شهرداری محمدیه، پزشکیان را شهید کرد!

در پوستر منتشر شده به مناسبت هفته دولت تصویر مسعود پزشکیان در کنار شهیدان رجایی و باهنر و مرحوم رییسی با حضور استاندار قزوین و مدیران شهری اکران شد
از نازیسم تا جمهوری اسلامی: سیاست مرگ و شهیدپروری
از نخستین سال‌های پس از انقلاب ۱۳۵۷، جمهوری اسلامی مرگ را در مرکز گفتمان خود قرار داد. عباراتی چون «ملت شهیدپرور» یا شعار «خون شهدا درخت انقلاب را آبیاری کرد» نشان می‌داد که بقای نظام سیاسی به مرگ شهروندان گره زده می‌شود. در این روایت، مرگ نه تراژدی انسانی، بلکه سرچشمه‌ی مشروعیت حکومت معرفی می‌شود.

در برابر چنین نگرشی می‌توان از «زندگی‌پروری» سخن گفت؛ فرهنگی که ارزش انسان را در زیستن، آزادی، رفاه، خلاقیت و شکوفایی می‌بیند، نه در قربانی‌شدن برای استمرار قدرت.

شهیدپروری در سنت شیعی ریشه در واقعه‌ی عاشورا دارد و معنایی معنوی و عدالت‌خواهانه یافته است. شهادت در این معنا انتخاب آگاهانه‌ی فرد برای ایمان و عدالت است. اما هنگامی که حکومت آن را مصادره می‌کند، شهادت از یک انتخاب آزاد به ابزاری تبلیغاتی برای بقای قدرت فروکاسته می‌شود.

این الگو مختص ایران نیست. نظام‌های توتالیتر همواره مرگ را ستوده‌اند: آلمان نازی از «مرگ برای رایش» می‌گفت، شوروی مرگ در راه «مادر میهن» را مقدس می‌دانست، ژاپن نظامی خلبانان کامی‌کازه را می‌ستود و کره شمالی مرگ برای رهبر را وظیفه‌ای مقدس معرفی می‌کند. در همه این موارد، زندگی فردی بی‌ارزش می‌شود و مرگ برای حکومت به اوج افتخار بدل می‌گردد.

از منظر جامعه‌شناختی، این گفتمان جذابیت‌هایی دارد: شهادت هویت می‌سازد، خانواده‌ها از «شهید دادن» موقعیت اجتماعی می‌یابند و در برابر ظلم یا اشغال، فداکاری می‌تواند معنایی عادلانه داشته باشد. اما زمانی که این احساسات انسانی به دست حکومت مصادره می‌شود، فداکاری فردی از معنای اخلاقی تهی شده و صرفاً بقای قدرت را تغذیه می‌کند.

استعاره‌ی «خون شهدا درخت انقلاب را آبیاری کرد» به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه زبان تبلیغاتی، مرگ را طبیعی‌سازی می‌کند: خون، که نشانه‌ی مرگ است، به جوهر حیات بدل می‌شود؛ فقدان فردی پشت بقای کل پنهان می‌گردد و خشونت مشروعیت می‌یابد.

اما جهان امروز بیش از هر زمان دیگر زندگی‌محور است. ارزش‌های نوین در سلامت، آزادی، رفاه، علم و صلح تعریف می‌شوند. بدیل فرهنگ مرگ، زندگی‌پروری است: فرهنگی که فداکاری را نه در مرگ زودرس، بلکه در ساختن آینده‌ای شایسته‌تر معنا می‌کند. آینده‌ای که در آن، انسان نه ابزار قدرت، که غایت ارزش‌هاست.