جنگ مجدد یا اعتراضات خیابانی: دو سناریوی پیش روی جمهوری اسلامی
رأی دهید
کیهان لندن: «اسرائیل هیوم» در مطلبی که ۱۴ ماه اوت منتشر شده نوشته است که در میانهی بحران آب و برق و افزایش نارضایتی مردم از حکومت، ارزیابیها نشان از احتمال بالای وقوع جنگی دیگر میان جمهوری اسلامی و اسرائیل دارد، همزمان نارضایتیهای اجتماعی بعد از جنگ ۱۲ روزه بیشتر شده است، هرچند هنوز در خیابان سرریز نشده است.
تقریباً دو ماه از اعلام آتشبس میان جمهوری اسلامی و اسرائیل میگذرد. مذاکرات جمهوری اسلامی با آمریکا در عمل به بنبست رسیده است، حکومت همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را قطع کرده است و سرنوشت ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصدی مشخص نیست و اروپاییها نیز به تهران اولتیماتوم دادهاند که اگر تا پایان تابستان به توافق نرسد، «مکانیسم ماشه» فعال خواهد شد.
وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا ۱۲ اوت (۲۱ امرداد) در نامهای به سازمان ملل اطلاع دادند که اگر جمهوری اسلامی مذاکرات بر سر برنامه هستهای خود را با جامعه جهانی از سر نگیرد، آمادهاند ساز و کار بازگرداندن تحریمها علیه آن را فعال کنند.
در این نامه آمده بود، «به صراحت اعلام کردهایم که اگر ایران تا پایان اوت ۲۰۲۵ تمایلی به رسیدن به یک راه حل دیپلماتیک نداشته باشد یا از فرصت تمدید استفاده نکند، سه قدرت اروپایی آمادهاند ساز و کار بازگشت خودکار تحریمها را فعال کنند.»
مقامات جمهوری اسلامی طی ماههای اخیر در واکنش به احتمال فعالسازی مکانیسم ماشه، چند گزینه را مطرح کردند: خروج از NPT، خروج از برجام، بستن تنگه هرمز و ساخت بمب اتم.
مکانیسم ماشه از طریق شورای امنیت فعال میشود، اما اعضای دائم نمیتوانند با وتو جلوی آن را بگیرند؛ بنابراین [رژیم] ایران بدون حمایت دیپلماتیک چین یا روسیه میماند. عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی گفته بود که «با چین و روسیه همکاری میکنیم تا جلوی فعال شدن مکانیسم ماشه را بگیریم.»
در ادامه این مقاله آمده است که تحریمها شامل تحریم کامل تسلیحاتی، ممنوعیت غنیسازی اورانیوم، ممنوعیت آزمایش موشکهای بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هستهای و ممنوعیت انتقال فناوری و کمکهای فنی در حوزه موشکی خواهد بود.
علاوه بر این، مسدود شدن داراییها و ممنوعیت سفر بینالمللی برای مقامها و نهادهای ایرانی اعمال میشود و کشورها اجازه خواهند داشت هواپیماها و کشتیهای باری جمهوری اسلامی را برای کشف کالاهای ممنوعه بازرسی کنند.
روزنامه بریتانیایی «تلگراف» به نقل از یک مقام ایرانی نوشت که به نظر میرسد در صورت فعال شدن «مکانیسم ماشه»، جمهوری اسلامی توان مقابله با پیامدهای اقتصادی آن را نداشته باشد و به همین دلیل، «موجودیت» خود را در خطر میبیند.
این «مقام ارشد» که اشارهای به نام او نشده گفته «تحریمها مخربتر از جنگ هستند» و «شورایعالی امنیت ملی از دفتر ریاست جمهوری خواسته است قبل از آنکه دیر شود، راهی برای آغاز مذاکرات پیدا کند.»
بحرانهای اساسی جمهوری اسلامی از جمله در مورد آب، یک نقطه ضعف بزرگ است. رهبران اسرائیل علاوه بر عملیات نظامی و اطلاعاتی، کارزار بزرگ تبلیغاتی علیه جمهوری اسلامی و ضعف و ناتوانی مقامات در اداره کشور به راه انداختند.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در یک پیام ویدیویی با اشاره به پیشرفتهای اسرائیل در حوزه مدیریت منابع آبی گفت: «به محض آزاد شدن ایران، برترین متخصصان آب اسرائیل با پیشرفتهترین فناوریها و دانش، به سراسر شهرهای ایران خواهند آمد و ما به ایران در بازیافت و نمکزدایی آب کمک خواهیم کرد.»
او افزود: «عطش آب در ایران تنها با عطش آزادی برابر میکند… ما دقیقا میدانیم چگونه میتوان ایران به کشوری با آب فراوان تبدیل کرد.»
نتانیاهو با انتقاد از حمایت «صدها میلیارد دلاری» جمهوری اسلامی از گروههای نیابتی خود در منطقه، از جمله حماس، حوثیهای یمن و حزبالله لبنان، هشدار داد: «این وضعیت نباید ادامه پیدا کند… دیکتاتورهای شما بهجای ساختن آینده، استبداد و فقر را به شما تحمیل کردند.»
نخستوزیر اسرائیل از مردم ایران خواست به خیابانها بیایند، اعتراض خود به استبداد را نشان دهند، عدالت را مطالبه کنند و برای پاسخگو کردن حکومت گام بردارند: «برای آزادی خطر کنید، ارزشش را دارد… بهزودی کشور شما آزاد خواهد شد. آب فراوان خواهد آمد. اقتصاد شما جان خواهد گرفت.»
آنچه جمهوری اسلامی را امیدوار نگهمیدارد، عدم شکلگیری تظاهرات ضدحکومتی گسترده است، بنابراین تمرکز حکومت بر روی افزایش تابآوری مردم و جلوگیری از سرریز نارضایتیهاست.
در همین ارتباط احمدرضا رادان فرمانده انتظامی جمهوری اسلامی میگوید، تصور اسرائیل این بود که مردم کمتابآور و عصبی هستند و به دنبال براندازی بودند.
بنیامین نتانیاهو بارها از مردم ایران خواسته علیه حکومت قیام کنند. رهبران اسرائیل به تکرار میگویند ما در مبارزه مردم ایران برای دستیابی به آزادی پشت سر آنها هستیم. هر چند بعد از خیزش ۱۴۰۱ با اعتراضات گسترده اتفاقی نیفتاد اما کار حکومت در شرایط کنونی بسیار سخت است، زیرا نارضایتیها آتش زیر خاکستر است و مجموعه دلایلی که عامل طغیان مردم میشود بر جای خود باقیست. آنهم در حالی که همزمان گزینه جنگ نیز روی میز است و احتمال وقوع آن بسیار بالا ارزیابی میشود.
تقریباً دو ماه از اعلام آتشبس میان جمهوری اسلامی و اسرائیل میگذرد. مذاکرات جمهوری اسلامی با آمریکا در عمل به بنبست رسیده است، حکومت همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را قطع کرده است و سرنوشت ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصدی مشخص نیست و اروپاییها نیز به تهران اولتیماتوم دادهاند که اگر تا پایان تابستان به توافق نرسد، «مکانیسم ماشه» فعال خواهد شد.
وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا ۱۲ اوت (۲۱ امرداد) در نامهای به سازمان ملل اطلاع دادند که اگر جمهوری اسلامی مذاکرات بر سر برنامه هستهای خود را با جامعه جهانی از سر نگیرد، آمادهاند ساز و کار بازگرداندن تحریمها علیه آن را فعال کنند.
در این نامه آمده بود، «به صراحت اعلام کردهایم که اگر ایران تا پایان اوت ۲۰۲۵ تمایلی به رسیدن به یک راه حل دیپلماتیک نداشته باشد یا از فرصت تمدید استفاده نکند، سه قدرت اروپایی آمادهاند ساز و کار بازگشت خودکار تحریمها را فعال کنند.»
مقامات جمهوری اسلامی طی ماههای اخیر در واکنش به احتمال فعالسازی مکانیسم ماشه، چند گزینه را مطرح کردند: خروج از NPT، خروج از برجام، بستن تنگه هرمز و ساخت بمب اتم.
مکانیسم ماشه از طریق شورای امنیت فعال میشود، اما اعضای دائم نمیتوانند با وتو جلوی آن را بگیرند؛ بنابراین [رژیم] ایران بدون حمایت دیپلماتیک چین یا روسیه میماند. عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی گفته بود که «با چین و روسیه همکاری میکنیم تا جلوی فعال شدن مکانیسم ماشه را بگیریم.»
در ادامه این مقاله آمده است که تحریمها شامل تحریم کامل تسلیحاتی، ممنوعیت غنیسازی اورانیوم، ممنوعیت آزمایش موشکهای بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هستهای و ممنوعیت انتقال فناوری و کمکهای فنی در حوزه موشکی خواهد بود.
علاوه بر این، مسدود شدن داراییها و ممنوعیت سفر بینالمللی برای مقامها و نهادهای ایرانی اعمال میشود و کشورها اجازه خواهند داشت هواپیماها و کشتیهای باری جمهوری اسلامی را برای کشف کالاهای ممنوعه بازرسی کنند.
روزنامه بریتانیایی «تلگراف» به نقل از یک مقام ایرانی نوشت که به نظر میرسد در صورت فعال شدن «مکانیسم ماشه»، جمهوری اسلامی توان مقابله با پیامدهای اقتصادی آن را نداشته باشد و به همین دلیل، «موجودیت» خود را در خطر میبیند.
این «مقام ارشد» که اشارهای به نام او نشده گفته «تحریمها مخربتر از جنگ هستند» و «شورایعالی امنیت ملی از دفتر ریاست جمهوری خواسته است قبل از آنکه دیر شود، راهی برای آغاز مذاکرات پیدا کند.»
بحرانهای اساسی جمهوری اسلامی از جمله در مورد آب، یک نقطه ضعف بزرگ است. رهبران اسرائیل علاوه بر عملیات نظامی و اطلاعاتی، کارزار بزرگ تبلیغاتی علیه جمهوری اسلامی و ضعف و ناتوانی مقامات در اداره کشور به راه انداختند.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در یک پیام ویدیویی با اشاره به پیشرفتهای اسرائیل در حوزه مدیریت منابع آبی گفت: «به محض آزاد شدن ایران، برترین متخصصان آب اسرائیل با پیشرفتهترین فناوریها و دانش، به سراسر شهرهای ایران خواهند آمد و ما به ایران در بازیافت و نمکزدایی آب کمک خواهیم کرد.»
او افزود: «عطش آب در ایران تنها با عطش آزادی برابر میکند… ما دقیقا میدانیم چگونه میتوان ایران به کشوری با آب فراوان تبدیل کرد.»
نتانیاهو با انتقاد از حمایت «صدها میلیارد دلاری» جمهوری اسلامی از گروههای نیابتی خود در منطقه، از جمله حماس، حوثیهای یمن و حزبالله لبنان، هشدار داد: «این وضعیت نباید ادامه پیدا کند… دیکتاتورهای شما بهجای ساختن آینده، استبداد و فقر را به شما تحمیل کردند.»
نخستوزیر اسرائیل از مردم ایران خواست به خیابانها بیایند، اعتراض خود به استبداد را نشان دهند، عدالت را مطالبه کنند و برای پاسخگو کردن حکومت گام بردارند: «برای آزادی خطر کنید، ارزشش را دارد… بهزودی کشور شما آزاد خواهد شد. آب فراوان خواهد آمد. اقتصاد شما جان خواهد گرفت.»
آنچه جمهوری اسلامی را امیدوار نگهمیدارد، عدم شکلگیری تظاهرات ضدحکومتی گسترده است، بنابراین تمرکز حکومت بر روی افزایش تابآوری مردم و جلوگیری از سرریز نارضایتیهاست.
در همین ارتباط احمدرضا رادان فرمانده انتظامی جمهوری اسلامی میگوید، تصور اسرائیل این بود که مردم کمتابآور و عصبی هستند و به دنبال براندازی بودند.
بنیامین نتانیاهو بارها از مردم ایران خواسته علیه حکومت قیام کنند. رهبران اسرائیل به تکرار میگویند ما در مبارزه مردم ایران برای دستیابی به آزادی پشت سر آنها هستیم. هر چند بعد از خیزش ۱۴۰۱ با اعتراضات گسترده اتفاقی نیفتاد اما کار حکومت در شرایط کنونی بسیار سخت است، زیرا نارضایتیها آتش زیر خاکستر است و مجموعه دلایلی که عامل طغیان مردم میشود بر جای خود باقیست. آنهم در حالی که همزمان گزینه جنگ نیز روی میز است و احتمال وقوع آن بسیار بالا ارزیابی میشود.
