نگاهی به انتقال ورزش از رژیم پادشاهی به جمهوری اسلامی
نگاهی به انتقال ورزش از رژیم پادشاهی به جمهوری اسلامی
حسین فکری و ناصر سلطانی در سال 57 از سوی ستاد عملیات کمیته انقلاب، مامور تغییر و تحول در سازمان ورزش شدند |
12 بهمن 1357 حسین شاه حسینی از اعضای جبهه ملی، عضو کمیته استقبال از آیت الله خمینی بود. چند روز بعد او در استقبال از یاسر عرفات هم حضور داشت. پس از آن، به کمیته فهرست برداری از اموال خانواده پهلوی پیوست. شبی که برای صورت برداری از اموال کاخ شمس پهلوی به کرج رفته بود، هاشم صباغیان- وزیر کشور دولت موقت- با او تماس گرفت تا فردا به دفتر نخست وزیری برود.
"فردا رفتم نخست‌وزیری. دیدم دولت آقای بازرگان جمع هستند. آقای بازرگان گفت شاه‌حسینی تو از آن اول دنبال ورزشکاران بودی، بیا بشو مسئول ورزش".
شاه حسینی در اولین مصاحبه بعد از پذیرفتن مدیریت ورزش کشور، با انتقاد از سیاست های ورزش در رژیم قبلی گفت: کل بودجه نگه داری تجهیزات ورزش در سراسر کشور جمعاً 27 میلیون و پانصدهزار تومان بوده. اما برای انجمن سلطنتی اسب، 85 میلیون تومان هزینه می شده.
تا 1356
تیمسار حجت از اردیبهشت سال 1351، معاون هویدا و رئیس سازمان تربیت بدنی شد. در دوران ریاست حجت کاشانی، ایران میزبان بازی های آسیایی شد و نتایج مطلوبی کسب کرد. در فوتبال نیز بهترین دوران تاریخ فوتبال ایران رقم خورد. اما در دوران مدیریت او، ایران موفقیتی در المپیک های مونیخ و مونترال کسب نکرد. پس از المپیک 1976 مونترال که نتایج مونیخ تکرار شد تا فقط یک نقره و یک برنز نصیب کاروان 88 نفره ایران شود، به دستور شاه، سازمان تربیت بدنی منحل شد تا منشور و مرامنامه نوینی برای ورزش ایران تدوین شود.
سپهبد علی حجت کاشانی یکی از ۴۳۸ نفری است که اعدام شان در گزارش اسفند ۱۳۵۸ سازمان عفو بین الملل ثبت شده. تیمسار حجت اما تنها رییس سازمان ورزش در رژیم سابق نبود که تیرباران شد.
1357
سپهبد نادر جهانبانی فرزند امان اله جهانبانی بود. آن ها تنها پدر و پسر در تاریخ ورزش ایران هستند که رییس سازمان ورزش شدند. پدر در سال های نخست دهه 50 میلادی و پسر در واپسین سال های حکومت پهلوی.
| نادر جهانبانی پیش از اعدام: دفاع خاصی ندارم ولی هیچ وقت بر ضد انقلاب کاری نکرده ام. به هرحال ... آماده اعدام هستم |
نادر جهانبانی آخرین رییس سازمان تربیت بدنی در دوران حکومت محمدرضا شاه بود. بعد از وقایع شهریور 1357، ورزش کشتی پیشاهنگ اعتراضات در خانواده ورزش ایران شد. اردونشینان جام آریامهر که قبل از انقلاب، معتبرترین تورنمنت بین المللی ورزش ایران بود، این مسابقات را تحریم کردند تا بعد از12 سال، جام آریامهر برگزار نشود.
جهانبانی در مقطعی تاریخی مسئولیت ورزش را بر عهده گرفت. در دوران مدیریت او، نامه های اداری هم با تاریخ 2537 شاهنشاهی امضا شدند و هم 1357 خورشیدی.
نادر جهانبانی 22 اسفند 1357 در زندان قصر به حکم صادق خلخالی حاکم شرع، روی پشت بام مدرسه علوی مقابل جوخه اعدام ایستاد. وقتی سپهبد جهانبانی را برای محاکمه آوردند، کاغذی بر گردنش انداختند تا جرمش را بنویسند، اما به نظر می رسید او جرمی نداشت، کسی هم پیدا نشد شهادت دهد او جرمی انجام داده. پس روی کاغذ سفید نوشتند: سپهبد نادر جهانبانی عامل فساد.
در بخشی از متن کیفرخواست که فردای اعدام در صفحه 5 روزنامه اطلاعات منتشر شد آمده بود: فساد در ارض و محاربه با خدا و نایب امام علیه السلام، مطابق قوانین الهی و قوانین جاریه در زمان ارتکاب جرایم تقاضای رسیدگی و صدور حکم اعدام و مصادره اموال شخصی ایشان و ... از طرف دادسرای کل انقلاب اسلامی از دادگاه دارم.
هنگامی که نوبت به دفاعیات جهانبانی رسید گفت: من دفاع خاصی ندارم ولی من هیچ وقت بر ضد انقلاب کاری نکرده ام. به هرحال دیگر مهم نیست و من آماده اعدام هستم.
حسین فکری و ناصر سلطانی از پیشکسوتان ورزش، از سوی ستاد عملیات کمیته انقلاب اسلامی، مامور تغییر و تحول در سازمان ورزش شدند. این کمیته در اولین اقدام، مجموعه ورزشی آریامهر را به نام آزادی و مجموعه فرح را به نام تختی تغییر داد.
"مجاهدین انقلاب، کاخ ورزشی تاج را تصرف کردند" این تیتر، مربوط به اولین گزارش ورزشی بعد از 22 بهمن است. دنیای ورزش به شرح این ماجرا پرداخته که چگونه 20 جوان انقلابی، بعد از تصرف مهمات پادگان باغ شاه، مسلح شده و به باشگاه ورزشی تاج هجوم می برند. خبرنگار از علی نژاد، یکی از تسخیر کنندگان باشگاه می پرسد: الان این مکان را چگونه اداره می کنید؟
-این جا الان مقر آموزش و ستاد عملیات کمیته است. ضمناً از آن به عنوان زندان هم استفاده می کنیم.
علی نژاد همچنین گفت: سرگرد شیخان، مدیر باشگاه با ما تماس گرفت و گفت ما هم در مسیر شما هستیم. اگر به غذا یا چیز دیگری احتیاج دارید برای تان تهیه کنیم. اما به او گفتیم ما به کمک امپریالیسم احتیاجی نداریم.
دنیای ورزش در پایان این گزارش می نویسد: ما یک نشریه ورزشی هستیم و باید عکس قهرمانان ورزش را روی جلد منتشر کنیم. اما در مقابل مجاهدین قهرمان انقلابی سر تعظیم فرود می آوریم و با افتخار فراوان، روی جلد را به قهرمان ترین چهره های تاریخ که باشگاه تاج را تصرف کردند اختصاص می دهیم.
1358
ورزش ایران در زمان انقلاب و سال های اول دوره متلاطمی را می گذراند |
شاه حسینی در گفتگو با هفته نامه مثلت می گوید: غلامرضا پهلوی رفته بود کمیته بین‌المللی المپیک و گفته بود که همچنان رئیس کمیته المپیک ایران است. ما هم آقای فکری و شکوهی را فرستادیم سوئیس تا بگویند وقتی نظام سیاسی ایران تغییر کرده معلوم است که این ها دیگرهیچ مسئولیتی ندارند.
ناصر نوآموز اولین رییس فدراسیون فوتبال بعد از انقلاب شد. او جای کامبیز آتابای را گرفت که رییس انجمن سلطنتی اسب، رییس فدراسیون فوتبال ایران و رییس کنفدراسیون فوتبال آسیا بود. در دوران ریاست نوآموز، تیم ملی فوتبال ایران به المپیک مسکو راه یافت اما جمهوری اسلامی ایران بازی ها را تحریم کرد.
محمدعلی صنعتکاران رییس فدراسیون کشتی شد. او جای سید محمد خادم حقیقت را گرفته بود. خادم حقیقت که همچنان در قید حیات است، مدتی در بازداشت نیروهای انقلابی بود. با این جرم که در سه مقطع مختلف رییس فدراسیون کشتی بوده و این قضیه حتماً دلیلی داشته! اما دادگاه انقلاب در بررسی پرونده کاری او با هیچ تخلف مالی مواجه نشد و آزادش کرد.
حسین شاه حسینی در این باره گفته است: می‌گفتند حشمت مهاجرانی نباید باشد چون مربی ولیعهد بوده. بعضی‌ها را اصلاً دستگیر کردند. آقای عدل که از بسکتبالیست‌ها بود را برده بودند کمیته. می‌گفتند چرا مثلاً در مراسم 4 آبان حضور دارند. رفتم شورای انقلاب به آقای بهشتی گفتم حساب گذشته را جدا کنید. به هر حال این ها در حکومتی زندگی می‌کردند که رئیس‌اش به آن ها دستور می‌داده که بیاید مربی ژیمناستیک فرح باشد. مربی ولیعهد باشد خوب او هم اطاعت می‌کرده. قرار شد که آقای قدوسی –دادستان کل انقلاب اسلامی- پرونده‌های ورزشکاران را با ما هماهنگ کند.
کشتی ایران، مسابقات جهانی 1979 سن دیگو در امریکا را تحریم کرد. ایران در تمام هجده دوره قبلی حضور داشت و این اولین غیبت سردمداران کشتی آسیا در رقابت های قهرمانی جهان محسوب می شد.
سال 1358 و در معدود حضورهای بین المللی ورزش ایران، ماجرای نواخته شدن سرود شاهنشاهی بارها برای مسئولین رشته های مختلف ورزشی دردسر ساز شد.
در سال 1358، به دنبال بازدید جمعی از اعضای شورای انقلاب از مجموعه ورزشی انقلاب تهران و نارضایتی یکی از اعضا از سرخ بودن زمین های این رشته ورزشی، مسابقات تنیس برای مدتی تعطیل شد. اتفاقی که قرار بود به زودی برای شطرنج و بوکس نیز تکرار شود.
با به پایان رسیدن عمر 9 ماهه دولت موقت و نخست وزیری رجایی، گرچه شاه حسینی مدتی برسر کار ماند اما سرانجام او نیز کنار گذاشته شد تا شهریور 59 و مقارن با آغاز جنگ ایران و عراق، مصطفی داودی که همکار رجایی در آموزش و پرورش بود رییس جدید سازمان ورزش شود. لغو موقت اعزام تیم های ورزشی به خارج از کشور و ممنوعیت استفاده از ورزشکاران بالای 27 سال در تیم های ملی، از جمله تصمیمات جنجالی داودی در دوران ریاستش بر ورزش کشور بود.
مهدی رستم پور - خبرنگار ورزشی
|
|
|
|
|
|
|
|
|
