نتیجه یک پژوهش: کشاورزی در ایران از «۱۲ هزار سال» پیش رونق داشته

باستان شناسان در حفاری‌های خود در حاشیه رشته کوه زاگرس در ایران آثار و بقایای جوامع کشاورزی مربوط به عصر حجر را کشف کرده‌اند.

این یافته‌ها نشان می‌دهند که مردمان ساکن این مناطق از دوازده هزار سال پیش جو، عدس و لوبیا پرورش می‌داده‌اند.

به گزارش وبسایت خبری «ان آر پی» آمریکا، این یافته‌های باستان شناسی کاملترین تصویری است که از دوره‌های اولیه کشاورزی انسانها یافت شده و نشان می‌دهد که مردمان ساکن فلات قاره ایران در کشف و توسعه کشاورزی نقش مهمی داشته‌اند.

این پژوهش‌های باستان شناسی از سال ۲۰۰۹ و به ریاست نیکلاس کنراد از دانشگاه «توبینگن» آلمان در  دامنه‌های رشته کوه زاگرس و در جوار مرز با عراق آغاز شد. در ماه‌های اخیر به توصیه همکاران ایرانی این پژوهشگر، آنها حفاری در چند تپه کم ارتفاع را شروع کرده و به سرعت مجموعه‌ای از اشیا بسیار قدیمی از جمله باقی‌مانده ظرف‌های سفالی و نقاشی‌هایی از حیوانات و پیکر انسان را پیدا کردند.

بخش دیگری از یافته‌های باستان شناسان ابزارهای سنگی را شامل می‌شود که برخی از آنها مخصوص خرد کردن دانه‌های غلات و حبوبات بوده است. علاوه بر این مقداری هم دانه‌های غلات و حبوبات کشف شده که به گفته باستان شناسان نیم سوز شده‌اند ولی با وجود این محتویات این دانه‌ها به خوبی حفظ شده است.

نیکلاس کنراد با وجودی که در رشته زیست شناسی دانش چندانی ندارد ولی می‌گوید که تشخیص این دانه‌های غلات و حبوبات کار دشواری نیست و می‌گوید که آنها شبیه دانه‌های عدس و یا جو هستند که امروز همه ما با آنها سر و کار داریم.

وی بخشی از این دانه‌های حبوبات را برای آزمایش دقیق‌تر به دانشگاه «توبینگن» می‌فرستد و نتیجه آزمایش‌ها تایید می‌کند که آنها عدس، لوبیا و جو هستند. علاوه بر این، آزمایش‌ها نشان می‌دهد که در میان این دانه‌های باستانی مقداری روغن، نوعی گردو و چند نوع علف نیز وجود داشته و از همه مهمتر یک نوع گندم که Emmer نامیده می‌شود و در قرن‌ها و هزاره‌های بعدی کشت آن در سراسر خاورمیانه گسترش می‌یابد.

به نوشته «ان آر پی»، نکته مهم در نتایج این آزمایش‌ها این است که این جوامع کشاورزی مشغول کشت نمونه‌های وحشی این نوع گیاهان بوده‌اند که بعدا حبوبات و غلات امروزی از آنها ریشه گرفته‌اند.

به عبارت دیگر دوازده هزار سال پیش انسان همان گیاهان وحشی را که در طبیعت وجود داشته کشت می‌کرده است.

کارشناسان کشاورزی ماقبل تاریخ از نتایج این پژوهش‌ها استقبال کرده‌اند. گزارش کامل این تحقیقات در شماره اخیر مجله «ساینس» (علوم) منتشر شده است.

تاکنون فرضیه رایج دربین مورخان این بود که کشاورزی در بخش‌های غربی منطقه‌ای که «حلال حاصلخیز» نام گرفته است یعنی بخش‌هایی از غرب ترکیه، سوریه، عراق، اردن و فلسطین و اسرائیل آغاز شده است چون تمام شواهد مربوط به دوره‌های اولیه کشاورزی در آن نقاط کشف شده بود.

اما اکنون ثابت می‌شود که ایران یعنی بخش شرقی این حلال حاصلخیز نیز در همان زمان محل اولین تجارب کشاورزی انسانها بوده است.