روشهای پیشگیری از بارداری - بخش دوم

                                       روشهای پیشگیری از بارداری - بخش دوم

 

1 - 2 :  روشهای ایجاد مانع ( کاندوم )

 

 یکی از روشهای پیشگیری از بارداری کاندوم (پوشش یا غلاف ) است که توسط مردان مورد استفاده قرار می گیرد و از وارد شدن مایع منی به داخل مجرای تناسلی زن جلوگیری می کند . این وسیله از پلاستیک نازک تهیه شده و از قابلیت ارتجاعی زیادی برخوردار می باشد .

 

   مزایای کاندوم

 - یکبار مصرف است .

 - نقش بسزایی در درمان انزال زود رس مردان دارد .

 - در جلوگیری از بیماریهای مقاربتی ، از جمله ایدز ، مؤثر است .

 - قدرت نعوظ را در افراد مسن یا کسانی که اعمال جراحی قسمت تحتانی شکم داشته اند ، حفظ می کند

 - در زمانی که نسبت به اسپرم همسرشان حساسیت و آلژی دارند ، نقش حفاظتی دارد .

 - به دلیل کاهش انتقال بیماریهای مقاربتی ، خطر ابتلای زنان را به سرطان دهانه رحم کاهش می دهد .

 

 طریقه مصرف

  - پیش از شروع نزدیکی ، باید کاندوم را بر روی آلت در حال نعوظ کشید زیرا ترشحاتی که مردان پیش از انزال کامل دارند ، حاوی سلول نطفه بوده و از این رو ممکن است باعث ایجاد حاملگی شود.

 - باید کاندوم را طوری استفاده کرد که فضای خالی کوچکی در انتهای آن باقی بماند تا مایع منی در آن جمع شود .

 - کاندوم باید تمامی طول آلت تا قاعده را بپوشاند .

 - بلافاصله پس از انزال ، در حالی که هنوز در حالت نعوظ قرار دارد ، باید برای خارج نمودن کاندوم اقدام نمود . عمل خروج بایستی با گرفتن لبه کاندوم صورت گیرد تا  از سر خوردن کاندوم و نشت منی جلوگیری شود .

 

 نکات مهم

- هر کاندوم را باید یکبار مورد استفاده قرار داد و پس از مصرف از بین برد .

 - دقت کنید که کاندوم سوراخ نباشد و یا در اثر تماس با ناخن یا اجسام دیگر نیز پاره نشود .

 - قبل از استفاده از کاندوم به تاریخ پایان مصرف آن توجه کنید و از کاندومهای شکننده و چسبناک که احتمال پاره شدن دارند ، استفاده نکنید .

 - کاندوم را از حرارت ،‌نور و رطوبت دور نگه دارید ، زیرا این عوامل احتمال پارگی یا سوراخ شدن آن را افزایش می دهد .

 - در صورت پاره شدن کاندوم در حین مقاربت ، مقاربت را بلافاصله متوقف کرده و از کاندوم جدیدی استفاده نمایید .

 - چنانچه پس از مقاربت متوجه شدید که کاندوم سوراخ یا پاره بوده و احتمال بروز حاملگی نا خواسته وجود دارد ، هر چه سریعتر – ترجیحاً صبح روز بعد – به مراکز بهداشتی –درمانی یا پزشک مراجعه کنید . در صورت عدم دسترسی به پزشک یا مراکز فوق ، به طریقه زیر عمل کنید :

ابتدا ۲ قرص اچ دی ، را یکجا خورده و ۱۲  ساعت بعد ۲ قرص اچ دی ، دیگر مصرف کنید و یا ۴ قرص ال دی ، را یکجا خورده و پس از ۱۲ ساعت ۴ قرص ال دی ، دیگر میل نمایید .

لازم به ذکر است برای استفاده از این روش حداکثر تا ۷۲ ساعت (سه روز ) پس از نزدیکی مشکوک مهلت دارید . هر چه زودتر خوردن قرص را شروع کنید تا شانس حاملگی نا خواسته کمتر شود . دقت کنید که این روش را نباید به طور دائم به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری استفاده کنید . بروز حالت تهوع و استفراغ در این روش امری طبیعی است . در این صورت می توانید از داروهای ضد تهوع استفاده نمایید .

 

 

1 - 3 :  وسیله داخل رحمی ( آی . یو . دی – IUD )

 

آی . یو .دی وسیله کوچکی از جنس پلاستیک است که گاه در بدنه آن مس یا هورمون نیز تعبیه شده است. کاربرد این وسیله روشی مطمئن ، مؤثر و طولانی مدت برای پیشگیری از بارداری می باشد .

  آی .یو . دی برای چه افرادی مناسب تر است ؟

- خانم های شیرده

- خانم هایی که تمایلی به استفاده از روشهای هورمونی ندارند و یا به دلیل بیماری در استفاده از روشهای دیگر پیشگیری از بارداری مشکل دارند .

- خانم هایی که ترجیح می دهند روشی را انتخاب کنند که نیاز به مصرف روزانه یا استفاده برای هر بار نزدیکی نداشته باشد .

 - خانم هایی که تعداد فرزندانشان کافی است ، ولی تمایلی به استفاده از روش بستن لوله ها ندارند.

- خانم هایی که حداقل یکبار زایمان کرده و به یک روش موثر و مناسب احتیاج دارند .

 عوارض

 - افزایش حجم و مدت خونریزی قاعدگی ، که معمولاً پس از چند دوره قاعدگی بر طرف شده  به حالت قبل باز می گردد.

- خروج خود به خود آی . یو. دی ، که بیشتر در ماه اول در جا گذاری آی . یو . دی ویا پس از زایمان دیده می شود .

 - عفونت لگن و دستگاه تناسلی

    مزایا

 - در مقاربت زن و شوهر دخالتی ندارد .

 - نیاز به یاد آوری روزانه ندارد .

 - اثرات زیان باری بر حاملگی های بعدی ندارد .

 - بلافاصله پس از برداشتن آی. یو.دی ، حاملگی به طور طبیعی اتفاق می افتد .

 

 موارد منع مصرف

 - خونریزی های نا شناخته رحمی

 - بیماریهای انعقادی خون

 - نا هنجاریهای مادر زادی رحمی

 - سرطان های دستگاه تناسلی

 - عفونت های لگنی

 - حاملگی و یا مشکوک بودن به حاملگی

 - سابقه بیماریهای قلبی

 - سابقه حاملگی خارج از رحم

 - قاعدگی طولانی توأم با کم خونی

 - خونریزی های شدید و دردناک به هنگام قاعدگی

 

   زمان مناسب برای گذاشتن آی . یو . دی

   - در روزهای دوم تا پنجم قاعدگی

   - شش هفته پس از زایمان

   - بلافاصله پس از سقط های کمتر از سه ماه بارداری

   - شش هفته پس از سقط های بالاتر از سه ماه بارداری

  

 مراقبت های لازم پس از گذاشتن آی .یو . دی

   - در ماه اول گذاشتن آی. یو . دی باید از روشهای پیشگیری دیگری به طور همزمان استفاده کرد.

  - جهت کنترل و معاینه بایستی یک ماه بعد ، سه ماه بعد و سپس سالی یکبار به مرکز بهداشتی یا پزشکی مراجعه نمود .

 - در خانم هایی که در طول سه سال اخیر آزمایش سرطان دهانه رحم (تست پاپ اسمیر ) انجام نداده اند، انجام این آزمایش ضروری است .

 - تعویض آی . یو . دی پس از پایان مدت زمان اثر آن ضروری است .

 

 

1 - 4 :  نورپلانت ( کپسولهای کاشتنی )

 

در حال حاضر زنان در نواحی مختلف دنیا می توانند از چند روش جدید طولانی اثر پیشگیری از حاملگی که از یک ماه تا ۵ سال مؤثر است هم استفاده کنند .

دو تا از مهم ترین این روشها عبارتند از : نورپلانت ( کپسولهای کاشتنی ) و آمپولهای تزریقی.

نورپلانت متشکل از ۶ کپسول است که در زیر پوست بازو در قسمت داخلی تحتانی یا فوقانی کاشته می شوند ، ۶ کپسول است که به تدریج هورمون آزاد می کنند و بمدت ۵ سال مؤثر است . نوع دیگر آن دو کپسول است که در فنلاند تائید شده است و حداقل سه سال از حاملگی پیشگیری می کند . این روش در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران مورد استفاده است .

نورپلانت حداقل بمدت ۵ سال مؤثر است . نورپلانت یک روش قابل برگشت است و ۲۴ ساعت بعد از برداشتن آن تخمک گذاری به صورت قبل ( طبیعی ) برمی گردد و ۷۶ درصد زنانی که از این روش استفاده کرده اند در انتهای سال بعد از برداشتن حامله شده اند . در بسیاری از کشورها به عنوان روش پیشگیری از حاملگی تأیید شده است . این کپسولها غیر قابل جذب هستند و بتدریج زیرپوست هورمون آزاد می کنند .

 

مزایای استفاده از نورپلانت :

• استفاده از آن راحت است .
• تا ۵ سال از بارداری پیشگیری می کند .
• اختلالی در فعالیتهای عادی فرد ، تمایلات جنسی یا تماس جنسی بوجود نمی آورد .
• هیچگونه محدودیت سنی در استفاده از آن وجود ندارد .
• زنانی که در نزدیک سن یائسگی هستند ، می توانند از این روش استفاده کنند .
• تأثیری بر شیردهی ندارد . خانمهایی که در حال شیردادن هستند می توانند از این روش ۶ هفته پس از زایمان استفاده کنند .
• روشی است که ارتباطی به مقاربت ندارد نیاز به هیچگونه اقدامی قبل از تماس جنسی ندارد .
•  

موارد منع مصرف نورپلانت :

• در زنانی که از داروهای ضد انعقادی مصرف می کنند .
• بیماری کبدی و زردی
• خون ریزیهای رحمی با دلیل ناشناخته
• اختلالات خونی
• حاملگی یا شک به آن ( نظیر عقب افتادن قاعدگی ) .
• بیماری های عروقی مغز و بیماریهای مغز و بیماریهای قلبی - عروقی .
• سرطان پستان و سایر سرطانهای وابسته به هورمون .
• چنانچه زوجین تنها برای مدت کوتاهی مایل به پیشگیری از حاملگی هستند .

 

عوارض جانبی نورپلانت :

اکثر عوارض جانبی شناخته شده جدی نیستند و نمی توان بروز این عوارض را صرفاً به دلیل استفاده از نورپلانت دانست . شایعترین این عوارض تغییر در الگوی خونریزی قاعدگی است .

این تغییرات شامل تغییر در فاصله بین خونریزیها ، افزایش مدت و مقدار خونریزی عادت ماهانه و لکه بینی است .

این بی نظمی ها و به طور کلی اکثر عوارض نورپلانت ،‌ به تدریج و به مرور زمان ( در فاصله ۶ تا ۱۲ ماهگی ) کاهش یافته و پس از سال دوم بسیار کمتر اتفاق می افتند ، اما می توانند در هر زمان ایجاد شوند .

غیر از اختلالات قاعدگی از دیگر عوارض نورپلانت به ترتیب شیوع می توان به موارد زیر اشاره نمود :

سرگیجه و حالت تهوع ، سردرد ، تغییرات خلق ، تغییر اشتها ، تغییر وزن ، جوش صورت ، تاری دید ، درد در قسمت سینه ، کاهش میل جنسی ، کم خونی ،‌حساسیت در پستان ، پرمویی ، التهاب پوست .

 

زمان کاشتن :‌

• در هفت روز اول قاعدگی
• بلافاصله پس از سقط یا در هفت روز اول پس از سقط .
• اگر شیردهی وجود دارد ، نورپلانت را می توان ۶ هفته پس از زایمان کاشت .
• اگر شیردهی وجود ندارد ، نورپلانت را تا حداکثر ۴ هفته پس از زایمان باید کاشت .

 

نحوه کاشتن و برداشتن :

کاشتن نورپلانت با بی حسی موضعی و ایجاد شکاف کوچکی در زیر پوست بازو و تحت شرایط استیریل انجام می شود و این عمل جراحی کوچک حدود ۱۰ دقیقه طول می کشد و نیاز به بخیه ندارد . برداشتن آن هم ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می کشد .

• در محل بی حسی برای یک یا دو روز ممکن است قدری التهاب یا گرمی ایجاد شود .
• بانداژی که پس از کاشتن کپسول انجام شده است ، پس از سه روز برداشته شده و برداشتن گاز و چسب محل کاشت پس از ۵ روز باید انجام شود .
• محل کاشتن تا سه روز خشک نگه داشته شود .
• اختلالات قاعدگی ممکن است ایجاد شود ولی دلیل بر عدم پیشگیری از حاملگی نیست .
• اولین ویزیت یک هفته پس از کاشتن کپسول و ویزیت های بعدی به ترتیب سه ماه و شش ماه بعد است وسپس سالی یکبار باید ویزیت گردد .
• خارج کردن کپسولها پس از ۵ سال ضروری است . قبل از این مدت نیز هر موقع که فرد بخواهد باید کپسولها را خارج کرد .
• احتمال بارداری پس از ۳ ماه از برداشتن نورپلانت ۴۰٪  و پس از ۲۴ ماه ۹۰٪  می باشد .

 

در صورت مشاهده موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد :

• خارج شدن یکی از کپسولها .
• درد شدید غیرقابل تحمل بازو .
• باقی ماندن علائم گرما ، قرمزی یا درد در محل کاشتن کپسول .
• دردهای شدید قسمت تحتانی شکم .

 

علائم هشدار دهنده :

در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر باید برای خارج کردن کپسولها مراجعه شود :

• سردرد شدید و تکرارشونده به فرم میگرن برای اولین بار .
• اختلال ناگهانی در بینایی .
• ایجاد درد ناگهانی و تورم در ساق پا و یا تنگی نفس شدید و ناگهانی همراه با سرفه و خلط خونی .
• بروز حاملگی .

 

واقعیتهایی در برابر باورهای غلط موجود

• نورپلانت باعث سرطان نمی شود .
• نورپلانت از محل کاشت خود حرکت نمی کند و کپسولها پس از کاشته شدن از زیرپوست بازو تغییر محل نمی دهد .
• نورپلانت هیچگونه تأثیری بر روی حاملگی ندارد .

 

1 - 5 :  آمپولهای تزریقی

 

تزریق هورمون پروژسترون ( و در بعضی موارد همراه با استروژن ) به صورت ماهانه در چین و آمریکای لاتین طرفدار دارد و ۵/۱ میلیون زن از این وسیله استفاده می کنند و یکی از روشهای قابل برگشت پیشگیری از حاملگی است .

آمپولهای ضدحاملگی تزریقی اگر به طور صحیح استفاده شوند ، در زمره مؤثرترین روشها به شمار می روند و دراغلب فرهنگها مورد قبول هستند .

این آمپولها حاوی نوعی هورمون پروژسترون هستند و نوعی از آنها به مدت ۳ ماه اثر دارد .

 

اصولاً روشهای ضدبارداری تزریقی برای زوجهای زیر مناسب است :

• زوجهایی که خانواده خود را کامل کرده اما تمایلی برای بستن لوله ها ندارند .
• خانمهایی که به بچه خود شیر می دهند و مایل هستند از یک روش پیشگیری از بارداری استفاده کنند . لذا ۶ هفته پس از زایمان می توانند این روش را بکار ببرند .
• خانمهایی که شوهرانشان وازکتومی شده اند و تا منفی شدن آزمایش اسپرم آنها ، باید از روش دیگری استفاده کنند .
• افرادی که در مکان ثابتی زندگی نمی کنند و همیشه جابجایی و تغییر مکان دارند مانند عشایر .
• خانم هایی که واکسن سرخجه زده اند و چند ماهی نباید حامله شوند .
• کسانی که در استفاده از روشهای دیگر مثل قرصهای خوراکی که نیاز به یادآوری روزانه دارد ، موفق نبوده اند .

 

موارد منع مصرف :

حاملگی ، سرطان پستان یا دستگاه تناسلی زنان ، خونریزی رحمی با دلیل ناشناخته ، بیماری عروقی قلبی و لخته شدن خون ، سرطان و یا مشکوک به وجود سرطان ، توده پستانی یا ترشح غیرطبیعی از پستان ، بیماری وخیم کبدی و زردی و بیماری قند .

 

عوارض :

• تغییرات قاعدگی بصورت قطع ، لکه بینی و نامنظمی قاعدگی .
• احساس درد در پستانها .
• سردرد .
• افزایش وزن .
• کاهش میل جنسی .
• برگشت باروری با تأخیر همراه است و بطور متوسط چند ماه بعد از آخرین تزریق ، قدرت باروری باز می شود بیش از ۹۰٪  زنان مصرف کننده در طی ۲ سال بعد از قطع حامله شده‏ اند .

 

زمان اولین تزریق :

• در ۵ روز اول قاعدگی تزریق می شود . در صورت تمایل به ادامه پیشگیری از بارداری ، تزریق بعدی سه ماه بعد خواهد بود .
• بلافاصله بعد از سقط .
• خانمهایی که تازه زایمان کرده و به نوزاد خویش شیر نمی دهند ، می توانند بلافاصله از آمپول ها استفاده کنند .
• درخانمهای شیرده بهتر است ۶ هفته پس از از زایمان تزریق انجام شود .

 

 توجه :

چنانچه خونریزی قاعدگی شدید و به صورت دفع لخته باشد و یا بیشتر از ده روز طول بکشد و یا چنانچه بین دو قاعدگی لکه بینی طولانی وجود داشته باشد بایستی به پزشک مراجعه کرد .

واقعیتهایی در برابر باورهای غلط موجود

• آمپولهای تزریقی در زنان ایجاد نازایی نمی کند و پس از گذشت یکسال از آخرین تزریق قدرت باروری مشابه افراد دیگر خواهد بود .
• آمپولهای تزریقی باعث سرطان نمی شود .

 

فواید آمپولهای تزریقی

• بسیار مؤثر است .
• قابل برگشت است .
• احتمال سرطان رحم و تخمدان کاهش می یابد .
• مصرف آن آسان است .
• عوارض استروژن را ندارد .
• حجم شیر را در زنان افزایش می دهد .
• اثری بر روابط جنسی ندارد .