اجرای بی سابقه یک ارکستر آلمانی در ایران
اجرای بی سابقه یک ارکستر آلمانی در ایران
| میشاییل درایر و هرمان بویمر |
این نخستین بار بعد از انقلاب اسلامی است که یک ارکستر بزرگ غربی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اجرای کنسرت به ایران دعوت می شود.
ارکستر ازنابروک که شش نوازنده از ایران نیز آن را همراهی می کنند، در این دو شب، سمفونی شماره ۴ برامس، سمفونی شماره ۳ و ۴ بتهوون و کنسرتو"می مینور" اثر "ادوارد الگار" را اجرا می کند.
میشاییل درایر رییس جشنواره مورگن لند که در آلمان برگزار می‌شود، بانی حضور ارکستر ازنابروک در ایران است. او می‌گوید: "حدود دوسال پیش در سفری که به ایران داشتم، با موسیقی سنتی آشنا شدم و در همان سفر بود که اجرایی از ارکستر سمفونیک تهران به رهبری نادر مشایخی را دیدم و پس از آن ارکستر سمفونیک تهران را به آلمان دعوت کردیم تا کنسرتی را در ازنابروک برگزار کنند که اجرایی مشترک با هم داشتیم."
جشنواره مورگن لند که از ۱۹ اوت تا ۲ سپتامبر برگزار می شود، برنامه های دیگری هم دارد، تنها آنسامبلِ باله جهان عرب، گروه اپرا باله قاهره، یکی از گروه هایی است که به ازنابروک می روند. وزیر امور خارجه آلمان، فرانک والتر اشتاین مایر بر این جشنواره نظارت می کند.
میشاییل درایر که برای سومین بار به‌عنوان مدیر جشنواره حضور دارد، می خواهد موسیقی سنتی، کلاسیک، و مدرن خاورمیانه را به صحنه کنسرت ها در ازنابروک ببرد.
برنامه های جانبی شامل برنامه های جمع‌خوانی، نمایشگاه‌ها، و کارگاه های آموزشی است که پنجره ای به فرهنگ فارسی و عربی خواهد گشود. هدف این جشنواره این است که سکویی برای گفتگو تأمین کند و نمایی کامل و رسا از خاورمیانه را ارائه دهد.
حضور ارکستر ازنابروک در ایران نیز بخشی از جشنواره مورگن لند محسوب می شود، هر چند این حضور با انتقادات فراوانی در آلمان همراه بوده است.
هرمان بویمر، رهبر ارکستر سمفونیک ازنابروک می گوید: "ارکستر ازنابروک، گروهی نیست که دائم در سفر باشد، به همین دلیل ما با اعلام سفر به ایران با سوالات وانتقاد های مختلفی روبرو شدیم. یکی از ازاین انتقادها مساله حجاب نوازندگان زن گروه بود که ممکن بود در نحوه اجرای آنها تاثیر گذار باشد. اما ما یک برنامه مشابه با ارکستر سمفونیک تهران در آلمان برگزار کردیم که خوشبختانه موفقیت آمیز بود و با تصمیم نوازندگان گروه تصمیم گرفتیم، به ایران سفر کنیم."
"میشاییل درایر" در ادامه سخنان خود افزود: "ما با انتقادهای زیادی مواجه شدیم، اصلی ترین انتقاد به مسائل سیاسی بازمی گشت و حتی عده ای از اعضای پارلمان آلمان درخواست داشتند که در این سفر ما را همراهی کنند، اما من قبول نکردم. زیرا ما یک کار فرهنگی می کنیم وقصد نداریم که موضوع را سیاسی کنیم."
پیش از این گفته می شد که ارکستر ازنابروک، سمفونی مولانا ساخته نادر مشایخی را به همراه آواز شهرام ناظری اجرا می کند که اجرای این قطعه از برنامه‌ها حذف شده است و شاید این حذف بی ارتباط با کنار رفتن نادر مشایخی از رهبری ارکستر سمفونیک تهران نباشد.
میشاییل درایر در این باره توضیح داد: "گروه پس از یک تعطیلات شش هفته ای به ایران سفر کرده است. ضمن اینکه اعضای ارکستر با سمفونی مولانا آشنایی نداشتند و زمان ما برای تمرین این قطعات محدود بود. البته اجرای این برنامه لغو نشده است و ما سال آینده با دعوت از آقای ناظری به جشنواره ازنابروک آلمان برنامه مشترکی اجرا می کنیم."
شهرام ناظری در حال حاضر برای اجرای کنسرت خود در دیزنی هال لس‌آنجلس، در آمریکا به سر می برد و نمی تواند در تمرین های ارکستر حضور یابد.
| نادر مشایخی |
درایر در پاسخ به این سوال که چرا گروه بعد از یک تعطیلات بلند مدت و بدون داشتن هماهنگی لازم در تهران حاضر شده اند، گفت: "من برای هماهنگی این اجرا چندین بار به تهران سفر کرده ام و زمانی که شانس چنین اجرایی به وجود آمد ما به سرعت استقبال کردیم. البته به جز سمفونی مولانا که دچار تغییر شد، تغییر دیگری در برنامه ما ایجاد نشد که البته این برنامه ریزی خوب را دفتر شعر وموسیقی انجام داد، به طوری که برنامه ریزی این اجرا از برنامه ریزی سال گذشته ما در آلمان هم دقیق تر بود."
ارکستر ازنابروک آلمان با بیش از ۶۰ نوازنده در حال تمرین در سالن رودکی است و تمام وقت و انرژی خود را تنها صرف یک اجرا برای عموم و یک اجرا برای هنرمندان کرده است در حالی که اگر زمان دیگری را برای حضور در ایران انتخاب می کرد، می توانست اجراهای بیشتری در ایران داشته باشد و به هدفش که تبادل فرهنگ های شرق و غرب است، نزدیک تر شود.
میشاییل درایر در این زمینه گفت: "ما خیلی دوست داشتیم که ۲۰ یا حتی ۱۰۰ اجرا در ایران داشته باشیم اما یک هفته از شش هفته تعطیلات ارکستر را به حضور در ایران اختصاص داده ایم. امیدوارم شرایط حضور و اجرای مجدد ما در آینده میسر شود."
هرمان بویمر، رهبر ارکستر به همراه میشاییل درایر مدیر جشنواره مورگن لند و محمدحسین احمدی مدیر دفتر امور موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی روز دوشنبه، 5 شهریور در نشست مطبوعاتی گسترده ای با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی حضور یافتند و به سوالات آنان پاسخ دادند، درحالی که نادر مشایخی رهبر سابق ارکستر سمفونیک تهران در جایگاه خبرنگاران نشسته بود.
ارکستر ازنابروک قرار است روز پنج شنبه ۸ شهریور ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر کارگاه آموزشی با حضور اعضای این گروه و نوازندگان ایرانی برگزار کند که ورود هنرمندان مختلف در این برنامه با هماهنگی دفتر شعر وموسیقی انجام می شود.
ارکستر سمفونیک ازنابروک
ارکستر سمفونیک ازنابروک در سال ۱۹۱۹ - تنها یک سال بعد از پایان جنگ جهانی اول و در زمانی که دوران بیکاری و بحران اقتصادی بود - تأسیس شد.
تأسیس آن بر مبنای تصمیم رئیس بخش ازنابروک انجام شد. تصمیم بی شک در سالهای پس از جنگ، قابل احترام و پیشرو بوده است.
بجز دوران سه سالهٔ توقف کار ارکستر که در مارس ۱۹۴۴ بدلیل تخریب تالار کنسرت و تئاتر که هنگام بمباران شهر روی داد، ارکستر سمفونیک ازنابروک فعالیت خود را تا به امروز متوقف نکرده است.
ارکستر سمفونیک ازنابروک به‌طور خاص توسط پنج رهبر ارشد شکل گرفته است؛ برونو هگمن (۱۹۴۷ تا ۱۹۶۵)، هانز فینگر (۱۹۶۵ تا ۱۹۸۸)، ژان فرانسوا مونارد (۱۹۸۸ تا ۱۹۹۹)، لوتار کوئینگز (۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳)، و هرمان بویمر که وی در آوریل ۲۰۰۳ به عنوان مدیر عمومی موسیقی برگزیده شد.
هرمان بویمر که در بیله فلد به دنیا آمده است، در دتمولد و لایپزیک به آموختن پیانو، ویلن سل، ترمبون، و آهنگسازی پرداخت. او از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۳، در ارکستر فیلارمونیک برلین نوازنده ترومبون و عضوی از آنسامبل برنجی آن ارکستر بود.
فعالیت‌های او در فصل های اخیر در گروهها و ارکسترهایی چون دویچه کامرفیلارمونی در برمن، ارکستر سمفونیک رادیویی اسلو، جشنواره موسیقی راینگا، و بهار هایدلبرگ بوده است.
اجرای او از "دلقک دیوانه" اثر شوئنبرگ با خوانندگی سوپرانو، کریستین شافرْ مطمئناً نقطه عطفی در زندگی حرفه ای او به‌شمار می آید.
مدیران ارکستر ازنابروک همگی در این نکته مشترک هستند که علاوه بر تغذیه از ادبیات کنسرتی کلاسیک-رمانتیک، تصمیم گرفته اند که بر ادغام قطعات معاصر در برنامه خود تأکید کنند و همچنین برای رشد آهنگسازان جوان تلاش کنند.
