'گسترش' آموزههای سنتی دوران بارداری در ایران
نشریه علمی "مامایی" که در اسکاتلند به چاپ می رسد در آخرین شماره خود نتایج مطالعه ای را به چاپ رسانده که نشان دهنده نقش قوی باورهای اجتماعی در بارداری زنان در ایران و ترکیه است.
باورهای سنتی در دو کشور بسیار به یکدیگر نزدیک است اساس این مطالعه سنجش نشانه‌های سنتی مرتبط با بارداری در جوامع غیرشهری ایران و ترکیه بوده است و طرح مطالعاتی به طور همزمان در دو روستای لیقوان از توابع تبریز در ایران و روستای کاواخدِر از توابع ازمیر در ترکیه انجام شده است.
مطالعه جدید که توسط دکتر سهیلا اوزوی از دانشگاه اِگ ترکیه و ویدا کاتبی از دانشگاه آزاد تبریز انجام شده نشان می‌دهد توجه به آموزههای سنتی دوران بارداری در هر دو جامعه در حال گسترش است و این در حالیست که زنان شهری و روستایی در هر دو جامعه نسبت به دو دهه پیش از رشد اجتماعی بیشتری برخوردار شده‌اند.
در این مطالعه به مجموعه وسیعی از باورهای سنتی در دوران پیش و پس از بارداری پرداخته شده و ضمن مقایسه دو کشور به این موضوع اشاره شده که گرچه زنان در هر دو کشور تحت مراقبت‌های جدید طبی هستند و آمارهای بهداشتی نشانگر کاهش مرگ و میر زنان باردار است اما توجه به روش‌های سنتی دوران بارداری در میان زنان نیز در حال افزایش است.
پژوهشگرانی که نتایج این تحقیق را منتشر کرده‌اند در کنار تشویق بخشی از روش‌های سنتی زمان بارداری به مسئولان بهداشتی هر دو کشور یادآوری کرده‌اند که چنانچه بعضی از این روش‌ها از جنبه کیفی مورد بازآموزی قرار نگیرند موجب درگیر شدن مجدد زنان باردار با مشکلات زایمان غیربهداشتی و افزایش شمار مرگ و میرها خواهد شد.
نمونه چنین روش‌هایی استفاده از پارچه نیمسوز برای مهار خونریزی پس از زایمان است که در مناطقی که امکان زایمان بهداشتی در دسترس نیست مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بر اساس این مطالعه از جنبه بهداشت بارداری، زنان در ایران از شرایط به مراتب بهتری نسبت به ترکیه برخوردارند.
بنا به آمار سازمان بهداشت جهانی، در ترکیه از هر صد هزار زن صد نفر از آنها جان خود را در دوران بارداری از دست می‌دهند در حالی که در ایران از هر صد هزار زن باردار ۳۷ نفر در اثر مشکلات دوران بارداری جان می بازند.
باورهای سنتی
در این گزارش آمده است که بر اساس باورهای سنتی در ترکیه اگر شکم زنان باردار دارای برآمدگی تیز باشد، تمایل آنها به خوردن شیرینی افزایش یابد، قیافه آنها نسبت به دوران پیش از بارداری بهتر شود و یا حرکت جنین را به خزیدن تشبیه کنند، صاحب فرزند پسر خواهند شد.
بنابر همین اعتقادات در عوض اگر اندازه دور باسن زن باردار بزرگتر شود، خواب آلوده‌تر شوند، به دفعات بیشتر نیاز به تخلیه مثانه داشته باشند، زشت‌تر از پیش از دوران بارداری شوند و در نهایت تحرک جنین کم باشد صاحب فرزند دختر خواهند شد.
چنین باورهای سنتی در میان بیش از ۷۷ درصد از زنان ترکیه وجود داشته است.
اما در بخش ایران باورهای سنتی حکایت از این دارند که اگر زنان باردار زیباتر شده باشند اما به غذاهای شور تمایل نشان دهند فرزندشان پسر خواهد بود.
در مورد انتظار برای فرزند دختر نیز باورهای سنتی به افزایش اندازه باسن زنان باردار و تمایل آنها برای خوردن شیرینی اشاره دارند. چنین باورهایی در میان ۵۷ درصد از زنان ایرانی مورد مطالعه وجود داشته است.
زنان روستایی در هر دو کشور برای تولد نوزاد به نذر کردن اعتقاد دارند.
علاوه بر این بر اساس اعتقادات سنتی در ترکیه زنان بارداری که در آرزوی فرزند پسر هستند به پهلو و از سمت راست می‌خوابند. اما اگر در آرزوی فرزند دختر باشند همچنین باید تنها در روزهای مشخصی آمیزش داشته باشند و غذاهایشان شور و کم انرژی باشد.
بر اساس سنت، زنان ایرانی نیز چنانچه در آرزوی فرزند پسر باشند به تعویض خانه دست می‌زنند و به زیارت اماکن مقدس می‌روند. و اگر در آرزوی فرزند دختر باشند نوع نذر خود را نیز انتخاب می‌کنند و نظیر زنان ترکیه به خوردن غذاهای کم انرژی روی می‌آورند.
بر اساس نتایج این مطالعه در مجموع، زنان در ترکیه در مقایسه با زنان ایرانی علاقمندی بیشتری به دنبال کردن باورهای سنتی برای تعیین جنسیت فرزند خود دارند.
زمان زایمان
محققانی که مطالعه جدید را منتشر کرده‌اند می‌گویند به طور سنتی هر گاه زنان باردار در ترکیه به پا درد اشاره می‌کنند، دست و پاهای‌شان متورم شده و حرکاتشان به طور محسوسی کند میشود زمان وضع حمل آنها فرارسیده است.
در بخش ایرانی مطالعه نیز گفته شده که بر اساس نشانه‌های سنتی هر گاه چهره‌ی زنان باردار تغییر رنگ داده و گلگون میشود و تعادل‌شان در راه رفتن کاهش می‌یابد زایمان در نزدیک‌ترین زمان خود است.
هر دو گروه از زنان برای ورود به حالت وضع حمل از تمرین‌های سنتی ویژه‌ای استفاده می‌کنند. به عنوان مثال در ترکیه زنان در آب داغ می‌نشینند، از یک مکان بلند به پائین می‌پرند، روغن می‌نوشند، موهای‌شان را به دهان می‌گیرند، و از دست زنانی که زایمان بدون درد داشته‌اند آب می‌نوشند، زیره داغ و خرما می‌خورند و شکم خود را روغن مالی می‌کنند.در ایران نیز زنان بر اساس سنت در زمان وضع حمل خرما و مخلوطی از شکر، کره و نشاسته (کومیاک) می‌خورند، زرده تخم مرغ بر روی شکم خود می گذارند و از دست شوهر یا مادر شوهر خود آب میِ‌نوشند.
بنابر آنچه در این تحقیق آمده زنان ایرانی مورد مطالعه نسبت به زنان ترک به انجام سنت‌های زمان وضع حمل اعتقاد بیشتری دارند.
