اجرای هزار و یک شب در جشنواره ادینبورگ

اجرای هزار و یک شب در جشنواره ادینبورگ

کارگردانی این تئاتر را تیم ساپل، کارگردان بریتانیایی بر عهده دارد

برداشت تازه ای از قصه های هزار و یک شب، در جشنواره ادینبورگ در اسکاتلند روی صحنه آمده است.

تیم ساپل نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر بریتانیایی، به کمک حنان الشیخ، رمان نویس لبنانی، ۱۶ داستان از هزار و یک شب را انتخاب کرده و آن را برای اجرای صحنه، دراماتیزه و آماده کرده اند.

قصه های هزار و یک شب به دلیل روایت تو در تو و درونمایه پر رمز و رازش، منبع الهام بسیاری از سینماگران و نمایشنامه نویسان ایرانی و غربی از ژرژ مه لیس گرفته تا رائول والش و الکساندر کوردا (دزد بغداد)، پیر پائولو پازولینی و فرخ غفاری بوده است.

تاثیر هزار و یک شب بر ادبیات مدرن جهان به ویژه نویسندگانی چون بورخس و جویس، انکارناپذیر است.

خورخه لویی بورخس آن را پالپ فیکشن قرن سیزدهم خواند و فریتز لانگ در ۱۹۲۱ فیلم "سرنوشت" را با الهام از ساختار هزارتوی آن ساخت.

در جشنواره ادینبورگ، این تئاتر با ۱۹ بازیگر و نوازنده مصری، تونسی، سوری، لبنانی، الجزایری، مراکشی، فرانسوی و انگلیسی به زبان عربی، فرانسوی و انگلیسی با زیرنویس اجرا می شود.

به دلیل طولانی بودن نمایش، تیم ساپل، آن را در دو قسمت اجرا می کند اما آنهایی که مایل اند می توانند اجرای کامل و بدون وقفه آن را نیز همان روز تماشا کنند.

هزار و یک شب در جهان

هزار و یکشب که بسیاری از پژوهشگران ادبی آن را یکی از کهن ترین منابع داستانی جهان می دانند، داستان دو برادر به نام شهرباز یا شهریار و شاه زمان است که به خیانت و بی وفایی همسران خود پی می‌برند. شاه زمان که پادشاه سمرقند است به کنج عزلت می‌نشیند ولی شهریار تصمیم به انتقام می‌گیرد و تا سه سال هر شب، دختری را به عقد خود درآورده و صبح به قتل می‌رساند. وزیر که وظیفه یافتن دختران را به عهده دارد، از این وضع به جان می‌آید اما کاری از او ساخته نیست تا اینکه شهرزاد دختر او پا پیش میگذارد و تصمیم به ازدواج با پادشاه می‌گیرد.

او هر شب قصه ای را آغاز می کند و بامداد، آن را نیمه کاره رها می کند و ادامه آن را به شب بعد حواله می دهد و به این ترتیب شاه را از کشتن خود منصرف می کند.

نسخه موجود هزار و یک شب که به عربی "الف لیل و لیله" خوانده می شود و در انگلیسی به "شب های عربی" ترجمه شده، مجموعه ای از قصه هاست که بیشتر در بغداد و شهرهای دیگر عراق و برخی شهرهای ایران می گذرد اما برخی محققان ادبی، ریشه و اصل آن را هندی و برخی دیگر، ایرانی (هزار افسان) می دانند.

نخستین ترجمه هزار و یک شب به زبان‌های اروپایی در قرن شانزدهم میلادی به دست آنتوان گالان به فرانسوی درآمد و در سال ۱۷۰۴ میلادی منتشر شد. سر ریچارد برتون نیز نخستین ترجمه انگلیسی هزار و یکشب را در سال ۱۸۸۵ عرضه کرد.