آیت الله جوادی آملی: حقوق بشر بدون وحی پایه علمی ندارد
قم - خبرگزاری مهر: یکی از مراجع تقلید شیعیان با بیان اینکه حقوق بشر بدون وحی پایه علمی ندارد، گفت: حقوق بشر امروزی، دفاع حزبالله لبنان و مردم غزّه از خود را ترور میداند اما هیچکس این همه کشتار بیرحمانه در پاکستان را محکوم نمیکند.
به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله العظمی عبد الله جوادی آملی در درس اخلاق خود، ضمن محکوم کردن حوادث تلخ پاکستان و اعلام همدردی با بازماندگان این حادثه اظهار داشت: حقوق بشر سه رکن اساسی دارد و آنچه در جهان کنونی مطرح است، دو رکن از سه رکن میباشد، لذا به هیچ وجه چنین قانونی توان اداره یک کشور را ندارد، چه رسد به جهان.
وی ادامه داد: اگر کسی خواست کار فقهی، حقوقی و اخلاقی انجام دهد، سه عنصر محوری مواد حقوقی، مبانی حقوقی و منابع حقوقی را لازم دارد؛ در مجلس هم همین طور است، مجلس یک سلسله مواد حقوقی به استناد مبانی و مواردی در قانون اساسی مانندعدالت، مواسات، حریّت، استقلال، امنیت و امانت که از آنها به عنوان موادّ مبانی حقوقی یاد میشود و از آن مواد حقوقی استنباط میگردد، این دو عنصر و دو رکن در حقوق بشر وجود دارد، اما تمام بحث این است که مواد از مبانی گرفته میشود؛ بعضی از مبانی مهماند، برخی اهم، بعضیها فرع و برخی هم اصل محسوی میشوند.
آیت الله جوادی آملی، با بیان اینکه اصلیترین مبنا عدل است که همه این مبانی به آن برمیگردد، اظهار داشت: اگر مساوات مطابق با عدل باشد، خوب است؛ امنیت و امانت چون برگرفته از عدل است، خوب است، تا اینجا حق است. عدل مفهوم شفاف و روشنی دارد که به معنای «وضع کلّ شیء فی موضعه» است؛ یعنی آدم هر چیزی را در جای خود قرار دهد؛ البته این هم معنایی است که روشن و پذیرفتهشده است، اما جای اشیا کجاست؟ جای اشخاص کجاست؟ باید جای اشیا را اشیا آفرین و جای اشخاص را اشخاصآفرین مشخص کند، آیا جای زن و مرد یکی است؟ آیا جای شراب و سرکه یکی است؟ آیا جای گوسفند و گرگ و گراز و گاو یکی است یا فرق میکند؟ تمام نزاع بین موحّدان و ملحدان همینجاست.
وی حقوق بشر را فاقد پایه علمی دانست وگفت: حقوق بشر پایه علمی ندارد، برای اینکه مواد را از مبانی مورد قبول استخراج کردند، اما عدل ما هو؟ چون منبع را که برگرفته از وحی الهی است، ندارند و مبانی را از میل خود میگیرند، لذا دفاع حزبالله لبنان یا مردم مسلمان فلسطین و غزّه از خودشان دارندرا ترور میداند و مجاهد را تروریست! اما این همه کشتار بیرحمانه در عزای پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) در پاکستان را هیچ کسی محکوم نمیکند. در روز روشن این ظلمها را میبینند و میگویند حقّشان است!! چرا که عدل را به میل خود معنا میکند.
این مفسر قرآن کریم، تأکید کرد: تا بشر به پایگاه وحی نرسد و از منبع وحیانی برخوردار نباشد، مبانی را به میل خود ترسیم میکند.
آیت الله جوادی آملی در ادامه با تأکید بر لزوم استفاده از محضر علماء و بزرگان، بیان داشت: مرحوم علامه حلی (ره) میفرماید شما بروید در هر شهری و دیاری که هستید نزد بزرگانتان بروید، آنها صاحب نفساند، برای اینکه امام معصوم (ع) فرمود: «خُذ العلم من افواه الرجال» دانش را از دهان مردان بزرگ بگیرید.
وی به تبیین و تشریح این حدیث از لسان مرحوم شیخ بهایی پرداخته و افزود: مرحوم شیخ بهایی در توجیه این حدیث شریف در کتاب کشکولش میفرماید «سعی علما و رجال دین در این است که کتابهای سودمند قرآنی و روایی را مطالعه کنند گرچه همه مطالبی که از کتاب و سنّت معصومین (ع) استفاده شده، نورانی است، ولی بعضی نورانیتر، شفافتر و سودمندترند، آنها در بین این کتابها بهترین مطالب را انتخاب و یادداشت میکنند و در مجالس و محافل برای دیگران بیان مینمایند؛ قهراً کسی که جزء رجال محسوب میشود، باید این مراحل را گذرانده باشد؛ یعنی مجتهد در مطالعه، در انتخاب، در گزینش از منتخب و در انتخاب از نقل باشد تا بتواند عصاره مطالبی که ائمه (ع) فرمودهاند و برای بشریّت نافع و سودمند است را ارائه کنند.
اخلاق بدون علم پیش نمیرود
این مرجع تقلید شیعیان با تاکید بر اینکه اخلاق بدون علم پیش نمیرود، یادآور شد: اگر علم نباشد دو خطر جامعه را تهدید میکند، یکی اینکه تبلیغ جای تعلیم را میگیرد و این مسئله خطر مهمی است. وقتی گروهی چند بار این مطلب را بشنوند، خیال میکنند، حق است.
استاد برجسته حوزه با تاکید بر لزوم جدایی تعلیم از تبلیغ، افزود: تکرار در گفتن برای توده عوام کار تعلیل را میکند، اصل گفتن و تبلیغ برای توده عوام کار تعلیم را میکند و اگر ما مطالب تبلیغ، تعلیم، تعلیل که تعلیم حق است و تعلیل پشتوانه حق را از یکدیگر جدا کنیم، دیگر گرفتار جایگزینی تبلیغ به جای تعلیم نمیشویم.
جامعه اسلامی باید عقل مدار و علم محور باشد
وی با تأکید بر اینکه جامعه اسلامی باید عقل مدار و علم محور باشد، گفت: اینکه کالای فاسدی را با تبلیغ در جامعه جا میاندازند، بدان معناست که جامعه، جامعه محقّق نیست؛ خداوند در آیات ابتدایی سوره حج این مطلب را تبیین کرده و فرمود است «اگر مقلّدی، در تقلید محقّق باش و اگر مرجعی در مرجع بودن محقّق باش؛ این آیات هیچ کاری را بدون تحقیق تجویز نمیکند و قهراً جامعه اسلامی عقلمدار و علممحور فریب نمیخورد.
آیت الله جوادی آملی در پایان با بیان اینکه اخلاق باید به استناد یک سلسله مسائل علمی باشد، افزود: اگر روشن شد که ما هستیم و تنها دشمن سرسخت ما هم مرگ است و طبق تعلیم دینی انسان مرگ را میمیراند، نه انسان بمیرد، باید ره توشه فراهم کنیم، زیرا دنیای پس از مرگ بازار خرید و فروش و رفاقت نیست؛ تمام کارها را باید در همین دنیا انجام داد تا با همین توشه به آن مقصد برسیم. ﴿مَا تُقَدِّمُوا لِأَنفُسِکُم مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِندَ اللَّهِ﴾
