«بدهی یک میلیارد دلاری»، دلیل قطع گاز ترکمنستان به ایران

خبرگزاری مهر روز سه‌شنبه، ۲۸ آذرماه، با اشاره به ادامه قطع گاز ترکمنستان به روی ایران گزارش داد که علت عمده این امر مشکلات پیرامون نحوه انتقال پول این گاز وارداتی و حجم بدهی‌های ایران به ترکمنستان است که یک میلیارد دلار برآورد می‌شود.
 

رستم قاسمی، وزیر نفت جمهوری اسلامی، ۲۴ آبان‌ماه اعلام کرد که ترکمنستان صادرات گاز به ایران را متوقف کرده است.
 
این دومین بار طی پنج سال اخیر بود که ترکمنستان صادرات گاز به ایران را در فصل سرما کاملا متوقف کرده و سال گذشته نیز با شروع فصل سرما صادرات گاز به ایران را تا نصف کاهش داد.
 
در همین حال ترکمنستان در هیچ یک از موارد یاد شده موضع رسمی خود درباره علت قطع گاز را اعلام نکرده است.
 
جواد اوجی، مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران، مهرماه سال جاری اعلام کرده بود که از زمستان سال گذشته ترکمنستان فروش گاز به ایران را تا ۵۲ درصد کاهش داده و به ۱۵ تا ۱۸ میلیون متر مکعب رسانده است.
 
ترکمنستان از طریق دو خط لوله «کرپچه – کردکوی» و «دولت‌آباد- سرخس- خانگیران» که به ترتیب از سال ۱۹۹۶ و ۲۰۱۰ به بهره‌برداری رسیده‌اند، بر اساس قرارداد متعهد است که صادرات گاز به ایران را از هشت میلیارد متر مکعب به ۱۴ میلیارد متر مکعب گاز در سال برساند.
 
سال گذشته میلادی، این کشور بیش از ۱۰ میلیارد متر مکعب (۲۸ میلیون متر مکعب در روز) صادرات گاز به ایران داشت.
 
بنا بر گزارش خبرگزاری مهر، «مهم‌ترین مشکل ایجاد شده در تبادلات گازی دو کشور نحوه نقل و انتقال منابع مالی حاصل از خرید و فروش گاز طبیعی بوده که تاکنون راهکارهایی برای حل این معضل اجرایی نشده است».
 
هم اکنون سیستم بانکی ایران از طرف اتحادیه اروپا و آمریکا مورد تحریم قرار گرفته و از دسترسی به سیستم مالی جهانی محروم شده است، به همین خاطر نقل و انتقالات مالی به ایران و از ایران عملا دچار مشکل شده است.
 
حال خبرگزاری مهر نوشته است که حجم کل بدهی‌های گازی ایران به ترکمنستان حدود یک میلیارد دلار برآورد می‌شود.
 
ایران اخیرا برای قطع وابستگی مناطق شمال و شمال‌شرق کشور به گاز ترکمنستان، بهره‌برداری از خط لوله یک‌هزار و ۲۴ کیلومتری شمال و شمال‌شرق را آغاز کرده است، اما مشکل اینجاست که بر اساس گزارش شرکت «بی‌پی» مصرف گاز ایران در سال گذشته میلادی حدود ۲ میلیارد متر مکعب از میزان تولید گاز بیشتر بوده و رشد سالانه مصرف گاز در ایران ۹ درصد برآورد می‌شود.
 
مضاف بر این مشکل، ایران متعهد است که بر اساس قرارداد سال ۱۹۹۶، روزانه ۳۰ میلیون متر مکعب گاز نیز به ترکیه صادر کند.
 
علاوه بر مشکلات یاد شده، بر اساس گزارش ۳۰ آبان خبرگزاری مهر، متوسط مصرف خانگی گاز در ایران طی ۸ ماه گرم اول سال روزانه ۱۵۶.۴ میلیون متر مکعب بوده که انتظار می‌رود «در ماه‌های سرد سال این رقم افزایش چشمگیری داشته باشد». کل مصرف گاز ایران (خانگی و صنعتی) در ۸ ماه اول سال ۹۰ میلیارد متر مکعب (روزانه ۲۴۶ میلیون متر مکعب) بوده است.
 
تولید گاز طبیعی ایران در سال گذشته میلادی ۱۵۱.۸ میلیارد متر مکعب بود که معادل روزانه ۴۱۳ میلیون متر مکعب است.
 
ایران با بیش از ۳۳ تریلیون متر مکعب ذخایر گاز، دومین دارنده ذخایر گازی جهان بعد از روسیه است.