چرا دولت احمدی نژاد از افزایش قیمت ارز دفاع می‌کند

عبدالرضا شیخ الاسلامی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از افزایش قیمت دلار دولتی دفاع کرده و گفته است که "افزایش قیمت ارز به معنی گرانتر شدن قیمت کالاهای خارجی است که این خود باعث کاهش میل به واردات و سودآوری بیشتر کالاهای صادراتی ایران می شود."

به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی "واقعی شدن نرخ ارز به محدودیت واردات ارزان کالای خارجی خواهد انجامید و محصولات داخلی فرصت عرض‌ اندام در بازار محصولات را خواهند یافت. بنابراین رونق تولیدات داخلی افزایش سطح اشتغال را به‌ دنبال خواهد داشت."
در ماه‌های اخیر به دنبال افزایش شدید نرخ ارز در بازار داخلی، دولت و بانک مرکزی ایران سعی کرده‌اند تا با تمهیداتی مانع افزایش قیمت ارز در بازار شوند اما گزارش‌ها نشان می دهد که هیچکدام از این اقدامات نتوانسته جلوی روند صعودی قیمت ها را بگیرد برای همین اکنون دولت طرح افزایش قیمت ارز دولتی را دنبال می کند.

بنابر گزارش‌ها، قیمت انواع ارز در بازار تهران، در روز پنج‌شنبه شانزدهم مهر رکورد تازه ای به جای گذاشته است و هر دلار آمریکا به بالای ۲۲۵۰ تومان رسید که نسبت به روز قبل از آن ۵۰ تومان افزایش قیمت نشان می‌دهد.

یورو، پول واحد اروپایی، نیز با رشدی خیره کننده در فاصله یک روز با نزدیک به ۹۰ تومان افزایش قیمت به رکورد ۲۸۶۰ تومان رسید و پوند بریتانیا نیز با یکصد تومان افزایش در یک روز به ۳۵۸۵ تومان رسید.

تحریم های بین‌المللی و نداشتن برنامه ای روشن برای کنترل اوضاع آشفته بازار ارز دست به دست هم داده است تا اقدامات عمدتا واکنشی بانک مرکزی نیز تاثیری بر بازار ارز نداشته باشد.

برخی کارشناسان می گویند آنچه باعث شده تا التهاب بازار بیشتر شود این است که بانک مرکزی از ذخایر ارزی خود استفاده می‌کند ولی به دلیل تحریم های بین‌المللی قادر نیست با فروش نفت و انتقال پول آن، ذخیره ارزی کافی و مطمئن برای آینده فراهم کند.

همین نگرانی در کنار محدودیت هایی که دولت برای فروش ارز وضع کرده است نظیر اختصاص ارز دولتی به قیمت ۱۲۲۶ تومان برای واردات کالاهای اساسی، وضعیت بازار ارز را بغرنج کرده است.

در چنین شرایطی دولت ایران از افزایش قیمت ارز دولتی دفاع می کند به این امید که با گران شدن کالاهای وارداتی، مردم به خرید کالاهای داخلی تمایل پیدا کنند.

آقای شیخ الاسلامی می گوید: "شاید این موضوع در کوتاه‌مدت مشکلاتی به‌همراه داشته ‌باشد اما در بلند‌مدت به طور یقین یکسان ‌سازی نرخ ارز به نفع تولید داخل خواهد بود."

عواقب افزایش قیمت ارز برای صنایع داخلیآمارهای رسمی نشان می دهد که بخش عمده ای از کالاهای وارداتی را مواد اولیه یا همان کالاهای "واسطه ای و سرمایه ای" تشکیل می دهد که صنایع و واحدهای تولیدی داخلی بدون آنها نمی توانند کالا تولید کنند و به این ترتیب افزایش نرخ ارز به قیمت گران شدن کالاهای داخلی تمام خواهد شد.

در چنین شرایطی دفاع از گران شدن ارز دولتی، برخلاف نظر دولت می‌تواند مشکل تازه ای را رو در روی صنایع داخلی قرار دهد که اکنون زیر فشار کمبود نقدینگی قرار دارند و هزینه های آنها به دلیل اجرای قانون حذف یارانه ها به شدت افزایش یافته است.

به نظر برخی کارشناسان اقتصادی، فشارهای تازه نظیر تحریم ها و افزایش نرخ ارز، واحدهای تولیدی را تشویق خواهد کرد تا برای کاهش هزینه ها، به کم کردن نیروی کار خود بپردازند و این می تواند مشکل دولت را برای ایجاد اشتغال مضاعف کند.

البته دولت هم نگران این وضعیت است به گونه ای که آقای شیخ الاسلامی نیز می گوید: "وجود تحریم‌های اقتصادی و شدت یافتن آن در طول زمان مبادلات و مراودات بنگاه‌های اقتصادی با خارج از کشور را دشوار و پرهزینه می‌‌کند. مشکلات تامین مواد اولیه و واسطه در برخی از فعالیت‌های اقتصادی و عدم کفایت منابع مالی داخلی جهت راه‌اندازی طرح‌های بزرگ و زیربنایی به ویژه در صنایع نفت و گاز و سایر صنایع سنگین کشور نیز به طور قطعی سرعت رشد و توسعه اقتصادی در کشور را تحت تأثیر قرار خواهد داد."

به گفته آقای شیخ الاسلامی این شرایط "در کنار رکود اقتصادهای جهانی تولید را تحت تاثیر قرار داده و به تبع آن نیروی انسانی را در کسب فرصت‌های شغلی دچار مشکل خواهد کرد."

اما نکته دیگری هم در این میان وجود دارد و آن این که افزایش قیمت ارز می تواند درآمد های دولت را افزایش دهد. چون دولت عمده ترین عرضه کننده ارز در بازار است و فروش آن با قیمت بالا درآمدهای ریالی دولت را افزایش می دهد.

سال گذشته وقتی بانک مرکزی قیمت ارز را در زمان بحران ارزی افزایش داد، برخی منتقدان، دولت محمود احمدی نژاد را متهم کردند که سعی دارد از بحران پیش آمده استفاده کند و با بالا بردن قیمت ارز و افزایش درآمدهای ریالی بخشی از کسری بودجه خود را بپوشاند.