ادامه حریق در هیرکانی؛ جنگل باستانی شمال ایران همچنان در آتش می‌سوزد

یورونیوز: گزارش‌ها از شمال ایران حاکی است که آتش‌سوزی در بخش‌هایی از جنگل‌های هیرکانی در استان مازندران پس از سه هفته ادامه دارد و درخت‌های این منطقه همچنان طعمه حریق می‌شوند.

آتش‌سوزی اصلی در روزهای اخیر در عرصه‌های جنگلی روستای «الیت» در بخش مرزن‌آباد چالوس رخ داده است که منطقه‌ای مرتفع و صعب‌العبور در دل جنگل‌های هیرکانی محسوب می‌شود.

کارشناسان می‌گویند که این حریق در دو مرحله رخ داده است؛ مرحله‌ نخست حدود ۱۰ آبان شروع شده و پس از چند روز تلاش نیروهای امدادی مهار شده، اما مرحله دوم از اوایل هفته‌ جاری از سر گرفته شده و اکنون شش روز است که ادامه دارد.
یونس رستمی، استاندار مازندران به خبرگزاری ایرنا گفته است که برای مهار آتش گسترده‌ترین عملیات هوایی سال‌های اخیر در جنگل‌های چالوس در حال انجام است.

به گفته وی این عملیات شامل به‌کارگیری هواپیمای ایلوشن و چند فروند بالگرد برای آب‌پاشی روی کانون‌های فعال حریق می‌شود، با وجود این به‌دلیل شیب تند، پوشش انبوه جنگل و وزش باد، بخش‌هایی از آتش همچنان شعله‌ور است.

محسن مرادی، فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران گفت: «از همان روزهای نخست وقوع آتش سوزی در جنگل الیت چالوس، از تهران درخواست بالگرد شد اما با توجه به گسترده نبودن سطح آتش سوزی، بالگردی به منطقه اعزام نشد.»

آقای قاضی! #هیرکانی دارد میسوزد ...
جنگل دارد جان میدهد ... pic.twitter.com/RZFLwAmbk1

— Azadeh Mokhtari (@AzadeMokhtari) November 20, 2025

گزارش شده است که در پی این آتش‌سوزی نزدیک به ۳۰۰ نفر از محیط‌بانان، هلال‌احمر، نیروهای مردمی و «همیاران طبیعت» با حداقل امکانات ساعت‌ها پیاده‌روی می‌کنند تا به محل حریق برسند.

همزمان خبر مصدوم شدن دست‌کم ۲۰ همیار طبیعت در جریان مهار آتش در این منطقه منتشر شده است. مصدومیت‌هایی که عمدتا ناشی از سقوط، دودگرفتگی و خستگی مفرط در شرایط سخت کوهستانی گزارش شده است.

تصاویر منتشره شعله‌ها را در شب نشان می‌دهند که سینه کوه را روشن کرده و ستون‌های دود غلیظ از دل جنگل‌های انبوه به هوا برخاسته است.

کارشناسان می‌گویند آتش تنها کف جنگل را نسوزانده، بلکه بخش‌هایی وسیع از ارتفاعات و تاج درختان هم درگیر شده که این به معنی آسیب عمیق‌تر به اکوسیستم هیرکانی است.

مهرداد خزائی‌پول، مدیر منابع طبیعی منطقه نوشهر استان مازندران، علت اصلی آتش‌سوزی را انسانی معرفی کرده است.

وی گفت: «احتمال دارد شکارچیان، افراد متخلف یا حفاران غیرمجاز در ایجاد آن نقش داشته باشند. هنوز عامل دقیق شناسایی نشده، اما روشن است که آتش‌سوزی به‌طور طبیعی رخ نداده است. »

وی همچنین هشدار داده که در روزهای آینده بارندگی قابل توجهی در منطقه پیش‌بینی نشده است. موضوعی که خطر گسترش مجدد آتش را بالا می‌برد.
آتش‌سوزی در جنگل‌های هیرکانیجنگل‌های هیرکانی کجا هستند و چرا مهم‌اند؟
جنگل‌های هیرکانی (یا جنگل‌های هیرکانی خزری) نوار سبزی هستند که حدود ۸۵۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر در امتداد سواحل جنوبی دریای خزر، از گلستان تا گیلان و اردبیل و بخشی از شمال خراسان امتداد دارند.

این جنگل‌ها در ایران و جمهوری آذربایجان گسترده شده‌اند و به‌عنوان «جنگل‌های پهن‌برگ باستانی» شناخته می‌شوند که قدمتشان به ۲۵ تا ۵۰ میلیون سال قبل می‌رسد؛ زمانی که این نوع جنگل‌ها بخش بزرگی از ناحیه‌ی معتدل شمالی زمین را پوشانده بودند.

یونسکو در سال ۲۰۱۹ بخش‌هایی از جنگل‌های هیرکانی در ایران را با مساحت حدود ۱۲۹هزار هکتار به‌عنوان میراث طبیعی جهان ثبت کرد.
جنگل هیرکانی در شمال ایراندر پرونده ثبت این جنگل‌ها به «تنوع فلورستیک بی‌نظیر» جنگل هیرکانی اشاره شده است. بیش از ۳۲۰۰ گونه گیاهی، حدود ۱۸۰ گونه پرنده و ده‌ها گونه پستاندار، از جمله پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای و گربه وحشی در این اکوسیستم زیست می‌کنند.

به گفته کارشناسان، این جنگل‌ها مانند یک «موزه طبیعی زنده» هستند. بازمانده‌ای از جنگل‌های دوران سوم زمین‌شناسی که از عصر یخبندان جان سالم به‌در برده‌اند و امروز در برابر فشارهای انسانی مثل تغییر کاربری، جاده‌کشی، بهره‌برداری بی‌رویه از چوب و اکنون آتش‌سوزی‌های مکرر شکننده شده‌اند.