یک صندلی برای عبدالستار دوشوکی کنار شاهزاده رضا پهلوی؛ نسخه‌ای برای پایان مقالات هفتگی‎

ارشان اذری

آقای شاهزاده رضا پهلوی،
برای آرامشِ فضای سیاسیِ اپوزیسیون، یک راه‌حل ساده وجود دارد: لطفاً یک «سمتِ نمادین» به آقای عبدالستار دوشوکی بدهید؛ مثلاً «مشاور عالیِ امورِ نگارشِ مقالاتِ هفتگی علیه شخصِ شما»! به این ترتیب، ایشان هم احساسِ مشارکت خواهد داشت و هم احتمالاً دست از تولیدِ بی‌وقفه نوشته‌های تیز علیه شما و اطرافیانتان برمی‌دارد. وگرنه باید آماده باشیم هر هفته—بلکه هر روز—شاهد نسخه تازه‌ای باشیم از همان داستانِ قدیمی: «هر تغییری بد است، اگر نامش رضا پهلوی باشد.»

آقای دوشوکی بارها گفته است بیست تا بیست‌وپنج سال با شاهزاده رضا پهلوی «از نزدیک» همکاری داشته. 

همکاریِ نزدیک اگر سرمایه باشد، معمولاً به گفت‌وگو و راه‌حل می‌انجامد؛ نه به کارزارِ بی‌پایانِ نوشته‌ها. اما در ماه‌های اخیر، ایشان از مخالف نشست مونیخ و «دفترچه گذار»، به منتقدِ تمام‌وقتِ شاهزاده و اطرافیانش بدل شده—آن‌هم درست وقتی که جمع پیرامونِ شاهزاده جوان‌تر، پرانرژی‌تر و آینده‌نگرتر شده است. انگار مسئله «برنامه» نیست؛ «نوبتِ نسل» است.

نسل تازه و «ریش‌سفیدِ همیشه‌حاضر»
بیایید با هم رو راست باشیم: بعضی بزرگ‌ترها—از جمله آقای دوشوکی—گمان می‌کنند دنیا بدون «نصیحتِ هرروزه» نمی‌چرخد. روش‌شان هم روشن است: آغاز سخن با ایشان، پایان سخن هم با ایشان! نوبتِ جوان که می‌رسد، می‌فرمایند: «شما هنوز خامید، ما پخته‌ایم؛ گوش کنید و یاد بگیرید.»
نتیجه؟ هر نشست تبدیل می‌شود به «درسِ اجباریِ نصیحت»؛ با حضور و غیاب!

این روزها آقای دوشوکی انگار می‌خواهد نقشِ «ریش‌سفیدِ رسمی» را بازی کند:

به نزدیکانِ شاهزاده رضا پهلوی برچسب می‌زند: «بی‌تجربه‌اند، جوان‌اند، تازه‌کارند!»

بعد هم می‌افزاید: «بعضی‌ها دیروز در حکومت بوده‌اند!»

و در پایان، نسخه می‌دهد: «پس گوش کنید به سخنِ سالخورده که می‌داند!»

اما حقیقت ساده است: کشور با «اجازه‌نامه سخن گفتن از ریش‌سفید» سامان نمی‌یابد. ایران کار می‌خواهد، نه صفِ نصیحت. نسل تازه زبان روشن، کارِ برنامه‌محور و سنجشِ دوره‌ای را می‌شناسد؛ نسلِ سالخورده هم اگر اندوخته‌ای دارد، چه نیکو که آن را بر سفره بگذارد—نه این‌که هر روز مُهرِ «بی‌تجربه» بر پیشانی دیگران بکوبد.

پس «ریش‌سفیدِ گرامی»، به‌جای تکرارِ «من درست می‌گویم و شما نمی‌فهمید»، یک‌بار هم بفرمایید: «بیایید هم‌کار شویم؛ هم تجربه من، هم توانِ شما.»

صِرفِ صندلی نه؛ «بسته کامل»!
من می‌گویم تنها یک صندلی کافی نیست؛ «بسته کامل» بدهید! اگر فردا ایران جمهوری شد، ایشان نامزدِ ریاست‌جمهوری؛ و اگر روزی کشور به شیوه استانی اداره شد، فرمانداریِ بلوچستان از همین حالا به نامشان. وگرنه باید هر روز منتظر «نامه سرگشاده» و تیترهای جنجالیِ آقای دوشوکی باشیم؛ از این دست:

«چرا بدون من ایران آزاد نمی‌شود؟»

«شاهزاده رضا پهلوی و نزدیکانش چرا از حضورِ یک فرماندارِ بالقوه محروم‌اند؟»

«مردم‌سالاری یعنی صندلیِ دوشوکی!»

«اگر گوش می‌کردید، الان ایران آزاد بود!»

«از مونیخ تا امروز: چرا هنوز به نسخه ریش‌سفید نرسیدید؟»

مه به‌جای راه‌حل
نقدِ درست چراغ راه است و خودِ شاهزاده رضا پهلوی هم از نقدِ منصفانه استقبال کرده؛ اما نوشته‌هایی که این روزها از قلمِ جناب دوشوکی بیرون می‌آید، بیش‌تر به دستگاه مه‌پاش تالار عروسی می‌ماند: صحنه را چنان پر از دود می‌کند که چشم، اصلِ برنامه را نبیند. برق می‌رود، مه می‌ماند؛ راه‌حل؟ همچنان غایب!

فرجام سخن
هر بار که نامِ شاهزاده رضا پهلوی بر تقویمِ سیاست می‌افتد، آقای دوشوکی بر حالتِ «چراغِ راه‌پله» می‌رود؛ خودکار روشن می‌شود: «نوشته هفتگی!» برای آرامش افکار عمومی دو راه بیش نیست:

۱) همان «سمتِ نمادین» را بدهیم تا قلم از «رگبار» به «روان‌نویس» بدل شود.
۲) یا آماده شویم برای «صندلی‌نامه کبیر»: از «کرسی‌های از دست‌رفته» تا «پست‌های هنوز داده‌نشده».

تا آن روز، یک صندلی کنار میز بگذارید—باشد که مردم از «صندلی‌خوانیِ هفتگی» مرخص شوند و سیاست نفسی تازه کند. نقد بماند و نق برود؛ کار بماند و مه برود. ایران کار می‌خواهد، نه تریبونِ بی‌پایانِ دلخوری‌های شخصی.