مسعود حسینی و عکسی که برنده پولیتزر شد

ترانه، دختر سبزپوش، در بهت از دست دادن عزیزانش، است که در جریان بمب گذاری کشته شدند

سام فرزانه

بی بی سی واشنگتن

مسعود حسینی، عکاس خبرگزاری فرانسه در کابل، نخستین جایزه پولیتزر را برای این خبرگزاری گرفت. آقای حسینی همچنین نخستین فرد افغان است که جایزه پولیتزر را گرفته است.

عکسی که او گرفته از یک بمبگذاری انتحاری در جریان عزاداری های عاشورای سال گذشته است.

دختری که در عکس دیده می شود، ترانه نام دارد و از بهت کشته شدن اعضای خانواده اش در حال فریاد زدن است.

آن طور که مسعود حسینی می گوید آن سال با خواهش و اصرار او، خانواده اش لباس سبزی برای او تهیه کرده بودند که او در عزاداری های امام حسین (امام سوم شیعیان) بپوشد.
رنگ سبز، نمادی از خانواده پیامبر اسلام است که در تعزیه و عزاداری های امام حسین (نوه پیامبر اسلام) به کار می رود.

مسعود حسینی می گوید: "با این که از خانواده ناداری هستند، ترانه آن سال اصرار کرده بود که لباس سبزی بپوشد که احساسات خود را نشان دهد."

او که پیش از انفجار، ترانه و همراهانش را مشغول عزاداری دیده بود، بعد از انفجار، ترانه را در حالی می یابد که در بهت مرگ برادر، اقوام و همبازی هایش، فریاد می زد. مویه می کرد. ضجه می زد. فغان می کرد. یا هر فعل دیگری که شما در عکس می بینید.

ترانه برای مدتی بدون وقفه جیغ می کشید. مسعود حسینی هم از این صحنه عکاسی کرد.

می گوید که می خواسته تمام آن دردی را که شاهدش بوده در عکس هایش نشان دهد تا آنها که خبر را می شنوند یا می خوانند، تصویری از بزرگی فاجعه داشته باشند.

"نمی خواستم کسی را ناراحت بسازم یا احساس بدی به او تحمیل کنم. به خاطر این بود که نشان دهم اگر ما همه انسان هستیم و آن طور که می گوییم از یک خانواده و بدن هستیم، این وضعیتی است از یکی از اعضای این بدن."

دردی جانسوز

مسعود حسینی می گوید که مرور عکس های آن روز برایش دیگر کار آسانی نیست.

می گوید از آن روز سعی کرده که دیگر به آن مجموعه عکس نگاه نکند.

پولیتزر، سومین و مهمترین جایزه ای است که مسعود حسینی برای این عکس گرفته است، اما جایزه های متعدد هم باعث نشده که دوباره به سراغ این عکس برود و درست تماشایش کند: "هر لحظه ای که به این عکس نگاه می کنم، به آن هیجان و آن فریاد دختر سبز پوش دوباره تمام وجود من را آن وحشت می گیرد."
وحشت و ترسی که بعد از آن انفجار و دیدن بدن های بی جان عزاداران در روان مسعود حسینی مانده تنها یادگار آن انفجار نیست. عکاس، خود یکی از مجروحان این واقعه بود.

بعدها که تحقیق کرده متوجه شده که بمبگذار انتحاری اول روی زمین نشسته و بعد بمب را منفجر کرده. به این ترتیب تمام قطعات و ترکش ها رو به بالا رفته است. درست مثل اینکه کسی پایش را روی مین گذاشته باشد و ترکش ها از پایین به بالا فواره کرده باشند.

دست چپ مسعود با ترکشی که حاصل این انفجار بود مجروح شد. می گوید که زخمش "کوچک اما طولانی" بوده: "کوچک به این خاطر که مساحتی که از گوشت دست من پاره شد کم بود اما طولانی و عمیق به این خاطر که دست چپ من تا حال نمی تواند مانند دست راستم یک وسیله را محکم نگه دارد."

او با دست چپش دوربین را نگه داشته بود. دردی اما حس نمی کرده.

عکس اول، صفحه اول

بیست دقیقه تا نیم ساعت بعد از انفجار، کم کم درد به سراغ مسعود می رود و تصمیم می گیرد که به دفتر خبرگزاری فرانسه باز گردد.

یک تلفن به برادرش می کند. برادرش پزشک است. تا برادرش برای پانسمان دست برادر برسد، او عکس ها را روی خروجی خبرگزاری قرار می دهد. "یک دستی" کار می کرد.

بعد می رود و چند ساعتی را با خانواده اش می گذراند: "وضعیت روحیم بسیار خراب بود. نیاز داشتم کنار خانواده ام باشم."

بعد از دو سه ساعت به خانه باز می گردد و تلفنی از روسایش در خبرگزاری فرانسه می شنود که چند روزنامه بزرگ دنیا عکس را استفاده کرده اند، آن هم در صفحه اول خودشان.

"چاپ عکس در صفحه اول روزنامه ها برای یک خبرنگار عکاس بسیار ارزشمند است. به خصوص آن هم در روزنامه هایی مانند نیویورک تایمز، لس آنجلس تایمز و واشنگتن پست."

این عکس پیش از این در مسابقه ورلد پرس فوتو (مسابقه عکاسی خبری جهانی) بعد از عکس هایی که از بهار عربی گرفته شده بود، این عکس در بخش خبر رتبه دوم را گرفت.

همچنین در POYI که آن هم مسابقه ای برای عکس است، در بخش عکس خبری این عکس جایزه اول را گرفت.