محرومیت از تابعیت دوگانه، مشکلی برای مهاجران در آلمان

شمار مهاجرانی که مجبورند برای گرفتن تابعیت آلمانی، از ملیت اولیه خود چشم‌پوشی کنند، کم نیست. تلاش برای تغییر قوانین تابعیت و پذیرش تابعیت دوگانه هنوز به نتیجه نرسیده است.
 

کودکان مهاجر بسیاری در آلمان زندگی می‌کنند که در این کشور بزرگ ‌شده‌اند، درس خوانده‌‌اند و خود را نیمه‌آلمانی می‌دانند. فرزندان خانواده‌های ترک، در این میان اکثریت را دارند. به آن‌ها و بسیاری از ملیت‌های دیگر این امکان داده نمی‌‌شود که تابعیت دوگانه داشته باشند و باید میان سرزمین مادری و کشوری که در آن بزرگ شده‌اند، یکی را انتخاب کنند.

 
"کودکان انتخابی"
 
نام اداری این گروه را ادارات آلمانی "کودکان انتخابی" گذاشته‌‌اند. برای این افراد تابعیت دایمی دو کشور ممکن نیست. طبق قانون، داشتن تابعیت دوگانه ممنوع است. ولی در قوانین آلمان استثنا‌های زیادی وجود دارد. از جمله پذیرش این موضوع برای کسانی که از کشورهای اتحادیه اروپا مهاجرت کرده‌اند و هم‌چنین ایرانی‌ها و سوری‌ها.
 
در مورد دو گروه آخر این‌گونه استدلال می‌شود که کشورهای زادگاه آن‌ها، اجازه پس دادن تابعیت را به آن‌ها نمی‌دهد، بنابراین چاره‌ای جز پذیرفتن تابعیت دوگانه این  دسته از مهاجران نیست. با این حال خیلی از سیاستمداران این را بی‌عدالتی نسبت به دیگران می‌دانند.
 
مارتین یونگنیکل، سرپرست شورای منطقه‌ای شهر دارمشتات آلمان امیدوار است که این قانون تغییر کند و برای همه مهاجرانی که مایلند تابعیت دوگانه داشته باشند، این امکان به وجود آید. به خصوص که به گفته‌ی او بر عده این افراد مدام افزوده می‌شود. در حال حاضر حدود ۳۰۰۰ نفر در سال با این مشکل مواجه هستند. انتظار می‌رود که در پنج‌سال آینده شمار آن‌ها به ۴۰ هزار نفر برسد.
 
کنعان کولت، رئیس جامعه ترک‌‌ها در ‌آلمان، معتقد است که این قانون مشکلی در راه همگرایی فرهنگی میان مهاجران و کشور میزبان ایجاد می‌کند. به عقیده او تابعیت دوگانه یعنی به رسمیت شناختن فرهنگ‌ مهاجران. او خواستار تغییر قوانین تابعیت در آلمان است.
 
مخالفان تابعیت دوگانه
 
احزاب ‌"سبزها" و "سوسیال دموکرات ‌آلمان" با قوانین فعلی مخالفند و برای تغییر آن تلاش می‌کنند. با این همه شانس تغییر آن دستکم تاکنون زیاد نبوده است. دولت محافظه‌کار − لیبرال آلمان، در برابر این درخواست واکنشی یکدست نشان نمی‌دهد. لیبرال‌ها موافق تغییر قوانین و احزاب سوسیال مسیحی و دموکرات مسیحی درباره درستی پذیرش تابعیت دوگانه برای همه "کودکان انتخابی" تردید دارند.

ماریا بوهمر، کمیسر دولت آلمان در امور مهاجران از  حزب دموکرات مسیحی، می‌گوید که ۹۸ درصد کسانی که مجبور به انتخاب یک تابعیت می‌شوند، آلمان را انتخاب می‌کنند و این خود نشانه‌ی یک‌پارچگی است.
 
کریستینه هادرتهاور، وزیر امور اجتماعی در ایالت بایرن نیز بر این باور است که اجبار برای انتخاب یک کشور در حقیقت "جهت‌دهی درونی" است که به همگرایی فرهنگی مهاجران با کشور میزبان یاری می‌رساند.
 
اما دبورا مهلر، روانکاو، که سال‌هاست در دانشگاه کلن درباره‌ی مهاجران پژوهش می‌کند، نظری عکس این دارد. او می‌گوید: «تحقیقات نشان داده است مهاجرانی که امکان حفظ تابعیت دوگانه خود را داشته‌اند، احساس نزدیکی زیادی به هردو فرهنگ می‌کنند، هم فرهنگ سرزمین مادری و هم کشور میزبان.» به عقیده او داشتن تابعیت دوگانه هیچ مانعی برای محکم شدن پیوند با کشور میزبان نیست.