شرارت های گوگل
به تازگی گوگل با پرداخت مبلغ چشمگیر 3.1 میلیارد دلار برای تصاحب شرکت DoubleClick سر و صدایی به پا کرده است. تازگیها گوگل چندان از مسلک سنتی خود مبنی بر عدم تصاحب و انحصاری کردن بازار، پیروی نکرده است. شرکت DoubleClick، از پیشگامان خدمات تبلیغاتی، تنها یکی از کمپانیهایی است که به کام گوگل فرو رفته اند. این مطلب، علاوه بر بررسی مایملک جدید گوگل، به کاوش در تغییرات موجود در فلسفه گوگل و تهدیدات بالقوه آن در جامعه اینترنتی میپردازد. فلسفه گوگل - در زمان تاسیسگذشته از کلیشه های معمولا تکراری سازمانها، چند فلسفه اصلی که برای تبدیل گوگل به سازمانی غیر صنفی به کار رفته اند از این قرارند: برای پولدار شدن، راه هایی غیر از راه خلاف هم وجود دارد.این گفته موسسان گوگل که جنبه تبلیغاتی بسیاری هم پیدا کرد و موجب شد که گوگل آنقدر خوب و مایکروسافت نه چندان خوب، به نظر برسند، فلسفه کلیدی گوگل بود. گوگل با به کار بردن این شعار و عمل کردن به آن - لا اقل تا چند سال - موفق شد از تصویر صنفی منفی مایکروسافت در چشم کاربران نهایی، بهره برداری کند. کار جدی، لزوما به لباس رسمی نیاز ندارد.این عبارت نمایانگر فرهنگ کار در گوگل است. ساعات کاری قابل تغییر، اجازه همراه داشتن حیوانات خانگی و اجازه تخصیص 20% از زمان کار به پروزه های شخصی تنها چند نمونه از مشخصات جذاب کار در گوگل است. این خصوصیات گوگل را به بهترین محل برای کار کردن تبدیل کرده است. تبلیغات پاپ آپ (Pop UP) ممنوعصفحات ساده و بی تکلف که تنها تبلیغات نوشتاری در آن دیده میشود و در آن خبری از تبلیغات پاپ آپ و پر از جلوه های گرافیکی نیست، قلب میلیونها کاربر در سراسر جهان را تسخیر کرد. در واقع گوگل به قدری درباره "خوب" بودن تبلیغ کرد که خودش مترادف با خوبی شد. انتقادات و مجادلات گوگلهر حرکت گوگل در هر زمان، به شدت مورد بررسی و انتقاد قرار میگرفت. در اینجا به چند مورد بحث برانگیز در چند وقت اخیر اشاره میکنیم: جستجوی کتاب گوگلجستجوی کتاب گوگل، پروژه بسیار جاه طلبانه گوگل برای دیجیتالی کردن تمام اطلاعات کتبی موجود، به کمک کتابخانه 5 دانشگاه انجام شد. این موضوع از همان ابتدا دچار هرج و مرج بسیار شد زیرا مردم نگران تخلف گوگل از حقوق انحصاری آثار مکتوب بودند. مسائل دیگر حقوق انحصاری یا کپی رایتتعدادی از سازمانها با استفاده از قانون کپی رایت (DMCA)، خواستار این شدند که گوگل ارجاعات خود به مواد دارای حق کپی رایت در سایتهای دیگر را حذف کند. همانطور که خواسته شد، گوگل لینکهای مورد بحث را برداشت و لینکی که به شکایت نامه بر علیه این نتایج جستجو تهیه شده بود، در سایت قرار داد. از طرف دیگر، شکایاتی بر علیه زیرپا گذاشتن کپی رایت در Web cache گوگل وجود داشت. به این ترتیب گوگل روشهایی برای از کار انداختن نگهداری در حافظه یا caching تدارک دید. علاوه بر این، گوگل از اولین کاربران فایل robots.txt بود، که به اپراتور وب سایت امکان میدهد بخشی یا تمام سایت خود را از نتیجه جستجو حذف کند. در دو مورد بخصوص، دادگاه بخش نوادا آمریکا، چنین حکم کرد که بنابر قانون آمریکا، گوگل قانون کپی رایت را نقض نکرده است. آژانس خبری فرانس پرس و اختلافات دیگردر ماه مارس 2005، آژانس خبری فرانس پرس ((Agence France-Presse (AFP)، دادخواستی به مبلغ 17.5 میلیون دلار بر علیه گوگل تنظیم کرد. به گفته این آژانس، گوگل بدون کسب اجازه عکسها، مقالات و تیترهای خبری AFP را در اخبار گوگل قرار داده و به این ترتیب حقوق انحصاری این آژانس را نقض کرده است. به گفته وب سایت خبری Canada Free Press، "اکنون کمپانی گوگل قصد دارد تمام مواد منتشر شده مربوط به فرانس پرس را از سایت خود پاک کند." با این حال سخن گوی فرانس پرس گفته است: "اگر AFP موفق شود اخبار ارایه شده توسط گوگل را محدود کند، آن روز برای کسانی که در اینترنت بدنبال خبر میگردند، روز بدی خواهد بود. اگر این دعوی موفقیت آمیز باشد، تاثیری اساسی بر شیوه ارایه خبر در اینترنت خواهد گذاشت. منازعات گوگل و چینتصمیم گوگل مبنی بر پذیرفتن سیاست ممیزی اینترنت در چین موجب بروز مجادلاتی شد که به "دیواره آتش بزرگ چین" (The Great Firewall of China) شهرت یافت. نتایج موتور جستجوی گوگل چین (Google.cn) طوری فیلتر میشد که هیچ یک از نتایج مربوط به اعتراض در میدان تیانامن در سال 1989، سایتهای حمایت کننده از جنبشهای مستقل تبت و تایوان یا جنبش فالون گنگ ( Falun Gong) و اطلاعات دیگری که به نظر برای مردم جمهوری خلق چین مضر میامد، دیده نشود. این اقدام از نظر بعضی از عملگرایان، مغایر فلسفه "بدی نکن!" گوگل است. بحث و جدل بر سر اخبار گوگلدر اوایل سال 2006 گوگل چند سایت خبری را از موتور جستجوی خود حذف کرد، زیرا شکایتهای متعددی درباره مقالاتی دریافت کرد که نسبت به دین اسلام توهین آمیز بود. این سایتها شامل The New Media Journal، MichNews و The Jawa Report نیز بود. سایتهای فوق هنوز درصفحه اصلی جستجوی گوگل دیده میشوند، اما دیگر در بخش اخبار گوگل وجود ندارند. واکنش گوگل به مقالات موهن این سایتها چنین بود:" ما اجازه نمیدهیم مطالب و منابعی که به ترویج نقطه نظرهای تنفر آمیز میپردازند در اخبار گوگل راه یابند. البته اشاره به سخنان تنفرآمیز برای تحلیل و بررسی آن قابل قبول است." سیستم رتبه بندی صفحات وب یا Page Ranking سیستم مرکزی طبقه بندی صفحه در گوگل بارها مورد انتقاد قرار گرفته است. عده ای آن را "غیر دموکرات" مینامند. بحث اصلی برسر این است که سیستم مذکور به شکل ناعادلانه ای به وب سایتهای بزرگ گرایش دارد و اینکه معیارهای موجود برای اهمیت یک صفحه تابع ارزشهای واقعی و علمی آن نیست. طبقه بندی صفحات توسط سیستمی خودکار و بی طرف انجام میگیرد. با این حال سیستم گوگل تا حدی بر سرپرستی انسانی و استفاده کمپانی از Adword متکی است. گذشته از این، حذف سایتهای بحث برانگیز و مشکل آفرین مانند سایتهای توهین آمیز مذهبی، از نتایج جستجو، با توجه به سیاست سایت و توسط افراد انجام میشود. این سیستم میتواند توسط سایتهای دروغین دچار اشتباه شده و در رده بندی خود نتایج نادرستی ارایه دهد.
"برای برقرار نمودن این سرویس، محتویات Gmail شما در سرورهای گوگل نیز ذخیره و نگهداری میشود. درواقع، حتی پس از اینکه شما ای-میلها را از درون صندوق پست خود پاک کرده یا به استفاده از این سرویس خاتمه داده و account خود را مسدود کردید، بازهم کپی آنها در سیستم باقی خواهد ماند." این مساله موجب نگرانی بسیار کاربران Gmail شد و چنین تصور میشد که گوگل این اطلاعات را به قصد استفاده ای ناگوار ذخیره میکند. با این حال، گوگل مدعی است که هیچ کس نمیتواند این ای-میلها را بخواند و یک برنامه جستجوگر (crawler) کار دسته بندی و نگهداری آنها را بر عهده دارد. بحث و جدلهای یوتیوب وب سایت Youtube.com، از زیر مجموعه های کمپانی گوگل و یکی از سایتهای بزرگ اشتراک ویدئو است. این وب سایت از همان آغاز در مرکز مجادلات و بحثهای متعدد قرار گرفت. یوتیوب بیش از هر چیز به بهانه زیرپا گذاشت حق مولف یا کپی رایت، در بیش از 5 کشور جهان تحریم شد. در 16 آوریل 2007، اریک اشمیت (Eric Schmidt) مدیر عامل گوگل سخنران اصلی مجمع NAB در لاس وگاس بود، او درطی بخش پرسش و پاسخ، اعلام کرد که یوتیوب به زودی دارای یک سیستم فیلترینگ محتوا خواهد شد تا مواردی که از حق مولف تخطی کرده اند را از شبکه حذف نماید. این سیستم جدید که Claim Your Content نام دارد، به طور خودکار موارد دارای حق مولف را شناسایی میکند تا بعد توسط مسئولین حذف شود. یکی دیگر از موارد مشکل آفرین در یوتیوب این بود که در بخش ضوابط و شرایط، مدعی استفاده آزاد از کلیپها و ویودئوهای کاربران شده است. در این بخش چنین آمده است: "به موجب این متن، شما با موافقت با شرایط عضویت در یوتیوب، اختیار استفاده جهانی، غیر اختصاصی، بدون حق تالیف و قابل انتقال برای استفاده، تکثیر، پخش و نمایش موارد قرار داده شده در سایت را به سایت یوتیوب و جانشینان آن اعطا میکنید." مناقشات مربوط به DoubleClickارتباط گوگل با کمپانیهای بحث انگیز، با پیشنهاد خرید DoubleClick ادامه یافت. شرکت مذکور متهم به این بود که اطلاعات کاربران را بدون اطلاع، تایید و توافق قبلی جمع آوری میکند. روش کار DoubleClick شامل ایجاد یک کوکی cookie است که برای تعقیب کاربر در سایتهای مختلف و ثبت تمام تبلیغات تجاریی که این کاربر تماشا یا جستجو میکند، تنظیم شده است. گوگل شرور شده است؟گوگل توسط دو دانشجوی دکترای دانشگاه استنفورد به نامهای سرگئی برین (Sergey Brin) و لری پیج (Larry Page) تاسیس شد. هدف آنها مشخص بود؛ کمک به کاربران کامپیوتر برای جستجو در اینترنت و یافتن آنچه واقعا میخواهد، از طریق یک موتور جستجوی ساده و بدون تکلف که در عین حال قوی و هوشمند باشد. بسیاری از متخصصان فناوری و نشریات، کارایی دقیق و الگوریتمی و همچنین ظرافت کامپیوتری گوگل را تحسین کردند. در طی چند ماه، گوگل یکی از محبوبترین سایتهای شبکه شد و مدت اندکی پس از آن، گوگل به یک "فعل" تبدیل شد. امروز، کاربران اینترنت 15 میلیون ساعت در ماه به جستجو در گوگل میپردازند. سایت Google.com هر ماه 28 میلیون بازدید کننده دارد که تقریبا به اندازه بازدیدکنندگان یاهو و MSN است. تقریبا 4 مورد از هر 5 جستجوی اینترنتی در گوگل یا سایتهایی که مجوز استفاده فناوری آنرا دارند، صورت میگیرد. از همان ابتدا، شعار غیر رسمی گوگل این بود: "شرور نباش". این کمپانی توانست به سرعت و با رو در رو شدن با مایکروسافت بر سر نرم افزارهای desktop و موارد دیگر، کسب اعتبار کند. اما اشتباه نکنید، گوگل همواره در مواجهه با شرایطی که می بایست میان انجام دادن کار صحیح و آنچپه برایش منفعت بیشتری دارد، یکی را انتخاب کند، آنچه مصلحت بوده را انتخاب کرده است. در ماه سپتامبر، گوگل سوابق چند کاربر سرویس social-networking خود به نام Orkut را در اختیار دولت برزیل که در جستجوی نژادپرستان، مخالفان همجنس گرایی و افراد پخش کننده محتوای پورنوگرافیک بود، قرار داد. پس سوال این نیست که آیا گوگل همیشه کار درست را انجام میدهد، چون اینکار را نمیکند و نخواهد کرد. سوال این است که آیا گوگل، با اشتهای سیری ناپذیر خود (گوگل تا کنون هیچ یک از اطلاعات دریافتی خود را پاک نکرده است) برای اطلاعات شخصی شما، به بزرگترین تهدید شناخته شده برای حریم خصوصی افراد، یک کوزه پر از عسل اطلاعات که هکرها، دزدان آنلاین و سوءاستفاده کنندگان را به سمت خود جذب میکند و شاید از همه نگران کننده تر، روشی مناسب برای جاسوسی دولتها بر شهروندانشان، تبدیل شده است؟ هر موتور جستجویی اطلاعاتی درباره کاربرانش جمع آوری میکند که اصولا توسط فرستادن کوکیها یا فایلهای متن ساده و ردگیری حرکات کاربران در اینترنت انجام میشود. بیشتر این کوکیها پس از چند ماه یا یک سال، منقضی میشوند. اما تاریخ انقضای کوکیهای گوگل سال 2038 است. تا آن زمان، هرگاه که از موتور جستجوی این کمپانی استفاده کرده یا به یکی از هزاران سایت وابسته به آن وارد شوید، جستجوی شما، لینکهایی که بر روی آن کلیک کرده اید و تبلیغاتی که دیده اید، ثبت خواهد شد. کوکی گوگل نمیتواند شما را به نام تشخیص دهد، اما آدرس IPکامپیوترتان را ثبت میکند. مانند این است که بگوییم، گوگل شماره گواهینامه شما را نمیداند، اما شماره اتوموبیل شما را میداند. و گوگل بسیار بیشتر از اینها میداند ...اگر از Gmail استفاده میکنید، گوگل یک کپی از تمام ای-میلهای دریافتی و ارسالی شما ذخیره میکند. اگر از هر یک از خدمات آن مانند نقشه، جستجوی کتاب، حراجها، تصاویر، ویدیوها و اخبار آن استفاده کنید هم، گوگل سمت و سوی جستجوی شما را ردیابی میکند و میداند که شما به کجا میروید، چه کتابی میخوانید، چه چیزی میخرید، در کتابها دنبال چه هستید و اخبار مورد علاقه شما چیست. هر یک از اینها به طور جداگانه مشکل بزرگی پیش نمی آورد. وب سایتهای بسیاری هستند که خرده ریزهای اطلاعاتی را جمع میکنند. مشکل اینجاست که هیچ چیز نمیتواند مانع این شود که گوگل با جمع آوری و در کنار هم قرار دادن این اطلاعات، پرونده کاملی برای کاربران خود بسازد، این چیزی است که کمپانی هم منکر امکان پذیر بودنش نیست. گوگل حتی به زودی قادر خواهد بود کاربران خود را در دنیای واقعی هم تعقیب کند. تازه ترین فعالیت گوگل، تولید Wi-Fi رایگان است که از طریق یافتن نزدیکترین مسیریاب یا router به شخص، میتواند محل تقریبی او را شناسایی کند. گوگل ادعا میکند که اطلاعات شخصی را تنها برای تولید تبلیغات هدفمند به کار میبرد. اما تاریخ نشان میدهد که اطلاعات به ندرت به مورد استفاده ای که از ابتدا مشخص شده، محدود میشوند. به همین دلیل عده ای از هواداران سرسخت حریم خصوصی، خواستار متوقف شدن ذخیره اطلاعات کاربران شده اند. اما ما تنها میتوانیم آرزو کنیم که گوگل این اطلاعات را در جهت منافع سازمانهای مشکوک و نادرست به کار نبرد زیرا هیچ چیز خطرناکتر از یک غول قدرتمند که قصد دارد شرارت کند، نیست.
