«مداخله چین در امور ایران»، اعتراض به مصاحبه با رضا پهلوی

 

رضا تقی زاده 

در واکنش به انجام مصاحبه تلویزیون دولتی چین با شاهزاده رضا پهلوی، سفارت جمهوری اسلامی در پکن طی بیانیه ای شدید الحن، آنرا «بی سابقه و معنا دار» و مداخله در امور داخلی ایران خواند.
 

در بیانیه رسمی سفارت جمهوری اسلامی اقدام یاد شده «مغایر با نص صریح حقوق بین الملل و اصول سیاست خارجی مسالمت آمیز جمهوری خلق چین» معرفی شده است.
 
سفارت جمهوری اسلامی علاوه بر ارسال نامه اعتراض به وزارت خارجه چین، طی یک بیانیه مطبوعاتی جداگانه که خبرگزاری های رسمی جمهوری اسلامی، منجمله ایرنا، متن آنرا انتشار دادند، اقدام یاد شده را «یاد آور برگهای پوسیده تاریخ سیاه استعمار آمریکا در خاورمیانه و همراهی ( چین) با سیاستهای غرب در ایران» خواند.
 
در بخشی دیگر از نامه رسمی اعتراضی سفارت جمهوری اسلامی در پکن از رضا پهلوی به عنوان فردی که طی سه دهه گذشته از «هیچ تلاشی حتی اقدام مسلحانه و تروریستی فروگذار نکرده و هیچ جایگاه و موقعیتی در داخل و خارج از ایران ندارد» یاد شده است.
 
در آغاز مصاحبه تلویزیونی یاد شده، مایک والتر مجری، برنامه شاهزاده رضا پهلوی را «فرزند پادشاه سابق ایران و یکی از برجسته ترین چهره های مخالف حکومت جمهوری اسلامی» معرفی کرد.
 
طی مصاحبه یاد شده رضا پهلوی ضمن تاکید بر مواضع شناخته شده خود در مخالفت شدید با خشونت و بخصوص جنگ علیه ایران، سیاست های دولت آمریکا در قبال جمهوری اسلامی را مورد انتقاد قرار داد و خواستار حمایت بین المللی از تامین آزادی های سیاسی و اجتماعی و رعایت حقوق بشر در ایران شد.
 
اقدام بی سابقه و معنا دار 
 
البته در «بی سابقه»  خواندن اقدام تلویزیون دولتی چین و انجام گفتگو با شاهزاده رضا پهلوی، حق مطلب در بیانیه سفارت جمهوری اسلامی در پکن کاملا رعایت شده است. پریشانی خاطر رهبران جمهوری اسلامی و واکنش بی سابقه به اقدام یاد شده نیز دقیقا ناشی از بی سابقه بودن آن است.
 
چین طی سه دهه گذشته از متحدان سیاسی جمهوری بشمار میرفته و تاکنون در تعدیل قطعنامه های توبیخی و یا تنبیهی شورای امنیت علیه ایران در کنار روسیه نقش فعالی ایفا کرده است. یکی از نگرانی جمهوری اسلامی تغییر تدریجی مواضع چین در قبال ایران است.  
 چین تا دو سال پیش از جمله خریداران عمده نفت خام ایران نیز بشمار میرفت. بخش بزرگی بازار صادراتی نفت ایران در چین اینک به عربستان سعودی و عراق واگذار شده و ظرفیت خرید کالای چین از سوی ایران نیز بشدت کاهش یافته است.
 
چین مخالف تبدیل شدن ایران به یک قدرت نظامی اتمی است و از همکاری های موشکی و اتمی ایران و کره شمالی نیز راضی نیست. دولت چنین بعد از انجام سومین آزمایش اتمی کره شمالی، به پیونگ یانگ اعتراض کرد.
 
رهبری حزب کمونیست چین بعد از ده سال، چند ماه پیش تغییر کرد و رهبران تازه دولت و حزب کمونیست آن کشور ضمن رقابت با آمریکا در شرق، از توسعه تجارت و حفظ مناسبات دوستانه با غرب حمایت میکنند.
 
اصرار جمهوری اسلامی در ادامه برنامه های مشکوک اتمی و خودداری تهران از قبول خواسته های جامعه جهانی، در گذشته به سردی مناسبات تهران و مسکو منجر شده.
 
شکست احتمالی دور بعدی مذاکرات اتمی مابین ایران و گروه ۱+۵ ( اعضاء ثابت شورای امنیت بعلاوه آلمان) که قرار است در ۲۵ ماه فوریه جاری در قزاقستان برگزار شود میتواند مناسبات سیاسی جمهوری اسلامی با جمهوری خلق چین را به سرنوشت مناسبات انتقادی تهران-مسکو دچار سازد.
 
نگرانی دیگر جمهوری اسلامی از اقدام اخیر چین ناشی از احساس اعمال فشار سیاسی از جانب پکن با قرار گرفتن چین در کنار غرب و در مقابل ایران، و همچنین حمایت از مخالفان سیاسی سرشناس جمهوری اسلامی است.
 
تدریس سیاست خارجی به چین
 
در بخش دیگری از بیانیه تند سفارت جمهوری اسلامی در پکن، انجام مصاحبه تلویزیون دولتی چین با شاهزاده رضا پهلوی «مغایر با نص صریح حقوق بین الملل » قلمداد شده است. در بیانیه جمهوری اسلامی به هیچیک از اسناد رسمی که نقض آنهادر انجام مصاحبه تلویزیونی مورد اعتراض قرار گرفته اشاره ای نشده است.
 
برخلاف دعوی جمهوری اسلامی، ایجاد تماس و ارتباط با مخالفان حاکمیت های سیاسی، از جمله اقدامات متعارفی دولتهای جهان بشمار میرود. باوجود دوستی نزدیک ایران و آمریکا، پیش از انقلاب اسلامی، نمایندگان سفارت آمریکا در تهران با رهبران مذهبی مخالف دولت ارتباط نزدیک داشتند.
 
هنگام اقامت آیت الله خمینی در نوفل دوشاتو در حومه پاریس، ضمن انجام چند دیدار سیاسی وی با نمایندگان غربی، بیانیه های رهبر مذهبی مخالفان دولت وقت ایران از رسانه های دولتی و غیر دولتی غرب انتشار می یافت.
 
مقایسه با دالایی لاما
 
در بخشی از بیانیه سفارت جمهوری اسلامی در پکن و به  تلافی مصاحبه تلویزیونی با رضا پهلوی، تهدید به انجام اقدام مشابه و دعوت از دالایی لاما، رهبر بوداییان تبت شده است.
 مقایسه شاهزاده رضا پهلوی با دالایی لاما در بیانیه رسمی سفارت ایران در پکن ناقض بخش دیگری از متن بیانه ای است که طی آن رضا پهلوی به «حمایت اقدامات خشونت آمیز» متهم شده است.
 
دالایی لاما که با زور توسط دولتهای گذشته چین از کشور خود مغولستان رانده شده، از جمله سرشناس ترین رهبران مخالف اعمال خشونت در تامین هدف های سیاسی و دست یافتن به آزادی و حقوق بشر است.
 
شاید چشمگیر ترین نکته در بیانیه رسمی سفارت ایران در پکن تنظیم و ارسال شده، آموختن «سیاست خارجی مسالمت آمیز جمهوری خلق چین» به وزارت خارجه آن کشور است.