مراسم معرفی کتاب ترجمه صدسال شعرنوایران درهلند

مراسم معرفی کتاب ترجمه صد سال شعری نوی ایران در هلند

نفیس نیا، مترجم این مجموعه شعر40 شاعر ایرانی که "کوچه های سکوت" نام دارد و توسط انتشار بولاک در هلند منتشر شده است، در سال 1347 در اصفهان به دنیا آمده است و پس از نیمه کاره رها کردن تحصیل در رشته کارگردانی سینما به عنوان مستمع آزاد در کلاس های ادبیات فارسی دانشگاه تهران حضور یافت.

در سال 1992 وی به هلند مهاجرت کرد و در آنجا علاوه بر تحصیل در رشته فیلمنامه نویسی به ساخت فیلم و نوشتن فیلمنامه پرداخت. وی همچنین به کارهای روزنامه نگاری اشتغال دارد و در زمینه نقد فیلم نیزفعال بوده است.

از وی تا کنون یک کتاب شعر به زبان هلندی در این کشور به نام "اصفهان امید سرای من" به چاپ رسیده است و یک رمان برای کودکان به نام "درجستجوی باران" نیز در دست چاپ است که قرار است بر اساس سناریویی از وی، سال آینده فیلمی از روی آن ساخته شود.

وی هم اکنون دومین مجموعه شعر خود و نیز گردآوری مجموعه ای تحت عنوان صد سال داستان کوتاه ایرانی را در دست تهیه دارد.

"کوچه های سکوت"، که به گفته مترجم دریچه ای به شعر معاصر ایرانی برای مخاطبان هلندی است حاصل چهار سال و نیم کار وی برای ترجمه و تدوین آن است، با نفیس نیا گفتگویی انجام داده ایم که در زیر می خوانید:

چطور شد که به این کار روی آوردید؟

من هیچ وقت قصد ترجمه ادبیات ایران به هلندی را نداشتم، اما این موضوع همیشه برای من به صورت یک رویا بود، وقتی که می دیدم توی کتابفروشی های مختلف کتاب های شعری از کشورهای مختلف وجود دارد اما از ایران نشانی نیست یا در بحث و گفتگوهای بین هنرمندان و اهل ادبیات کمتر آشنایی با ادبیات معاصر ایرانی وجود دارد، همیشه این موضوع من را به فکر می برد.

در واقع هیچ کس شاعران معاصر ایران را در هلند نمی شناخت و همه تصور می کردند شعر و ادبیات ایران منحصر به قرون گذشته و شاعرانی چون خیام، مولانا و حافظ است.

من خودم چندین بار شعرهای فروغ فرخزاد، سهراب سپهری و احمد شاملو را ترجمه کرده بودم تا این که یک بار در یک مراسم شعرخوانی با رولان باس، ادبیات شناس آشنا شدم و در باره نا آشنایی مخاطب هلندی با ادبیات معاصر ایران صحبت کردم و او قول مساعد داد که کمک کند و من از او تقاضا کردم که کار ویراستاری را بر عهده بگیرد.

این کار چهار سال و نیم از وقت من را گرفت و اشعار 40 شاعر ایرانی در آن گرد آمده است.

معیارگزینش شما برای انتخاب شعرهایی که در این مجموعه هست، چیست؟

اولین معیارم اهمیت شعرها بوده، من از شعرهایی استفاده کرده ام که برای خواننده ایرانی شناخته شده است، مثلا شعر کوچه فریدون مشیری که همه آن را می شناسند.

دوم، اهمیت آنها به واسطه سبک و نو آوری در زبان و فرم شعری است و مساله دیگر اینکه این شعرها هم باید برای خواننده هلندی قابل فهم باشد ومن کمتر از شعرهایی که به یک زمینه فرهنگی و تاریخی خیلی گسترده ای نیاز داشت و برای قابل درک کردن آنها ناچار به نوشتن پاورقی ها طولانی مثل حماسه های ایرانی می شدم، استفاده کرده ام.

ولی در این کتاب برای شاعران به همراه عکس هایشان بیوگرافی نوشته ام، در باره سبک هایشان توضیح داده ام.

پس شما فکر می کنید که جامعه هلندی شناخت کافی از ادبیات معاصر ایران و به ویژه شعر نو ایران نداشته است؟

البته در دو سال اخیر توجه و عنایت ناشران هلندی به ادبیات معاصر ایران بسیار زیاد شده است اما قبلا باید ناشر را متقاعد می کردی که نیاز به شناساندن ادبیات معاصر ایرانی برای هلندی ها هست.

آیا این شعرها یک جور دسته بندی هم شده اند مثل به ترتیب دوره های تاریخی و سبک ها؟من از سبک های مختلف انتخاب کردم، شاعران شعر نو و بعد نو قدمایی و رمانتیک و پست مدرن و حتی دادائیسم که هوشنگ ایرانی بانی آن بود، بخش دیگری را هم به چهار استاد شعر، شاملو، فرخزاد، سپهری و اخوان ثالث اختصاص دادم و بخشی را هم گذاشتم برای موج نو و احمدرضا احمدی و بیست سال اخیر و موج پست مدرنیسم.

شما با چه مشکلاتی از نظر زبان شناختی در ترجمه شعرها از فارسی به هلندی روبرو بودید؟

من متوجه شدم که زبان فارسی از نظر صفت و موصوف خیلی غنی است ودر هلندی این کاستی وجود دارد مثلا ما برای واژه زیبا چندین کلمه مترادف داریم ولی در هلندی در این موردمحدودیت وجود دارد.

از طرف دیگر زبان هلندی از نظر فعل بسیار شاخص است وبرای همه اعمال و اتفاقات فعل مخصوص به خودش وجود دارد ولی در زبان فارسی فعل های ما محدود هستند.

ولی از سوی دیگر دریافتم که تا چه حد زبان فارسی و هلندی به همدیگر نزدیک هستند به خصوص وقتی کلمات قدیم هلندی و فارسی را در کنار هم می گذاریم متوجه می شویم گه چقدر با هم شباهت دارند.

مراسم رونمایی کتاب شب گذشته چگونه گذشت؟

در این مراسم برخی از شاعران معروف هلندی از جمله شاعر شهر آمستردام شرکت داشتند و برایشان این کتاب خیلی جالب بود و برخی از آنها می گفتند که استفاده از تصویرسازی ها و آبستره در شعر فارسی با شعر هلندی بسیار متفاوت است و می گفتند که ای کاش می شد که شاعران هلندی هم این مرزها را می شکستند و می گذاشتند که احساتسات و فکرشان بدون مرز روی کاغد بیاید زیرا در هلند شعرها به نوعی خشک هستند زیرا منتقد ها به شعرهای سانتیمانتال اهمیت چندانی نمی دهند.

فکر می کنید هلندیها با کدام شاعر ایرانی بیشتر احساس نزدیکی می کنند؟

فکر می کنم با فروغ فرخزاد، چون من چندین مقاله در باره فروغ فرخزاد نوشتم و گاه به گاهی هم شعرهایش را ترجمه کرده بودم و به این نتیجه رسیدم که شعرهای فروغ منحصر به زمان نیستند و زبان جهانی بسیار شاخصی دارند. با اینکه چهل سال از مرگ این شاعر می گذرد، مخاطب احساس می کند این شعرها همین دیروزسروده شده اند.