روستای ابیانه

در ۴۰ کیلومتری شمال غربی نطنز از استان کاشان در دامنه کوه کرکس روستایی بس کهن واقع است به نام ابیانه. این روستا را به اعتبار آثار و بناهای تاریخی پرتنوعش باید از زمرهٔ استثنایی ‏ترین روستاهای ایران به شمار آورد. شکوه معماری بومی و سرشار از زیبایی این روستا، آن را در شمار نمونه‏ های کم نظیر دیدنی‏های جهان درآورده است. ابیانه نقطه ‏ای خوش منظره و خوش آب و هوا و دارای موقعیت طبیعی مساعدی است.

در دورهٔ صفویه هنگامی که شاهان صفوی برای ییلاق به نطنز می‏رفتند بسیاری از نزدیکان آنها و درباریان ترجیح می‏دادند در ابیانه اقامت کنند. شمار خانه ‏های ابیانه در سرشماری سال ۱۳۶۱ برابر با ۵۰۰ واحد برآورد شده؛ این خانه‏ ها تماماً بر روی دامنه پرشیبی در شمال رودخانه برزرود بنا شده است به صورتی که پشت بام مسطح خانه‏ های پایین دست، حیاط خانه‏ های بالادست را به وجود آورده است و هیچ دیواری هم آنها را محصور نمی‏سازد. در نتیجه، ابیانه در وهلهٔ اول روستایی چند طبقه به نظر می‏آید که در بعضی موارد تا چهار طبقهٔ آن را می‏ توان مشاهده کرد.

 اتاقهای ابیانه به پنجره‏های چوبی ارس مانند مجهزند و اغلب دارای ایوانها و طارمیهای چوبی پیش آمدهٔ مشرف بر کوچه ‏های تنگ و تاریک‏اند که خود به صورت مناظر جالبی درآمده‏اند. نمای خارجی دیوارهای خانه‏ های ابیانه با خاک سرخی که معدن آن در مجاورت روستاست پوشیده شده است. از آنجا که در دامنه ‏های شیبدار ابیانه فضای کافی برای ساختن خانه‏ های موردنیاز وجود ندارد در این روستا چنین رسم شده است که هر خانواده انبار غار مانندی در تپه‏های یک کیلومتری روستا، در کنار جاده و نرسیده به ابیانه ایجاد نماید. این غارها که در دل تپه‏ ها حفر شده‏اند و از بیرون تنها درهای کوتاه و محقر آن نمودار است برای نگهداری دامها و نیز آذوقهٔ زمستانی و اشیای غیرضروری مورد استفاده قرار می‏گیرد. زندگی مردم ابیانه کشاورزی و باغداری و دامداری است که با روشهای سنتی اداره می‏شود. بیشتر زنان در امور اقتصادی با مردان همکاری دارند. ابیانه دارای هفت رشته قنات است که برای آبیاری مزارع و باغات مورد استفاده قرار می‏گیرد. گندم، جو، سیب‏ زمینی و انواع میوه به خصوص سیب، آلو، گلابی، زردآلو، بادام و گردو در ابیانه به دست می‏آید. در سالهای اخیر قالی‏بافی در ابیانه رواج پیدا کرده و نزدیک به ۳۰ کارگاه قالی‏بافی در آنجا دایر شده است.

در گذشته گیوه ‏بافی از جمله مشغله‏ های پردرآمد زنهای ابیانه بوده است که امروزه تا حدی متروک شده است. مردم ابیانه به سبب کوهستانی بودن منطقه و دور بودن محل آنها از مراکز پر جمعیت و راههای ارتباطی، قرنها در انزوا زیسته و در نتیجه بسیاری از آداب و رسوم قومی و سنتی و از جمله زبان و لهجهٔ قدیم خود را حفظ کرده ‏اند. زبان مردم ابیانه فارسی با لهجهٔ خاص ابیانه ‏ای است که با لهجه‏ های متداول در جاهای دیگر تفاوت اساسی دارد. لباس سنتی آنها، هنوز هم میان آنها رواج دارد و در حفظ آن تاکید و تعصب از خود نشان می‏دهند، در مردان شلوار گشاد و درازی از پارچهٔ سیاه و در زنها پیراهن بلندی از پارچه‏ های گلدار و رنگارنگ است.

علاوه بر این، زنهای ابیانه معمولاً چارقدهای سفیدرنگی بر سر دارند. قدیم‏ترین اثر تاریخی ابیانه آتشکده‏ای است که مانند دیگر بناهای ده در سراشیبی قرار گرفته است. آتشکده ابیانه را نمونه ‏ای ازمعابد زردشتی دانسته‏اند که در جوامع کوهستانی ساخته می‏شد. مهم‏ترین بنا و اثر تاریخی این روستا یک باب مسجد جامع و قدیم‏ترین اثر تاریخی این مسجد منبر چوبی منبت‏کاری آن است که در سال ۴۶۶ هجری قمری ساخته شده است. مسجد قدیمی دیگر ابیانه مسجد برزله است که دارای فضای دلبازی است و روی لنگه در شرقی آن سال ۷۰۱ هـ . ق. نوشته شده است که مربوط به دورهٔ ایلخانان است.مسجد تاریخی دیگر ابیانه مسجد حاجتگاه است که کنار صخره‏ای در کوهستان بنا شده و بر در ورودی شبستان آن تاریخ ۹۵۲هـ . ق. مشاهده می‏شود. روستای ابیانه دارای دو زیارتگاه است: یکی مرقد شاهزاده عیسی و شاهزاده یحیی در جنوب روستا که به گفته اهالی فرزندان امام موسی کاظم (ع) بوده‏اند؛ و زیارتگاه دیگر ابیانه قدمگاه نامیده می‏شود. از جمله جاها و اماکن دیدنی دیگر ابیانه می‏توان از خانه غلام نادرشاه و خانه نایب حسین کاشی نام برد.

ماخذ: دایره ‏المعارف بزرگ اسلامی در ذیل نام ابیانه.

pelle - سوئد - استکهلم چو روستای زیبائی . تصویر آخرخیلی زیباست ، قربون مامان بزرگ نازنین . یکشنبه 8 خرداد 1390

bardia.kaviani - سوییس - زوریخ لعنت به هر چی اخوند مفت خور لاشی یکشنبه 8 خرداد 1390

*Fanoos* - ایران - شهمیرزاد pelle - سوئد - استکهلم آفرین زیبا گفتی. در کل زنده باشن مادربزرگها که نور و چراغ و صفای خونه اند یکشنبه 8 خرداد 1390

avareh swed - سوئد - بوروس من فکر میکنم که اهالی قدیمی ابیانه زرتشتی هستند .چون چمپولی اسلامی ایام محرم درانجا ریخت وپاش میکند .چند سال پیش که من به ابیانه رفته بودم روز عاشورا بود که گویا مصادف بایکی از جشنهای انها بود .زیرا اکثر زنهای محلی لباسهای شیک ورنگهای شاد وارایش کرده بودند در حالیکه غیر بومی لباس تیره ویاسیاه بتن داشتند .. یکشنبه 8 خرداد 1390

homa-ir - المان - هامبورگ منم هم قربون مامان بزرگ مامانی میرم هم یک بوس گنده ازطرف خودم و . پله جونم میکنم . خوبی پله جونم یکشنبه 8 خرداد 1390

behnam2009 - انگلستان - لندن کاشان کی استان شد؟ یکشنبه 8 خرداد 1390

felora - ایران - تهران pelle - سوئد . من ابیانه بودم .جای همه ارامش طلبان خالی ...اصلا مثل اینکه این روستا توی ایران نیست/ هم لباس'' مردمش یه جور خاصیه همونطور که تو عکس لباس زنها'' رو میبینین و هم خیلی تمیزه وهم خیلی قشنگه .مثل یه شهرک سنمایی میمونه.بیشتر دانشجوهای رشته معماری, گروهی سری به ان روستا میزنن بله.مامان بزرگهای شیرینی داره ! یکشنبه 8 خرداد 1390

همه فن حریف - ایران - ایران واقعا حیف. از این روستای زیبا میشد به عنوان محلی برای جذب توریست استفاده کرد. اما حیف. دوشنبه 9 خرداد 1390

kayvan841 - ایران - اهواز استان کاشان؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ دوشنبه 9 خرداد 1390

Royan - آلمان - آلمان 5oo واحد خانه داره سه تا مسجد با این مسجد ها همه ارامش و شکوه ابیانه را خدشه دار کردن. هرچه مسجد است از بیخ و بن ویران بشه . دوشنبه 9 خرداد 1390

pelle - سوئد - استکهلم Fanoos* - ایران - شهمیرزاد -حق با شماست ،مادر بزرگها واقعا نور و صفای خونه هستند ،امروز یکشبه روز مادر در سوئد بود، درود بر تمامی مادران خوب ایران . دوشنبه 9 خرداد 1390

pelle - سوئد - استکهلم . homa-ir - المان - هامبورگ - قربون شما هما جان ، ممنون که از طرف من هم یک بوسه به این مامان بزرگ نازنین نثار کردید . دوشنبه 9 خرداد 1390

pelle - سوئد - استکهلم felora - ایران - تهران-فلورا جان ممنون از توضیحاتی که دادید و خوشبحالتان که این شانس را داشتید که از این روستای زیبا با مردم خوش لباسش دیدن کنید .امیدوارم روزی من هم سفری به این منطقه زیبای کشورم داشته باشم .شاد باشید . دوشنبه 9 خرداد 1390

ari jojeh - ایران - تهران behnam2009 - انگلستان - لندن .قربون ادم بی خبر. الان قزوین هم استان شده. دوما یاد روستای پدریم افتادم اردستان و ده های اطرافش. یادش بخیر چندین سال است که دیگر انجا را ندیده ام. یاد اب و هوای روح نوازش بخیر. یاد اون درهای چوبی چند صد ساله اش بخیر. لعنت خدا بر نایب خدا که ما را اواره دنیا کرد. دوشنبه 9 خرداد 1390

Kavkaz - ایران - تهران من هم شنیده ام که نسل جوان ابیانه ایها همه دارای تحصیلات عالی هستند. دوشنبه 9 خرداد 1390

zartusht67 - المان - فرانکفورت اکثر بچه هایشان از دانشگاهای معتبر دنیا مدارکهای رده بالا دارند دوشنبه 9 خرداد 1390

zas - ایران - طهران ما هفته پیش ابیانه بودیم روستای خوبیه ولی انقدر از این روستا قشنگتر هم هست که خدا میدونه در ضمن کل محله رو برای لوله گاز حفاری کردن و همه جا رو بهم زدن. دوشنبه 9 خرداد 1390