اورشلیم‌‌پست: مستند جدید «بلومنتال» صدای واقعی یهودیان ایران را حذف می‌کند

ایران اینترنشنال- روزنامه اورشلیم‌پست در گزارشی تحلیلی نوشت مستند جدید مکس بلومنتال درباره یهودیان ایران، بازتابی دقیق از واقعیت نیست و در چارچوب محدودیت‌های جمهوری اسلامی تولید شده است؛ مستندی که به‌گفته منتقدان، روایت اقلیت یهود را در زیر سایه سانسور حکومتی بازسازی می‌کند.

اورشلیم‌پست در یادداشتی که یکشنبه نهم آذرماه منتشر کرد با نقد مستند «تسخیرنشده: یهودیان در جمهوری اسلامی ایران» نوشته است که این فیلم بیش از آن‌که روایتی مستقل از وضعیت اقلیت یهود در ایران باشد، بازتابی از روایت رسمی حکومت ایران است.

این فیلم مستند که با کارگردانی مشترک مکس بلومنتال و فیلمساز ایرانی، ماریا موَتی، ساخته شده، به زندگی جامعه یهودیان در ایران می‌پردازد. آنچه به ادعای بلومنتال «نسخه‌ای اصیل از یهودیت، مستقل از صهیونیسم» نامیده شده است.

گزارش اورشلیم‌پست می‌گوید فیلم در شرایطی ساخته شده که هیچ خبرنگار یا مستندساز خارجی در ایران اجازه فعالیت آزادانه ندارد و تمامی مصاحبه‌ها و محل‌های تصویربرداری باید به تایید وزارت ارشاد برسد. به همین دلیل، نویسنده گزارش این مستند را روایتی می‌داند که تکرار «روایت رژیم» است از اقلیت یهودیان در ایران.

به نوشته این روزنامه، هرگونه گفت‌وگوی ضبط‌شده با یهودیان ایران تحت فشارهای امنیتی شکل می‌گیرد و به همین دلیل نمی‌توان سخنان آنان را «حرف‌های واقعی و آزادانه» نامید.

از نظر منتقدانی که با اورشلیم‌پست گفت‌وگو کرده‌اند، بلومنتال با نادیده گرفتن این واقعیت‌ها به‌جای روزنامه‌نگاری، در فرآیند سانسور شریک شده است.

گزارش یادآور می‌شود که جمهوری اسلامی از جمعیت کوچک یهودیان در کشور برای نمایش «رواداری مذهبی» استفاده می‌کند، در حالی که این اقلیت عملاً از بسیاری حقوق و مناصب حکومتی محروم است.

اورشلیم‌پست اشاره می‌کند که پیش از انقلاب ۱۳۵۷ حدود ۸۰ تا ۱۰۰ هزار یهودی در ایران زندگی می‌کردند اما امروز تعداد آنها به کمتر از ۱۰ هزار نفر رسیده است؛ کاهش چشمگیری که هیچ اشاره‌ای در فیلم بلومنتال به آن نشده است.

این روزنامه همچنین به بازداشت گسترده بیش از ۷۰۰ نفر از جمله رهبران دینی یهودیان پس از جنگ ۱۲ روزه حکومت ایران و اسرائیل در تابستان گذشته اشاره می‌کند و می‌نویسد حتی داشتن نسبت خانوادگی دور با اسرائیل می‌تواند به بازجویی و بازداشت منجر شود.

اورشلیم‌پست می‌نویسد بلومنتال این فضای فشار را نادیده گرفته و نبود هرگونه سخن طرفدار اسرائیل در فیلم را «اعتقاد مذهبی» معرفی کرده؛ در حالی که چنین اظهاراتی در ایران ممکن نیست.

به نوشته این روزنامه، فشار حکومتی حتی در کنیسه‌ها نیز دیده می‌شود؛ جایی که عکس‌های روح‌الله خمینی به اجبار نصب می‌شود و مراسم مذهبی تحت کنترل سیاسی قرار دارد.

گزارش همچنین یادآور می‌شود که در سال ۲۰۲۳، زمانی که «عید پسح» با روز قدس هم‌زمان شد، رهبران یهودی به دستور حکومت مراسم را عقب انداختند و مردم را به حضور در تجمع حکومتی فراخواندند.

اورشلیم‌پست همچنین به پرونده آروین قهرمانی، جوان ۲۰ ساله یهودی که در نوامبر ۲۰۲۴ اعدام شد، اشاره می‌کند؛ پرونده‌ای که از سوی نهادهای حقوق بشری «ناعادلانه» توصیف شد. به نوشته این روزنامه، این نمونه‌ها نشان می‌دهد که اقلیت‌های مذهبی در ایران «حکم می‌گیرند، نه عدالت».

در پایان، گزارش تاکید می‌کند روایت واقعی یهودیان ایران نه در فیلم‌های حکومتی، بلکه در «نجواهای پنهان و ترس‌آلود» بازماندگان این اقلیت نهفته است؛ نجواهایی که به دلیل فشار امنیتی هرگز نمی‌توانند آزادانه به گوش جهان برسند.