راز شگفت انگیزی که سه هزار سال مخفی ماند
به گزارش باشگاه خبرنگاران ، شهر زیرزمینی نوش آباد به وسعت چهار کیلومتر مربع در سه طبقه که اصطلاحاً "اویی" نام دارد، در سال 1381 به همت پژوهشگران و همچنین کاوشگران محلی از جمله حسین میرزاجانی نوش آبادی کشف شد.
هر چند قدمت آن هنوز به طور دقیق مشخص نشده، اما سفالینه ها و آثار بدست آمده در این شهر زیرزمینی نشان می دهد که در زمان ساسانیان از آن استفاده می کرده اند و بعدها بدلیل وقوع سیل عظیمی که به "برزوکی" معروف بوده و خسارات جانی و مالی فراوانی به مردم وارد کرد، بسیاری از مردم از این شهر کوچ کردند و بدین ترتیب "اویی" هم به فراموشی سپرده شد تا اینکه پس از سال ها کشف و در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
اما کشف این شهر زیرزمینی خود حکایت جالبی دارد، بطوریکه یکی از اهالی محل تعریف می کند، هدف حفر چاه کوچکی در حیاط پشتی بود تا بدین وسیله مشکل فاضلاب خانگی خود را برطرف کند، اما غافل از اینکه با هر ضربه کلنگ به کشف راز بزرگ زندگی مخفیانه سه هزار سال پیش مردم شهری، در سه طبقه زیرزمین نزدیک تر می شود.
ضربه های بیل و کلنگ شدت گرفت تا اینکه به 10 متری چاه رسید، با آخرین ضربه، زیر پای مقنی در داخل چاه ریزش کرد و انگار چاه دهان باز کرد و با صدای مهیبی مقنی را با خود به سه هزار سال پیش برد، خبر به گوش اهالی محل رسید و آن ها برای نجات وی، با استفاده از طناب و چراغ قوه وارد چاه و سپس دالانی عجیب و غریب در زیر چاه شده و مقنی را نجات دادند اما چون تصور کردند به قسمتی از قنات های شهری برخورده اند، درب آنرا پوشانده و به زندگی روزمره خود مشغول شدند تا اینکه سالیان بعد کشف شد.
بر اساس این گزارش، شهر نوش آباد کنونی در محلی قرار گرفته که در زمان قدیم، شهری پررونق از لحاظ تجاری و اقتصادی بوده و مجاورت آن با جاده ابریشم موقعیت مهم و سوق الجیشی برای آن ایجاد کرده بود و به همین نسبت چشم طمع یاغیان، راهزنان و دشمنان به اموال و جان مردمان آن دیار وجود داشته است.
بنابر این بنظر می رسد، حاکم و مردم شهر برای در امان ماندن از حملات احتمالی یاغیان و دشمنان اقدام به خلق چنین اثر و معماری هوشمندانه ای کرده اند.
چاه های مخفی در داخل زیرزمین منازل، انتهای تنور خانه ها و چاه هایی که دهانه آن را با ساخت آنجور در اسطبل احشام و چهارپایان استتار می کرده اند، از جمله شگردهایی بوده که مردمان وقت از آن ها برای ورود به پناهگاه زیرزمینی خود استفاده می کردها ند تا دشمن به وجود چنین پناهگاه عظیمی در زیرزمین پی نبرد.
این گزارش می افزاید: شهر زیرزمینی نوش آباد در سه طبقه بگونه ای تعبیه شده که غیر از ورودی اصلی، ارتفاع تمام قسمت های آن به اندازه قد طبیعی انسان یعنی بین 170 تا 180 سانتی متر است.
بر سطح دیوارها و در فواصل اندک، جای پیه سوز و در بعضی قسمت ها نیز درون دیوار، سکوهای کوتاهی جهت نشستن ایجاد شده که در برخی اتاق ها تبدیل به طاقچه جهت قرار دادن اشیاء بوده است.
یکی از شگفتی های معماری مجموعه اویی، کمبود نداشتن هوا در طبقات زیرزمین است بطوریکه تمام طبقات به صورت U شکل و با اختلاف ارتفاع از همدیگر و وجود کانال و چاه های باریک بوده که این نوع طراحی، باعث سرعت جریان هوا و تأمین اکسیژن مورد نیاز فضای داخل می شده است.
علاوه بر آن در هر طبقه قسمتی را به عنوان مطبخ برای پخت غذا طراحی کرده بودند که در صورت روشن کردن آتش دود حاصل از آن از طریق کانال باریکی به سطح زمین هدایت می شده و خروجی دود را در منازل خود طوری طراحی می کردند که دشمن تصور کند دود از اجاق منازل روی زمین خارج می شود.
اما مهمترین بخش هایی که باعث حیرت گردشگران و بازدید کنندگان می شود این است که در مسیرها راهروهایی فرعی حفاری شده بود که با ورود به آن و یا پیمودن مسیر دوباره به جای اول می رسیدند، در واقع اگر دشمن اقدام به تعقیب افراد می کرد، فرد مورد تعقیب می توانسته وارد اتاقی شود که در انتهای آن سوراخی وجود داشته باشد و با خروج از آن پشت سر دشمن قرار گرفته و بدون اینکه مهاجمان وی را ببینید به مسیر خلاف جهت دشمن فرار کند.
لازم به ذکر است، دیوارهای داخل معماری حالت چسبندگی بخود گرفته و سبب استحکام و امنیت بنا شده است.
عظمت شهر زیرزمینی نوش آباد و شگفتی های آن بسیار بزرگتر و بیشتر از آن است که بتوان همه را در این گزارش گنجاند، برای درک راز شگفت انگیز یکی از عظیم ترین معماری دست کند بشر که فن آوری امروزی بطور دقیق و هوشمندانه در آن بکار رفته، باید آنرا از نزدیک دید، چرا که این راز شگفت انگیز سه هزار سال مخفیانه مانده و اکنون به رایگان در مقابل دیدگان گردشگران است تا با ورود به آن، آدرنالین خونشان جلوتر از خود وی در راهروهای باریک و عجیب آن به جریان بیافتد.
