انتشار کتاب هیتلر، بهزودی در آلمان آزاد میشود
یکی از شمارههای "روزنامههای شاهد"
بحث بر سر انتشار کتاب "نبرد من" هیتلر، در رسانههای آلمان بالا گرفته است. یک ناشر بریتانیایی در صدد است بخشهایی از کتاب ممنوعهی رهبر نازیها را که در سال ۱۹۲۳ در زندان نوشته، در آلمان منتشر کند.
پس از بنیاد "انستیتوی تاریخ معاصر" آلمان که در فوریهی سال پیش اعلام کرد، قصد دارد کتاب "نبرد من" هیتلر را منتشر کند، اکنون یک ناشر و تاریخنگار بریتانیایی به نام پتر مکگی، خواهان انتشار بخشهایی از این کتاب در آلمان شده است. این رسالهی تبلیغاتی قرار است در چارچوب دورهی دوم انتشار مدارک تاریخی به نام "روزنامههای شاهد" که از سوی یک بنگاه نشر در لندن منتشر میشود، به چاپ برسد.
در این مجموعهی تاریخی، روزنامههای دورهی ناسیونال سوسیالیسم از سال ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ بر حسب موضوع دستهبندی شده و دوباره به چاپ میرسد. اولین سری این روزنامهها در ۷ ژانویهی سال ۲۰۰۹ منتشر شد و آخرین آن در تاریخ ۱۶ دسامبر ۲۰۱۰. تاریخنگاران از ژانویهی ۲۰۱۲، گردآوری روزنامههای دورهی دوم این مجموعه را آغاز کردهاند. ناشر بریتانیایی قصد دارد بخشهایی از کتاب هیتلر را در این چارچوب منتشر کند.
نگارش "نبرد من"
بخشهایی از کتاب "نبرد من" هیتلر ممکن است به زودی روی میز روزنامهفروشیهای آلمان پیدا شود
این کتاب در زندان و در مدتی کوتاه نوشته شد: رهبر نازیها در اوایل نوامبر سال ۱۹۲۳، در پی کودتای نافرجامش علیه جمهوری وایمار، موسوم به "کودتای آبجو فروشی"، به اتهام "خیانت" دستگیر و زندانی شد. بیرون از زندان، هرج و مرج، بیکاری، درگیریهای خونین بین تظاهرکنندگان و پلیس، دعواهای سیاسی گروههای چپگرا و راستگرا با یکدیگر در جریان بود و در داخل زندان، آدولف هیتلر نوشتن رسالهی عقیدتی خود را که بعدها به "کتاب مقدس نازیها" بدل شد، آغاز کرد. این رساله که دو سال بعد با عنوان "نبرد من" منتشر شد، بخشهایی از زندگی هیتلر و جهانبینی خام او را در بر میگرفت که با نقل قول از این و آن کتاب و بخشهایی از جزوههای سیاسی این و آن گروهک تکمیل شده بود.
در واقع هیتلر با نوشتن "نبرد من"، باورهای نژادپرستانه و یهودیستیزانه خود را به ثبت رساند، تفسیرهایی "بیپایه و بیبنیان" از جنگ و انقلاب ناسیونال سوسیالیستی به دست داد و خود را به عنوان تنها رهبر وناجی آلمان معرفی کرد.
"کتاب پرفروش"
"نبرد من" تا سال ۱۹۳۳ بیش از ۳۰۰ هزار نسخه به قیمت ارزان در دسترس آلمانیها قرار گرفت. پس از به قدرت رسیدن نازیها، این کتاب به عنوان "رسالهی درسی" در برنامهی آموزشی همهی مدارس و آموزشگاهها در همهی سطوح گنجانده شد و به عنوان "هدیهی دولت به عروس و دامادها" در همهی ادارات ثبت ازدواج به فروش رسید و پخش شد. "نبرد من" در خارج از آلمان نیز به زبانهای گوناگون، از جمله فرانسه، انگلیسی، اسپانیایی و بسیاری از زبانهای دیگر به چاپ رسید.
پس از جنگ جهانی دوم، ورق برگشت. دیگر کمتر کسی مایل بود این "کتاب پرفروش ناسیونال سوسیالیستی" را در کتابخانهی خود داشته باشد. بسیاری از نسخههای این رساله نابود شد. ولی نه همهی کتابهای منتشر شده: به عنوان مثال، چندین نسخهی امضا شدهی "نبرد من" در سالهای ۲۰۰۵ و ۲۰۰۹ در بریتانیا به بهای گزافی در مزایده به فروش رفت.
مضمون کتاب و ممنوعیت آن
تاریخنگاران "نبرد من" هیتلر را "غیرمنطقی، خود مرکزبینانه، کوتهاندیشانه، اغراقآمیز، سرهم بندیشده و بیپایه" خواندهاند که "از نظر سبک نگارش نیز ناموفق است". بریگیته هامان، یکی از تاریخنگاران اتریشی در مصاحبهای با هفتهنامهی معتبر "سایت" گفته است: «هیتلر در نوشتن نبرد من، هیچ چیز جدیدی ارائه نداده و از جزوههای این و آن گروهک سیاسی نسخهبرداری کرده است.»
"نبرد من" در آلمان از نظر قانونی جزو "ادبیات ضاله" محسوب میشود و نشر و ترویج آن ممنوع است. هدف قانونگزار برای طرح و تصویب این ماده، حفظ "خواننده از تأثیر مخرب سیاسی" کتاب عنوان شده است؛ استدلالی که در یک جامعهی دموکراتیک جایی ندارد. تاریخنگار بریتانیایی، ایان کرشاو در این رابطه میگوید: «در زمانهی اینترنت، تلاش برای سانسور کردن خواننده، سودی به بار نمیآورد.» واقعیت این است که کل کتاب یا بخشهایی از آن در اینترنت، در کتابفروشیهای قدیمی و در خارج از آلمان به زبانهای گوناگون در دسترس همگان است.
سد قانونی
ناشر و تاریخنگار بریتانیایی، پتر مکگی، خواهان انتشار بخشهایی از کتاب "نبرد من" در آلمان است
در حال حاضر پتر مکگی، ناشر بریتانیایی که قصد دارد "نبرد من" را منتشر سازد، با سد قانونی "حفظ حق مؤلف" آلمان روبروست: بر اساس این قانون، حق تألیف هر اثر، ۷۰ سال پس از مرگ نویسندهی آن لغو میشود. حق انتشار کتاب "نبرد من"، همچون حق ادارهی اموال دیگر و داراییهای مادی و معنوی هیتلر، پس از سرنگونی رایش سوم در جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵، از سوی متفقین به وزارت دارایی ایالت بایرن سپرده شد. این وزارتخانه هنوز هم با نشر رسالهی تبلیغی هیتلر مخالف است.
مخالفت وزارت دارایی بایرن، ولی در سال ۲۰۱۵ اعتبار قانونی خود را از دست میدهد: در سه سال آینده، ۷۰ سال از خودکشی هیتلر در سال ۱۹۴۵ میگذرد و به این ترتیب ممنوعیت قانونی نشر "نبرد من" از میان برداشته میشود.
"نبرد من" روی میز روزنامهفروشیها؟
پیش از ناشر بریتانیایی، بنیاد "انستیتوی تاریخ معاصر" آلمان قصد دارد رسالهی تبلیغاتی هیتلر را به چاپ برساند. بر خلاف ناشر بریتانیایی که میگوید، با انتشار "نبرد من، در پی تأمین منافع مادی" خود است، "انستیتوی تاریخ معاصر" آلمان طرحی علمی برای نشر این کتاب فراهم آورده است. این نهاد که دفتر اصلی آن در مونیخ است، در نظر دارد کتاب هیتلر را با توضیحات، تفسیرها و پانوشتههای روشنگرانه و پیش از دیگر "رقبا" به بازار عرضه کند. تاریخنگار اتریشی، بریگیته هامان، این طرح را چندان عملی نمیداند: «به این ترتیب، این انستیتو باید یک کار ده جلدی به چاپ برساند. این کار یعنی ارج گذاشتن بر کتاب هیتلر و "نبرد من" شایستهی آن نیست.»
برخی از طرفداران انتشار "نبرد من" حتی خواهان آنند که این کتاب روی میز تمام روزنامهفروشیها، سر هر گذری به فروش برسد. دیتر گرامن، رییس شورای یهودیهای آلمان، "اشکالی" در انتشار این کتاب نمیبیند و امیدوارست با این کار "طلسم جادویی این رساله" هم بشکند.
