گرفتگی گوش در مسافرت های هوایی
گرفتگی گوش در مسافرت های هوایی
اگر تا به حال با هواپیما سفر کرده باشید حتما گرفتن گوش با برخاستن هواپیما از زمین یا هنگام فرود را تجربه کرده اید.
معمولا مهمانداران برای برطرف کردن این مشکل به شما آب نبات یا آدامس می دهند. اما ممکن است باز هم این مشکل کلافه کننده تا انتهای سفر با شما همراه باشد. گرفتگی گوش در هواپیما به علت وارد شدن فشار به پرده صماخ و سایر بافت های گوش میانی است و وقتی رخ می دهد که هواپیما سرعت ارتفاع خود را تغییر داده و در نتیجه فشار هوای گوش میانی و فشار هوای محیط از تعادل خارج می شوند. در این میان گر چه اغلب اوقات روش هایی مانند خمیازه کشیدن، آدامس جویدن یا عمل بلعیدن می تواند این حالت را اصلاح کند اما موارد شدید گرفتگی گوش در هواپیما ممکن است نیاز به درمان های پزشکی داشته باشند.
گرفتگی گوش در هواپیما می تواند در یک یا هر دو گوش رخ دهد.
علایم و نشانه های آن عبارت هستند از: احساس ناراحتی مختصر یا درد گوش، احساس پُری گوش و کم شدن مختصر شنوایی یا مبهم شدن صداهای محیط.
در صورتی که گرفتگی گوش شما برای چند ساعت طول بکشد یا گرفتگی گوش شما شدید باشد این علایم ظاهر می شوند: درد شدید، احساس فشار در گوش مانند وقتی که زیر آب می روید، کاهش شنوایی متوسط تا شدید، زنگ زدن گوش، سرگیجه، استفراغ و خون ریزی از گوش.
معمولا شما می توانید خودتان گرفتگی گوش را برطرف کنید. در صورتی که احساس ناراحتی، پُری گوش یا شنیدن صداهای مبهم بیش از چند ساعت به طول انجامد یا هر یک از علایم و نشانه های تشدید را تجربه کردید به پزشک مراجعه کنید.
در هنگام پرواز چه اتفاقی رخ می دهد؟
برای آن که پرده صماخ آن طور که باید مرتعش شود باید فشارهای گوش میانی با فشار هوای محیط خارج برابر باشد. تنظیم فشار هوا به عهده مجرای باریکی به نام مجرای استاش است. یک انتهای این مجرا به گوش میانی و انتهای دیگر آن در محل تلاقی انتهای بینی و قسمت فوقانی حنجره باز می شود.
به طور معمول بافت های گوش میانی به آرامی هوا را جذب می کنند. این موجب ایجاد فشار هوای کمتر در سمت داخل پرده صماخ نسبت به خارج می شود. زمانی که چیزی می بلعید یا خمیازه می کشید ماهیچه هایی را فعال می کنید که باعث باز شدن مجرای استاش می شود و به گوش میانی اجازه می دهد تا فشار خود را تنظیم کند. وقتی هواپیما اوج می گیرد یا فرود می آید، فشار هوای محیط به سرعت تغییر می کند ولی عملکرد طبیعی مجرای استاش به این سرعت نیست. وقتی فشار هوا در یک سمت پرده صماخ از تعادل خارج می شود، اتفاقات مختلفی در گوش میانی رخ می دهد که به شدت و مدت اختلاف فشار وابسته است. مثلا پرده صماخ کشیده می شود و به خوبی مرتعش نمی گردد و شما صداها را مبهم می شنوید. کشش پرده صماخ موجب احساس فشار و درد می شود. در صورتی که عدم تعادل فشار باقی بماند، مایعات بافتی گوش میانی فضا را پُر می کنند تا فشار را برابر کنند. اگر فشار، شدید یا طولانی باشد ممکن است پرده گوش پاره شود. مویرگ های گوش میانی ممکن است پاره شده و باعث خون ریزی گوش میانی در پشت پرده صماخ شوند. همچنین ممکن است دریچه های غشایی گوش میانی (دریچه بیضی و دریچه گرد) پاره شوند.
هر وضعیتی که موجب بسته شدن مجرای استاش و محدودیت عملکرد آن شود می تواند خطر گرفتگی گوش در هواپیما را افزایش دهد.
عوامل خطر شایع عبارت هستند از: مجرای استاش کوتاه (خصوصا در نوزادان و کودکان)، سرماخوردگی، سینوزیت، رینیت آلرژیک، عفونت گوش میانی و خوابیدن در هنگام فرود یا بلند شدن هواپیما.
اگر دچار گرفتگی گوش شدید یا مکرر شوید، بافت های گوش داخلی یا مجرای استاش آسیب می بینند و احتمال آن که مجددا دچار این مشکل شوید بیشتر می شود. عوارض طولانی مدت فقط وقتی اتفاق می افتد که وضعیت جدی باشد یا مدت زیادی طول بکشد یا ساختارهای گوش میانی یا داخلی آسیب دیده باشند. عوارض نادر این حالت عبارت هستند از: کاهش شنوایی دائم و وزوز گوش مزمن.
از روش های ساده تا درمان های جدی
در بیشتر افراد، گرفتگی گوش در هواپیما توسط خود شخص قابل برطرف شدن است. وقتی علائم باقی بمانند ممکن است نیاز به درمان هایی داشته باشید تا فشار گوش متعادل شود و علائم شما برطرف شوند. پزشک به شما داروهایی می دهد تا وضعیتی را که موجب عملکرد ناقص مجرای استاش شده است اصلاح کند. این داروها شامل اسپری بینی دکونژستانت، دکونژستانت خوراکی و آنتی هیستامین های خوراکی می شوند.
علاوه بر داروهای فوق روشی به شما پیشنهاد می شود که " مانور والسالوا " نامیده می شود. برای این کار بینی خود را با دست بگیرید، دهان خود را بسته و به آرامی هوا را به قسمت خلفی بینی خود فشار دهید مانند وقتی که می خواهید فین کنید. وقتی داروها عملکرد مجرای استاش را بهبود بخشیدند این مانور می تواند با فشار مجرا را باز کند.
درمان جراحی برای گرفتگی گوش هواپیما به ندرت لازم می شود. پزشک در این روش برشی روی پرده صماخ می دهد تا فشار هوا را متعادل کند و مایع خارج شود. آسیب های شدید مانند پارگی پرده صماخ یا پارگی غشاهای گوش داخلی اغلب با گذشت زمان خود به خود بهبود می یابند. جراحی در مواقع نادر برای ترمیم آن ها لازم می شود.
چه کنیم تا گوش های مان نگیرد؟
* در هنگام بلند شدن یا به زمین نشستن هواپیما خمیازه بکشید یا چیزی ببلعید. این کارها ماهیچه های مجرای استاش را فعال کرده و موجب باز شدن مجرای استاش می شوند. برای این کار می توانید آب نبات بمکید یا آدامس بجوید.
* می توانید در زمان بلند شدن یا نشستن هواپیما از مانور والسالوا که توضیح داده شد استفاده کنید. این مانور را چند بار تکرار کنید (خصوصا در هنگام فرود) تا فشار گوش و کابین هواپیما را متعادل کنید.
* در هنگام بلند شدن یا نشستن هواپیما نخوابید. اگر در این مواقع بیدار باشید می توانید با احساس فشار روی گوش از روش های پیشگیری کننده استفاده کنید.
* اگر برای تان امکان دارد در هنگام سرماخوردگی، سینوزیت، احتقاق بینی یا عفونت گوش پرواز نکنید. در صورتی که اخیرا گوش خود را جراحی کرده اید قبل از پرواز با پزشک خود مشورت کنید.
* اگر دچار احتقان بینی شدید، نیم تا یک ساعت قبل از بلند شدن یا به زمین نشستن هواپیما از اسپری دکونژستانت بینی استفاده کنید. از استفاده بیش از حد خودداری کنید زیرا استفاده مکرر از این اسپری ها در مدت چند روز خود موجب افزایش احتقان می شود.
دکونژستانت های خوراکی اگر نیم تا یک ساعت قبل از پرواز خورده شوند موثرند، اما اگر بیماری قلبی، اختلال ریتم قلبی یا فشار خون بالا دارید قبل از مصرف دکونژستانت خوراکی با پزشک مشورت کنید. اگر بالای 50 سال سن دارید ممکن است به دنبال مصرف دکونژستانت های حاوی سودوافدرین دچار عارضه جانبی بزرگی ناگهانی پروستات که یک وضعیت اورژانس است شوید. اگر باردار هستید قبل از مصرف دکونژستانت های خوراکی با پزشک مشورت کنید.
* اگر حساسیت دارید، داروی ضد حساسیت خود را یک ساعت قبل از پرواز مصرف کنید.
* آب کافی بنوشید. مصرف آب کافی از تحریک مجراهای بینی و گلو جلوگیری کرده و به عملکرد بهتر مجرای استاش کمک می کند.
نوشیدنی های حاوی کافئین می توانند باعث از دست رفتن آب بدن شما شوند. هم چنین آن ها عروق خونی را تنگ می کنند و می توانند باعث افزایش خطر پارگی مویرگ ها شوند.
برای کمک به کودکان برای جلوگیری از گرفتن گوش شان حین پرواز می توانید از این روش ها استفاده کنید:
* به کودک خود درهنگام بلند شدن یا نشستن هواپیما یک نوشیدنی بدهید تا بلع مکرر داشته باشد. پستانک نیز در این مواقع موثر است. کودکان بزرگ تر از 4 سال می توانند آدامس بجوند یا با نی مایعات بنوشند.
اگر این روش ها عمل نکرد، پزشک می تواند قطره گوشی برای کودک شما تجویز کند که حاوی ضد‌درد و مواد بی حسی، برای هنگام پرواز است. هر چند این قطره ها معمولا به ندرت لازم می شوند.
دکونژستانت ها برای کودکان توصیه نمی شود، لذا از مصرف آن ها برای کودک خودداری کنید.
دکتر امیر شیروانی
