمت این کاخ و نگهداری از آن به‌عنوان یک اثر تاریخی محل مناقشه‌ای بوده که سال‌ها بین میراث فرهنگی و نهادهای نظامی ادامه داشته است.

اینک بعد از گذشت بیش از ۳۰ سال این کاخ، مجدد به میراث فرهنگی تحویل داده شده است.