هجده تیر؛ تراژدی هایی که فراموش نمی شود

مژگان مدرس علوم

 

 جرس: به دنبال توقیف روزنامه سلام در پانزده تیرماه سال 78، جمع زیادی از دانشجویان ساکن کوی دانشگاه تهران در اعتراض به توقیف این روزنامه خواستار رفع توقیف روزنامه سلام و عدم تصویب طرح اصلاح قانون مطبوعات در مجلس شدند. پس از آن نیروهای امنیتی و لباس شخصی ها به کوی دانشگاه تهران حمله کرده و ضمن تخریب خوابگاه، دانشجویان را به شدت مورد ضرب و شتم قرار دادند. هجوم بی رحمانه نیروهای حکومتی به حریم دانشگاه در شامگاه هیجده تیر باعث خشم مردم شده بطوریکه درگیرها و اعتراضات به خیابانها کشیده شد. به سپاه و نیروهای بسیجی دستور داده شد تا هر چه زودتر با سرکوب از گسترش اعتراضات دانشجویان و مردم خشمگین جلوگیری کنند. و از همان مقطع بی سابقه ترین درگیری ها بین نیروهای امنیتی و سپاه با مردم و دانشجویان شکل گرفت و صدها تن از دانشجویان و مردم دستگیر و به زندان منتقل شدند.

پیش از این عزت الله ابراهیم نژاد یکی از کشته شدگان حادثه هیجده تیرماه سال 78 نحوه قتل برادرش را چنین تعریف کرده بود: "زمانی که عزت را زدند، جلوی همان درب اصلی کوی دانشگاه، بین دانشجوها بود. یک لحظه او را می‌کشند کنار. یعنی سه چهار نفر می‌ریزند روی او و بچه‌ها که از دور داشتند نگاه می‌کردند دیدند ریختند سر عزت و با باتوم و زنجیر به جانش افتادند.چون قوزک پای عزت شکسته بود، زمانی که جنازه را آوردند، ران و دقیقاً کتف و دو دست او شکسته بود، فیلم آن هم هست دقیقاً. تمام پشت بدن او همه جای زنجیر بود.دانشجوها موقعی که دیدند دارند او را می‌زنند، یک دفعه حمله کردند. متاسفانه یک کمی دیر عمل کردند و یکی از آن‌ها اسلحه را درآورد و دقیقاً از همان فاصله یک متری شلیک کرد به سر او که به چشم چپش اصابت کرد و وارد ناحیه مغز او شد...."

گفتنی است، بر اساس گزارش ها و اطلاعات موثق مسعود ده نمکی و مهدی صفری تبار، پسر امام جمعه اسلامشهر در این قتل به شکل مستقیم دست داشتند.
 تامی حامی فر و فرشته علیزاده فعال دانشجویی دانشگاه الزهرا از دیگر قربانیان حادثه روز هیجده تیرماه هستند. اکبر محمدی نیز پس از انتقال به زندان چند سال بعد جان باخت. همچنین سعید زینالی دانشجویی است که بدنبال حمله نیروهای امنیتی ربوده شد و تاکنون هیچ اطلاعی از زنده یا مرگ او در دست نیست. پس از دادخواهی مادر این دانشجو ربوده شده، او و دخترش تهدید و بازداشت شدند و باید این درد را در سکوت اجباری تحمل کنند.
 اگرچه مدتی بعد مردم و دانشجویان در زیر بار سرکوب و تهدید و فشارها به اجبار سکوت کردند اما این خشم و اعتراض همچون آتشی در زیر خاکستر باقی ماند و ده سال بعد در تیرماه سال 88 شراره کشید و حادثه ای دیگر را به تاریخ پر از فراز و نشیب ایران افزود.
سال 88 در دهمین سالگرد حوادث هیجده تیر هزاران تن از معترضان به نتایج انتخابات با سر دادن شعار «مرگ بر دیکتاتور» به سمت خیابان انقلاب و دانشگاه تهران حرکت کردند. نیروهای امنیتی و لباس شخصی با یورش به تظاهر کنندگان آنها را با باتوم مورد ضرب و شتم قرار دادند و صدها تن از معترضان را بازداشت و به اوین و کهریزک منتقل کردند.
 محسن روح‌الامینی، محمد کامرانی و امیر جوادی‌فر‏ از جمله دستگیرشدگان این روز بودند که پس از انتقال به بازداشتگاه کهریزک بر اثر شکنجه جسمانی به شهادت رسیدند.
 اگر چه سه سال از آن حادثه تلخ تاریخی گذشت اما عاملان و آمران این جنایات هنوز محاکمه نشده‌اند و خانواده های آنان با پیگیری های مداوم خواهان مجازات آمرین قتل فرزندان خود هستند.

 دستور جنایت کهریزک از سوی مقامات بالا صادر شد

 علی جوادی فر پدر امیر یکی از کشته شدگان حوادث کهریزک در خصوص پیگیری های قضایی خود برای محاکمه مسببان این حادثه به "جرس" می گوید: " در یک دادگاهی چند نفر را در این ارتباط محاکمه کردند و دو نفر حکم قصاص گرفتند که ما سه خانواده آنها را بخشیدیم و بقیه افراد هم حکم زندان و شلاق گرفتند که ما اطلاعی نداریم که این احکام اجرا شد یا نه؟"
وی در خصوص علت بخشش خانواده از دو محکوم به قصاص عنوان می کند: "همه می دانند که دو گروهبان ساده نمی توانند اینکار را بدون دستور انجام دهند. آمرینی از بالا دستور این جنایت را داده بودند. ما هم الان می خواهیم کسانیکه دستور این کار را دادند شناسایی و محاکمه شوند. در هر جایی اگر مدیریتی باشد افراد پایین نمی توانند بدون دستور گرفتن از بالا کاری انجام دهند و این اختیار را ندارند. ما هم از طریق قانونی می خواهیم آمرین این جنایت هولناک کهریزک ( به قول فرمایشات خود رهبری) شناسایی شوند تا دیگر شاهد چنین جنایاتی نباشیم. ما هم فکر کردیم آن دو نفر کاره ای نیستند و اگر قصاص شوند خانواده آنها را داغدار می شوند و آمرین همچنان آزاد هستند."
 اما پدر این قربانی کهریزک خواهان شناسایی آمرین این جنایت است و تاکید می کند: "و پیگیری های خود را از طریق حقوقی و قانونی دنبال کردیم تا به نتیجه برسیم. به ما گفته اند که بزودی دادگاهی برای رسیدگی به این قضیه تشکیل خواهد شد، اگرچه تاریخی مشخص نکرده اند اما ما هم به این سخنان اعتماد می کنیم و انشالله دادگاهی برگزار خواهد شد. در حقیقت ما بدنبال محاکمه آمرین قتل فرزندانمان هستیم و پیگیری کردیم تا از مراجع قانونی مسببان اصلی این قضیه شناخته و محاکمه شوند. از ابتدا هدفمان شناسایی و محاکمه دستور دهندگان قتل فرزندانمان بوده است و این قضیه را از مراجع قانونی پیگیری کرده و خواهیم کرد زیرا به قانون اعتقاد داریم و چیزی خلاف قانون نمی خواهیم."
 امیر جوادی فر دانشجوی سال آخر رشته مدیریت صنعتی دانشگاه قزوین بود که در روز هیجده تیرماه سال 88 مورد ضرب و شتم وحشیانه مامورین امنیتی قرار گرفت و از آنا به بیمارستان منتقل شد. فردا او را به کهریزک منتقل کردند و ده روز بعد جنازه او را در سردخانه کهریزک تحویل خانواده اش دادند.
 پدر امیر با بغض از آن روزهای دردناک یاد می کند و می افزاید: "همان زمانیکه امیر و چند نفر را در خیابان می گیرند آنها را همان جا مورد ضرب و شتم قرار می دهند، بطوریکه امیر به شدت مجروح شده بود و او را به بیمارستان منتقل می کنند. شب از بیمارستان به من زنگ می زنند و من می روم و می بینم در بدن امیر آثار ضرب و شتمی بود که آقایان به او وارد کرده بودند. خواهش کردم شب در بیمارستان بماند و تحت درمان قرار بگیرد و همان شب بدن مجروح امیرم را در حمام بیمارستان شستم، او فقط گفت چشمش درد می کند...(گریه و بغض این پدر دردمند لحظه ای بین گفتگو وقفه انداخت)....فردا صبح هم برای آنها پرونده تشکیل دادند و تحویل ماموران امنیتی دادند....این آخرین دیدار ما بود و او را بردند.... صورت و بدن مجروح و مظلوم امیر آخرین چیزی است که از پسرم در ذهن دارم.... او را بردند و بعد هم سر از کهریزک در آورد. ما در این مدت از او بی خبر بودیم و دنبالش می گشتیم...تا اینکه بعد از ده و دوازده روز آمدند و گفتند به سردخانه کهریزک بیایید. ما هم رفتیم جنازه کتک خورده فرزندم را تحویلمان دادند. در گزارش پزشک قانونی هم که سیزده پزشک تایید کرده بودند آثار ضرب و شتم او آمده بود."

 آمرین فقط از مردم عذرخواهی کنند، ما می بخشیم

 او بیان می کند: "بارها به مقامات که مراجعه کردیم گفتیم ما فقط می خواهیم آمرین مجازات شوند. بخدا قسم ما با این داغی که بر دل داریم و تا آخر عمر هم نمی توانیم آن را فراموش کنیم باز بخشش در دلمان است. فقط می خواهیم که قانون اجرا شود و "آمرین شناسایی شوند و در مقابل ملت بگویید ما اشتباه کردیم و گناهکار هستیم. ای ملت ایران! از شما عذر می خواهیم." ملت ایران هم مسلمان هستند و قطعا خواهند بخشید. ما چیزی زیادی نمی خواهیم و هدفمان این است که این ضرباتی که به نظام و جمهوری اسلامی خورده است جبران شود و چنین کارهایی دیگر تکرار نشود. قطعا با مدیریت صحیح دیگر اینگونه اقدامات در کشور ما رخ نخواهد داد تا مردم در امنیت کامل بتوانند زندگی کنند.
 علی کامرانی پدر محمد شهید دیگر کهریزک با بیان اینکه روز بیست و نهم سومین سالگرد محمد را برگزار می کنیم، در مورد روند رسیدگی به پرونده حادثه کهریزک و محاکمه آمرین و آمران آن می گوید: "ما همچنان بعد از گذشت سه سال منتظر شناسایی و مجازات آمرین و عاملین اصلی جنایت کهریزک هستیم. یکماه پیش هم که دوباره به دادگاه مراجعه کردم گفتند بزودی انجام می شود اما باز خبری نیست و تاریخی برای برگزاری دادگاه را اعلام نکردند. در حقیقت این پرونده ابتدا در دادسرای قضات تشکیل و برای تکمیل به دادسرای کارمندان ارجاع داده شد و نهایتا در دادگاه عمومی نیز رسیدگی شد. به زودی نیز با صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه کیفری استان تهران فرستاده خواهد شد. از آذر ماه سال گذشته ما منتظر صدور کیفرخواست و اقدامات بعدی هستیم."
 کمیته حقیقت‌ یاب مجلس که برای بررسی وضعیت بازداشت شدگان حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری تشکیل شده بود، فرد آمر در انتقال بازداشت شدگان به کهریزک، را سعید مرتضوی، دادستان وقت تهران معرفی کرد. پس از مدتی سعید مرتضوی به همراه حسن حداد دهنوی معروف به قاضی حداد (معاونت امنیت وقت دادستان تهران) و علی اکبر حیدری فرد (دادیاری که دستور انتقال بازداشت شدگان به کهریزک را داده بود) با دستور دادگاه انتظامی قضات از سمت های خود تعلیق شدند و همزمان مصونیت قضایی آنها نیز لغو شد اما به اتهامات آنها رسیدگی نشد. در حالیکه خانواده های کشته شدگان جنایات کهریزک منتظر محاکمه آمرین بودند، در اواخر سال گذشته سعید مرتضوی به ریاست سازمان تامین اجتماعی منصوب شد!
 
علی کامرانی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه سعید مرتضوی یکی از متهمین اصلی این جنایت است فکر می کنید او در دادگاه حضور خواهد یافت، می گوید: "بیشترین موضوع بحث و نقش ایشان است و واقعا نمی دانم به دادگاه می آید یا نه، زیرا دست ما نیست. در هر حال ایشان اگر دفاعی از خود دارند باید دادگاه بیایند و صحبت کنند و قانون در قبال او تصمیم بگیرد. ما هم چیزی دیگری جز اجرای قانون توسط دستگاه قضا نمی خواهیم. من بارها تکرار کردم که وابسته به جناح و طیف خاصی نیستم و پیگیری های من تنها به صرف این است که یک جرم و جنایتی صورت گرفته و خواهان شناسایی آمرین و عاملین این جنایت هستم. بیش از این ما را معطل نکنند و هر چه زودتر به این پرونده رسیدگی کنند."
 همچنین به گزارش هفته نامه پنجره پدر محسن روح الامینی یکی دیگر از شهدای کهریزک می گوید: ‎"کسانی که در اعزام نابخشودنی افراد به کهریزک نقش داشتند، افرادی که دستور انتقال را صادر کردند و مأمورانی که به اذیت و آزار زندانیان پرداختند، همه در گروه عاملان و آمرین حادثه کهریزک هستند. بخشی از این افراد در بدنه نیروی انتظامی و بخشی دیگر در قضات هستند که باید در دادگاه های بعدی در برابر قانون قرارگیرند. در شرایط کنونی، احکام هنوز نهایی نشده و انتظار داریم که احکام پرونده نهایی شود و برای موضوع بخشش هنوز فرصت هست. اما در مواجهه با طبقات مختلف مردم از سال گذشته، دریافته‌ایم که این موضوع را از ما نمی پسندند که مسیر پرونده را رها کنیم؛ نظرعمومی این است که با پیگیری پرونده یک اصلاح رویه‌ای صورت خواهد گرفت و از تکرار حوادث مشابه جلوگیری خواهد شد، اما به لحاظ انسانی افرادی که در این جنایت مسئولیت بالاتری داشتند، باید پاسخگو باشند."
 گفتنی است، طی روزهای گذشته با نزدیک شدن به این روز تاریخی، دانشگاه تهران اعلام کرده است که کوی دانشگاه از هفتم تا 28 تیرماه تعطیل خواهد بود و دانشجویان باید تا ششم تیرماه کلیه وسایل شخصی خود را از اتاق‌های محل سکونت خود تخلیه کنند!