«تنفس از راه مقعد»؛ ایده‌ای علمی که دیگر شوخی نیست

یورونیوز: ممکن است تنها یک گام با توانایی «تنفس از راه مقعد» فاصله داشته باشیم. یک کارآزمایی بالینی تازه بر روی انسان نشان داده است که دست‌کم، رساندن اکسیژن از راه مقعد بی‌خطر است.

در نگاه نخست، شاید این موضوع طنزآمیز به نظر برسد ولی پژوهشی که به انجام این آزمایش انجامید سال گذشته جایزه‌ «ایگ‌نوبل فیزیولوژی» را از آن خود کرد و پشت این ایده، دلیل علمی جدی وجود دارد.

جایزه ایگ‌نوبل (Ig Nobel Prize) نظیره طنزآمیزی از جایزه نوبل است که همه‌ساله تقریباً همزمان با اعلام نتایج جایزه نوبل، به ۱۰ موفقیت برتر که «ابتدا باعث خنده و سپس به فکر فرو رفتن مردم شود» اعطا می‌شود.

اگر کارآمدی این روش اثبات شود، می‌تواند به‌عنوان روشی برای رساندن اکسیژن به بیمارانی که راه‌های هوایی‌شان مسدود است به کار رود.

این پژوهش کاملا هم بی‌سابقه نیست. حیواناتی مانند خوک‌ها، جوندگان، لاک‌پشت‌ها و برخی ماهی‌ها در شرایط خاص قادرند از طریق مقعد اکسیژن جذب کنند.

فرآیند یادشده «اکسیژن‌رسانی روده‌ای» (enteral ventilation) نام دارد و پژوهشگران تصور می‌کنند که در انسان، اجرای آن مستلزم تزریق مستقیم مایعی از جنس «پرفلوئوروکربن»، مایعی که غلظت بسیار بالایی از اکسیژن در خود دارد، به درون مقعد خواهد بود. ایده این است که اکسیژن از طریق دیواره‌های روده جذب و وارد جریان خون شود و از این طریق، مشکلات تنفسی بیمار از مسیر سنتی را دور بزند.

نخستین کارآزمایی بالینی هنوز به بررسی میزان کارآمدی این روش نپرداخته و هدف آن صرفا سنجش ایمنی بوده است. در این آزمایش، ۲۷ داوطلب مرد سالم در ژاپن موظف شدند بین ۲۵ تا ۱۵۰۰ میلی‌لیتر از نسخه‌ غیر‌اکسیژنه‌ این مایع را به مدت ۶۰ دقیقه در مقعد خود نگاه دارند.

نتایج نشان داد هیچ عارضه‌ جانبی جدی مشاهده نشد ولی داوطلبانی که حجم بیشتری از مایع را دریافت کرده بودند، احساس نفخ، ناراحتی یا درد شکمی داشتند. علائم حیاتی آنان بدون تغییر ماند و تنها هفت نفر نتوانستند کل مدت یک ساعت «نفس خود را نگه دارند.»

تاکانوری تاکبه، زیست‌پزشک دانشگاه اوساکا، در این باره گفت: «این نخستین داده‌ انسانی است و نتایج آن صرفا محدود به اثبات ایمنی روش است، نه اثربخشی آن. گام بعدی سنجش میزان کارآیی این فرآیند در رساندن اکسیژن به جریان خون خواهد بود.»

در مرحله‌ بعد، از ماده حاوی اکسیژن مایع استفاده خواهد شد تا مشخص شود چه مقدار و برای چه مدت باید در بدن نگاه داشته شود تا سطح اکسیژن خون بیمار به‌طور بالینی بهبود یابد.

نتایج این پژوهش در نشریه‌ Med منتشر شده است