طرح جدید بریتانیا در مورد قوانین پناهندگی؛ پناه‌جویان ایرانی چه‌ کنند؟

ایران وایر: آرزو کریمی
وزیر کشور بریتانیا، «شابانا محمود»، در تاریخ دوشنبه، ۱۷نوامبر۲۰۲۵، در پارلمان از اصلاحات گسترده‌ای در سیستم پناهندگی این کشور خبر داد که می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین بازنگری‌ها در قوانین پناهندگی در تاریخ معاصر بریتانیا باشد.

 طبق این تغییرات، در صورتی که کشورهای مبدا پناهندگان، امن تشخیص داده شوند، پناهندگان ممکن است مجبور به بازگشت شوند. علاوه بر این، مسیر دسترسی به اقامت دایم برای افرادی که به‌طور غیرقانونی وارد کشور شده‌اند، تا ۲۰سال طول خواهد کشید و حق خودکار دریافت مسکن و حمایت مالی برای پناهجویان در جریان پرونده‌هایشان نیز محدود خواهد شد.


وزیر بریتانیا، هدف از ایجاد اصلاحات را کنترل مهاجرت غیرقانونی و بازگرداندن «عدالت و نظم» به سیستم پناهندگی معرفی کرده است که البته واکنش‌های گسترده‌ای در پارلمان، رسانه‌ها و میان فعالان حقوق‌بشر هم به‌همراه داشته است. 

در حالی که دولت بریتانیا، اصلاحات را  گامی ضروری برای بازسازی سیستم توصیف می‌کند، منتقدان می‌گویند این قوانین ممکن است پیامدهای جدی انسانی و اجتماعی برای خانواده‌ها، کودکان و پناهندگان داشته باشد.

برای بررسی دقیق‌تر اثرات این تغییرات و پیامدهای حقوقی آن، با کاوه بهشتی‌زاده، وکیل مهاجرت و متخصص در موضوع پناهندگی گفت‌وگو کرده‌ایم. 
***

آیا فقط کسانی که ورود غیرقانونی «پرخطر» داشته‌اند شامل تغییرات جدید می‌شوند یا همه پناهندگانی که به هر شکل غیرقانونی ( با قایق، کامیون یا حتی هواپیما)  یا قانونی، وارد بریتانیا شده‌اند، تحت این اصلاحات قرار می‌گیرند؟

به‌نظر می‌آید که مقصود وزیر کشور، تمام پناهندگانی است که در بریتانیا درخواست پناهندگی می‌کنند. چه افرادی که از مسیرهای خطرناک مانند قایق وارد بریتانیا شده‌اند و چه افرادی که به صورت‌های دیگر غیرقانونی یا حتی  قانونی وارد کشور شده‌اند. به نظر می‌آید که تغییرات بسیار گسترده خواهد بود و این تغییرات شامل همه پناهنده‌ها خواهد بود.

مطابق آمارها در یک سال گذشته بیش از ۱۱۰هزار نفر در بریتانیا درخواست پناهندگی داده‌اند و از این تعداد کمتر از ۴۰هزار نفر از راه غیرقانونی وارد کشور شده‌اند و این به این معنی است که اکثر افرادی که در بریتانیا تقاضای پناهندگی کرده‌اند از راه قانونی و با ویزا وارد بریتانیا شده‌اند.

به این ترتیب دولت بریتانیا با مشکل تعداد بسیار بالای متقاضیان پناهندگی روبه‌رو است. در حال حاضر جامعه بریتانیا به این نتیجه رسیده که دولت پیشین و دولت حاضر، کنترل مرزهای این کشور را عملا از دست داده است. دولت هم به این نتیجه رسیده که باید سیستم مهاجرت و پناهندگی سخت‌گیرانه‌تری اعمال شود تا اعطای اقامت دایم به پناهندگان به‌سادگی صورت نگیرد و روند اخذ اقامت دایم از ۵سال فعلی به ۲۰سال تغییر پیدا کند که باعث نگرانی بسیاری از پناهندگان شده است. 

اهداف اعلام‌شده توسط دولت بریتانیا از اعمال تغییرات جدید، جلوگیری از به‌خطر افتادن جان پناهنده‌هاست. اما به‌نظر می‌رسد که قوانین جدید شامل حال تمامی پناهنده‌‌ها اعم از افرادی که قانونی یا غیرقانونی به کشور بریتانیا وارد شده‌اند.

به نظر می‌رسد طرح بسیار گسترده‌تر از آن باشد که محدود به گروه خاصی از پناهندگان شود. ورود پناهجویان از طریق کانال مانش و راه خطرناک دریا برای دو کشور فرانسه و بریتانیا به معضلی چالش‌برانگیز تبدیل شده است و دو کشور در تلاشند که این مشکل را حل کنند. اما شواهد نشان می‌دهد که توافق میان دو کشور برای از بین بردن این مسیر، کاربردی و موثر نیست. بنابراین دولت بریتانیا تصمیم گرفته با سخت‌تر کردن شرایط پناهندگی در داخل کشور از ورود پناهنده‌ها، جلوگیری کند. با این استدلال که اگر پناهنده‌ای در فرانسه باشد و قصد سفر به بریتانیا از راه پرخطر داشته باشد و از قوانین جدید مطلع شود، ممکن است تصمیم بگیرید که در فرانسه بماند که بعد از ۱۰سال حق اقامت دایم را دریافت کند تا در انگلیس بعد گذشت بیست‌سال. 

به هرحال تنها زمان می‌تواند به ما بگوید که این قوانین سخت‌گیرانه مسیرهای منتهی به پناهندگی بریتانیا را مسدود خواهد کرد یا خیر. اما من شخصا تصور نمی‌کنم که چنین اتفاقی بیفتد چون غیر از شرایط جذاب پناهندگی، انگلستان جذابیت‌‌های دیگری مانند زبان انگلیسی، دانشگاه‌های بسیار معتبر، کمک‌های مالی و معنوی هم دارد که پناهندگان را به خود جذب می‌کند.

برخی از نمایندگان حزب لیبرال دموکرات هشدار داده‌اند که اجرای نادرست این طرح می‌تواند مشارکت پناهجویان در اقتصاد را کاهش دهد و نتیجه‌ای «معکوس» داشته باشد. آیا واقعا درست است که اگر پناهنده از ماندن خود در بریتانیا مطمئن نباشد، انگیزه‌ای برای یادگیری زبان، پیدا کردن شغل یا خرید خانه نخواهد داشت؟

کاملا درست است. مثلا وقتی یک پناهنده از یک دانشگاه پذیرش بگیرد و بعد از ۲سال‌و‌نیم، پناهندگی او لغو شود، تکلیف چیست؟ نه‌تنها در بازار کار و دانشگاه بلکه بر روی زندگی افراد و پناهجویانی که می‌خواهند زندگی خود را در این کشور پایه‌ریزی کنند و خود را بخشی از جامعه بریتانیا بدانند، تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت. مثلا ممکن است کارفرمایان نخواهند به کسی که فقط ۲سال اقامت دارد، کار بدهند. به‌علاوه بانک‌ها هم در خصوص پرداخت وام به افرادی که اقامت موقت دارند، سخت‌گیری زیادی می‌کنند. حتی صاحب‌خانه‌ها هم ممکن است تمایل نداشته باشند، مستاجری بگیرند که اقامت کوتاه‌مدت دارد. امیدوارم دولت در اعمال این قوانین سخت‌گیرانه تجدیدنظر کند چون بریتانیا سال‌ها میزبان پناهجویان بسیار موفقی بوده که زمانی پناهجو بوده‌اند اما حالا در مدارج بالای علمی و تخصصی از مالیات‌دهندگان اصلی و متخصصان این کشور شده‌اند. این‌ها مواردی هستند که دولت بریتانیا باید مدنظر قرار دهند و به کسانی که جان آن‌ها در کشورهایی مانند سودان، افغانستان، غزه و سوریه در خطر بوده و حالا به بریتانیا پناه آورده‌اند، کمک شود که وارد جامعه شوند و بریتانیا را کشور خود بدانند.

در خصوص طرح وزیر کشور، چه نکات دیگری از نگاه شما اهمیت دارند؟

شهروند شدن در کشور بریتانیا بسیار سخت شده یعنی نه‌تنها پناهنده‌هایی که به‌صورت غیر‌قانونی وارد بریتانیا شده‌اند باید بیست‌سال برای اقامت دایم صبر کنند، بلکه در نهایت، پناهنده‌ها برای اخذ شهروندی هم با مشکل مواجه شده‌اند چرا که دولت بریتانیا تصمیم گرفته دیگر به پناهنده‌ها حتی کسانی که با ویزا وارد کشور شده‌اند و بعد، درخواست پناهندگی کرده‌اند هرگز شهروند این کشور نشوند.

مورد نگران‌کننده بعدی این است که دیگر پناهندگان نمی‌توانند، اعضای خانواده خود را سریع به این کشور بیاورند در صورتی‌که تا ماه سپتامبر سال جاری، پناهنده‌ها می‌توانستند بعد از اخذ اجازه پناهندگی، خانواده خود را بدون مشکل یا هزینه خاصی از طریق ویزای الحاقی به بریتانیا بیاورند. اما حالا صدور این نوع ویزا به کل لغو شده است.

همچنین دولت بریتانیا برخی از کشورها را  تهدید کرده که اگر در یک ماه پیش‌ رو، همکاری مناسبی را در پذیرش شهروندان خود با دولت بریتانیا نداشته باشند، دولت بریتانیا صدور کلیه انواع ویزاها را برای شهروندان این کشورها متوقف خواهد کرد. مانند سیستم دونالد ترامپ در آمریکا. متاسفانه ایران هم از کشورهایی است که شهروندان خود را که در بریتانیا مرتکب جرم شده‌اند یا پناهندگی آن‌ها پذیرفته نشده، نمی‌پذیرد و این امکان وجود دارد که دولت بریتانیا تصمیم بگیرد دیگر به شهروندان ایرانی هیچ‌گونه ویزایی ندهد.

منظورتون همه انواع ویزاست؟ از ملاقات خانواده تا دانشجویی؟

متاسفانه شامل همه ویزاها می‌شود حتی ویزاهای دیپلماتیک. امیدوارم این کشورها شهروندان خود را پس بگیرند و مشمول این تحریم سنگین نشوند چرا که دولت بریتانیا این اختیار را دارد که صدور هرگونه ویزا را برای شهروندان یک کشور ممنوع کند. مساله بسیار جدی است چرا که دولت تمام تلاش خود را در موضوع پناهنده‌ها می‌کند چون در حال حاضر این ترس را دارد که در انتخابات بعدی شکست سنگینی بخورد و تمام نظرسنجی‌ها از موفقیت حزب اصلاحات در آینده خبر می‌دهند که اگر چنین اتفاقی بیفتد، وضعیت پناهندگان بسیار وحشتناک‌تر خواهد شد.

در صورت اجرای این طرح، تکلیف کودکانی که در بریتانیا متولد شده‌اند یا بخش بیشتر عمر خود را در این کشور گذرانده‌اند و در مدارس بریتانیا مشغول تحصیل‌اند، تکلیف این بچه‌ها چه می‌شود؟

در سال ۱۹۸۱ دولت بریتانیا طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن، اگر کسی در بریتانیا متولد شده باشد و ۱۰سال اول عمر خود را در بریتانیا گذرانده باشد، می‌تواند تقاضای شهروندی بدهد. به همین دلیل برای پناهجویانی که در بریتانیا صاحب فرزند می‌شوند و این فرزند به سن ده‌سالگی می‌رسد راهی برای شهروند‌شدن این بچه ها وجود دارد. قانون دیگری هم داریم که کسی در بریتانیا متولد شده یا کودکی که بیش از ۷سال در بریتانیا زندگی کرده باشد، معمولا اجازه اقامت می‌گیرد و والدین او هم به این واسطه، این اجازه را دریافت خواهد کرد.

اما با اجرای طرح حاضر، اگر کسی که بچه یک‌ساله و اقامت ۲سال‌ونیم دارد و شرایط کشورش امن شود، باید از بریتانیا اخراج شود و به کشور مبدا بازگردد.

فکر می‌کنید کدام وزنه سنگین‌تر است؟ حقوق‌بشر یا طرح حاضر؟

قوانین حقوق‌بشر و ملیت در بریتانیا بسیار موفق‌تر بوده‌اند مثلا در پروسه «رواندا» دیدیم که قوانین حقوق‌بشر توانست جلوی اقدام دولت پیشین را بگیرد. در این کشور، دادگاه‌ها و قضات اجازه نمی‌دهد که حقوق شهروندی و خانوادگی و فرزندان مهاجرین و پناهجویان لغو شود چون این حقوق مربوط به کنوانسیون‌های بین‌المللی هستند که بسیار جدی بوده و باید رعایت شوند.  

ضمنا آخرین‌باری که یک کشور از سوی بریتانیا امن اعلام شد، سال ۱۹۹۱ بود که آفریقای جنوبی از سیستم آپارتاید خارج شد و «نلسون ماندلا» به ریاست جمهوری این کشور رسید. تغییراتی که بعد از آن در کشورهایی مانند افغانستان و سوریه دیدیم، تغییراتی نیستند که دولت بریتانیا را به این نتیجه برساند که این کشورها امن هستند چون حتی در مواردی مانند افغانستان، تغییر دولت در جهت منفی بوده و نه مثبت. حتی تغییرات سوریه نیز به‌معنای حکمرانی دموکراسی و امنیت در این کشور نیست.

می‌دانیم که خانم شابانا محمود، امروز در مجلس درباره این طرح سخنرانی کردند و با مخالفت‌هایی از داخل حزب خودشان، احزاب مخالف و حتی برخی اعضای مجلس اعیان روبه‌رو شدند. پرسش این است: آیا اجرای این طرح قطعی شده؟ آیا می‌توان حدسی درباره زمان اجرای آن زد؟ و در حال حاضر این طرح در چه مرحله‌ای از روند قانون‌گذاری قرار دارد؟

به نظر من، احتمال تصویب و اجرای این طرح بسیار بالاست چرا که حزب کارگر با وجود اعتراضات ناچیز از درون حزب خود در حال حاضر اکثریت بالای صد کرسی را در پارلمان دارد و احزاب مخالف حزب کارگر، عمدتا حزب محافظه‌کار با ۱۱۰کرسی با وجود اعلام نارضایتی، تمایل دارند که شرایط را برای پناهندگان بسیار بسیار سخت‌تر کنند و تصمیم گرفته‌اند که کنوانسیون و دادگاه حقوق‌بشر اروپا و کنوانسیون دفاع  از حقوق پناهجویان را ترک کنند و برنامه دارند که ظرف یک هفته، پناهجویان با ورود غیرقانونی را از کشور اخراج کنند. سیاست‌های بسیار خشونت‌آمیز مانند سیاست‌های مهاجرتی دونالد ترامپ. مسلم است که این افراد وقتی می‌بینند که دولت قصد اعمال سیاست‌‌های سخت‌گیرانه برای پناهجویان دارد به این سیاست‌‌ها رای خواهند داد که می‌تواند از روی همکاری با دولت هم نباشد اما به‌نظر من این طرح به قانون تبدیل خواهد شد و باید دید که آیا در عمل دولت می‌تواند این طرح را اجرا کند چون برخی مفاد آن بسیار هزینه‌بر خواهد بود برای دولت.

می‌توانید تخمینی داشته باشید از زمان تصویب و اجرا؟ 

معمولا طرح‌هایی که وزیر کشور وارد پارلمان می کند خیلی زود جلو می‌رود و من فکر می کنم ظرف شش ماه تا یک سال آینده این طرح به مرحله اجرا برسد.

آیا قوانین جدید در صورت تصویب یا اجرا, عطف به ماسبق هم خواهد شد یا فقط شامل حال افراد تازه‌وارد می شود؟

من جایی نخواندم که آیا شامل همه پناهجویان خواهد بود یا خیر. اما امروز من چندین تصمیم از وزارت کشور گرفتم که به موکلینم اجازه اقامت پنج ساله در پاسخ به درخواست پناهندگی داده شده و بر این اساس فکر نمی‌کنم تغییرات اثر قابل توجهی روی افرادی که به تقاضای پناهندگی آن ها پاسخ مثبت داده شده یا پرونده آن‌ها در پروسه یا در دادگاه است داشته باشد، ولی با این حال باید منتظر ماند و دید که آیا شامل همه پناهجویان می‌شود یا فقط  کسانی که از تاریخ اجرای طرح، درخواست پناهندگی بدهند، مشمول خواهند بود.

اما قطعا قوانین تصویب شده در فوریه سال جاری در مورد اعطای اقامت دایم یا شهروندی به پناهجویان صادق است، درسته؟ 

بله قوانین شهروندی که در فوریه امسال به قانون تبدیل شدند، شامل همه افرادی که در بریتانیا هستند می‌شود. متاسفانه دولت در حال حاضر، تقاضای شهروندی پناهندگانی که از راه غیرقانونی پرخطر وارد بریتانیا شده‌اند را رد می‌کند . این چالش در حال حاضر به دادگاه رفته و منتظر هستیم که رای دادگاه را در این خصوص بدانیم. شخصا فکر می‌کنم که در نهایت دادگاه به نفع پناهجویان رای خواهد داد، اما باید منتظر ماند و دید.
رأی دهید
دیدگاه خوانندگان
۵۰
حق گو لندن - لندن، انگلستان
به به ! آقا اصلا بفرستین کانادا پیش وینزور للله ! یخ میزنن ! گران الکی ، پر از ایرانی خود شیفته و مفلوک ، خودشان فرار می‌کنند به سمت ایران .
‌چهارشنبه ۲۸ آبان ۱۴۰۴ - ۱۶:۲۸
۵۵
Tehrontario - تهرانتاریو، کانادا
حق دارند به خدا.از ایران و افغان ها و سومال و اریتره با کامیون و لنج ریختند لندن سر ریز شده از آخوند و طالبان و امثال جق گو به زبان شتری مکالمه می کنند. باز دمش گرم هرکی می آید کانادا با هواپیما می آید و حتما ویزا گرفته و حد اقل ا مای گاد را بلد است که ویزای کانادا گرفته.
‌چهارشنبه ۲۸ آبان ۱۴۰۴ - ۱۷:۲۴
۴۷
ماینر - اسن، آلمان
ای کاش ینفر بود که میتونست بره تو اون مجلس عوام ح ر ا م ز اد گ آ ن میگفت بی شرف ها اگه از حکومت های توتالیتر حمایت نکنید و بگذارید مثلا مردم ایران خودشان برای خودشان تصمیم بگیرن ایرانیان نمیامدن تو اون انگلیس خراب شده آواره بشن بله اگه یکی مثل اون مجتبی خامنه‌ای و یا اون ح ر ا م ز اده انصاری میلیارد میلیارد پوند تو انگلستان سرمایه گذاری نکنن شما بی شرف ها حمایت نمی کردین از حکومت آخوندک ها ما ایرانی ها چکار داشتیم تو این خراب شده،ای لعنت بر اون ذات کثیفت تان
‌چهارشنبه ۲۸ آبان ۱۴۰۴ - ۲۱:۲۰
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.
  • +246پرچم شیر و خورشید ایران بر فراز سکوی نخست المپیاد جهانی به اهتزاز درآمد!
  • +179رضا امیرخانی، نویسنده مورد علاقه علی خامنه‌ای در سقوط پاراگلایدار دچار ضربه مغزی شد
  • +131برنامه جنجالی مهران غفوریان و سیامک انصاری به دلیل «توهین به نمادهای کهن و تاریخی ایران»، توقیف شد!
  • +125ترامپ مهاجران سومالیایی را «زباله» خواند و گفت «برگردند مملکت خودشان را درست کنند»
  • +120ضربه آیت‌الله سیستانی به ساختار دینی-امنیتی حکومت خامنه‌ای با یک فتوای یک جمله‌ای
  • +119مهدی پرپنچی : خامنه‌ای درست می‌گوید که اسرائیل و آمریکا دست‌خالی برگشتند
  • +113درگیری شدید بین مردم و پلیس در پیست موتورسواری شیراز - ماموران عقب نشستند
  • +104انتشار دومین سری از ویدیوهای حمله اسرائیل به اتاق های فرماندهی سپاه در جنگ ۱۲ روزه
  • +88همسر سقاب اصفهانی، معاون جدید رئیس‌جمهور در سانحه رانندگی درگذشت+ ویدیو
  • +87دو فلسطینی «در حال تسلیم» به ضرب گلوله سربازان اسرائیل کشته شدند + ویدیو