عراقچی: آمریکا باید پیش از مذاکرات هسته‌ای با پرداخت غرامت موافقت کند

بی بی سی: عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران گفته است که آمریکا باید بابت خسارت‌هایی که ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه متحمل شده، «غرامت بپردازد»، هم‌زمان با آن‌که تهران موضع خود را سخت‌تر کرده و شروط جدیدی برای ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای با دولت ترامپ وضع کرده است.

عباس عراقچی در گفت‌وگویی با فایننشال تایمز که روز پنجشنبه ۹ مرداد منتشر شد، گفت ایران پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل که آمریکا هم با وجود آن که در حال مذاکره با ایران بود در آن مشارکت داشت، حاضر نیست به وضعیت «عادی» گذشته بازگردد.

او در این گفتگو که در تهران انجام شده، گفت: «آمریکا باید توضیح دهد چرا در میانه مذاکرات به ما حمله کرد... و باید تضمین بدهد که این اتفاق در آینده تکرار نخواهد شد. همچنین باید بابت خسارت‌هایی که وارد کرده، غرامت بدهد.»

آقای عراقچی که مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران است، تأیید کرد که در طول جنگ و پس از آن، میان او و نماینده آمریکا، استیو ویتکاف، پیام‌هایی رد و بدل شده و به گفته او، ایران به طرف آمریکایی اعلام کرده که برای حل بن‌بست چندساله در مورد برنامه هسته‌ای، باید یک «راه‌حل برد–برد» پیدا شود.

او گفت: «مسیرمذاکره باریک است، اما غیرممکن نیست. من باید مقام‌های ارشدم را قانع کنم که اگر وارد مذاکره شویم، طرف مقابل با اراده واقعی برای رسیدن به یک توافق برد-برد آمده است.»

وزیر خارجه ایران افزود که استیو ویتکاف تلاش کرده او را قانع کند که رسیدن به توافق ممکن است و پیشنهاد ازسرگیری مذاکرات را داده است. اما آقای عراقچی اضافه کرد: «ما به اقدامات واقعی برای اعتمادسازی از سوی آن‌ها نیاز داریم.»

به گفته آقای عراقچی، این اقدامات باید شامل «پرداخت غرامت مالی» هرچند جزئیاتی در این باره ارائه نکرد و «تضمین‌هایی باشد مبنی بر این‌که ایران در طول مذاکرات دوباره مورد حمله قرار نخواهد گرفت.»

او گفت: «پیام من به ویتکاف چندان پیچیده نیست. گفتم این تجاوز اخیر نشان داد که برای برنامه هسته‌ای ایران راه‌حل نظامی وجود ندارد، اما می‌توان به یک راه‌حل از طریق مذاکره دست یافت.»

جنگ اسرائیل و ایران ۲۳ خرداد( ۱۳ ژوئن)، تنها ۴۸ ساعت پیش از برگزاری دور ششم مذاکرات غیرمستقیم میان عراقچی و ویتکاف، با حملات هوایی گسترده اسرائیل علیه ایران آغاز شد.

بر اساس اعلام مقام‌های ایرانی، در این حملات علاوه بر تأسیسات هسته‌ای چندین فرمانده ارشد نظامی و دست‌کم ۱۳ دانشمند هسته‌ای ترور شدند و بیش از ۱۰۰۰ نفر جان باختند.

ایران در واکنش، حملات گسترده‌ای با موشک و پهپاد به اسرائیل انجام داد که طبق گفته مقام‌های اسرائیلی، منجر به کشته شدن ۲۹ نفر شد.

دو روز پیش از برقراری آتش‌بس، آمریکا دو مرکز اصلی غنی‌سازی اورانیوم در فردو و نطنز را بمباران کرد و همچنین با شلیک موشک، تأسیسات در اصفهان را هدف قرار داد.

آقای عراقچی در بخش دیگری از این مصاحبه گفت یک مرکز جدید غنی‌سازی در نزدیکی اصفهان هم هدف قرار گرفت ، سایتی که تهران تنها چند روز پیش از آغاز جنگ اعلام کرده بود در پاسخ به گزارش انتقادی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعال خواهد شد.

این نخستین بار است که ایران تأیید می‌کند این سایت هدف حمله قرار گرفته است.

وزیر خارجه ایران گفت: «تا جایی که من اطلاع دارم، مقدمات غنی‌سازی فراهم شده بود، اما در زمان حمله هنوز فعال نشده بود.»

او در ادامه و به‌عنوان نشانه‌ای از موانع جدی پیش‌روی ازسرگیری دیپلماسی، گفت که این جنگ باعث افزایش مخالفت‌ها با مذاکره در درون ساختار حاکمیتی ایران شده و حتی برخی خواستار حرکت به سمت تسلیحاتی کردن برنامه هسته‌ای شده‌اند.

با این حال، وزیر خارجه تأکید کرد که «نظام ایران به برنامه‌ای صلح‌آمیز و غیرنظامی پایبند است، دکترین خود را تغییر نخواهد داد و همچنان به فتوای دو دهه پیش رهبر جمهوری اسلامی، آیت‌الله علی خامنه‌ای، که ساخت سلاح هسته‌ای را حرام اعلام کرده، پایبند خواهد ماند.»

اما آقای عراقچی گفت: «این جنگ تنها باعث تشدید بی‌اعتمادی نسبت به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، شده است؛ فردی که در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با دولت اوباما و سایر قدرت‌های جهانی خارج شد.»

او گفت: «احساسات ضد مذاکره بسیار بالاست. مردم به من می‌گویند دیگر وقتت را تلف نکن، فریب آن‌ها را نخور... اگر به سر میز مذاکره بیایند، فقط برای پوشاندن نیات دیگرشان است.»

در حالی که ایران و آمریکا پیش از جنگ اعلام کرده بودند مذاکرات در حال پیشرفت است، دو طرف بر سر خواسته دونالد ترامپ مبنی بر توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم در داخل ایران اختلاف داشتند؛ خواسته‌ای که تهران آن را رد کرده است.

رهبران ایران از آن زمان موضع خود را سخت‌تر کرده و می‌گویند ایران به عنوان یکی از امضاکنندگان معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای حق غنی‌سازی دارد.

با وجود آنکه ایران پس از جنگ همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تعلیق کرده، آقای عراقچی گفته انتظار دارد ماه آینده گفت‌وگوهایی با این نهاد درباره یک «الگوی جدید همکاری» انجام شود.
دو روز پیش از برقراری آتش‌بس، آمریکا دو مرکز اصلی غنی‌سازی اورانیوم در فردو و نطنز را بمباران کردمقام‌های غربی می‌گویند با اینکه برنامه هسته‌ای ایران به‌شدت آسیب دیده، اما نابود نشده است. به باور آن‌ها، ایران بخشی یا حتی کل ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را که ۴۰۸ کیلوگرم و با خلوص ۶۰ درصدی، نزدیک به سطح تسلیحاتی بوده را حفظ کرده است.

آقای عراقچی در بخشی دیگر از این مصاحبه گفت: «از محل دقیق این ذخایر اطلاعی ندارد» اما تأکید کرد که «تهران همچنان توانایی فنی برای ازسرگیری غنی‌سازی را دارد.»

او گفت: «ساختمان‌ها قابل بازسازی‌ هستند. ماشین‌ها را می‌شود جایگزین کرد، چون فناوری آن را داریم. ما تعداد زیادی دانشمند و تکنسین داریم که در این مراکز کار می‌کردند. اما زمان و نحوه ازسرگیری غنی‌سازی بستگی به شرایط دارد.»

دونالد ترامپ روز دوشنبه هشدار داد که ایران «نشانه‌های بدی» می‌فرستد و گفت در صورت ازسرگیری غنی‌سازی، آمریکا ممکن است حملات جدیدی انجام دهد. او افزود: «ما برنامه هسته‌ای آن‌ها را سریع‌تر از آن‌که بتوانند واکنش نشان دهند، نابود خواهیم کرد.»

آقای عراقچی بار دیگر تأکید کرد که تا زمانی که دونالد ترامپ بر توقف کامل غنی‌سازی پافشاری کند، هیچ توافقی ممکن نیست، اما گفت که واشنگتن می‌تواند نگرانی‌هایش را از راه مذاکره مطرح کند.

او گفت: «ما می‌توانیم مذاکره کنیم؛ آن‌ها استدلال خودشان را بیاورند، ما هم استدلال خودمان را. اما اگر قرار باشد غنی‌سازی صفر باشد، حرفی برای گفت‌وگو باقی نمی‌ماند.»

دولت ترامپ روز چهارشنبه بار دیگر بر ادامه سیاست «فشار حداکثری» تأکید کرد و تحریم‌های جدیدی را علیه شبکه انتقال نفت ایران وضع کرد.

آقای عراقچی همچنین از بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه کشور اروپایی امضاکننده توافق ۲۰۱۵، انتقاد کرد. این کشورها هشدار داده‌اند که اگر ایران مذاکرات با آمریکا و همکاری با آژانس را از سر نگیرد، تا پایان ماه اوت سازوکار بازگشت تحریم‌های سازمان ملل (مکانیسم ماشه) را فعال خواهند کرد.

وزیر خارجه ایران گفت اگر اروپایی‌ها این کار را انجام دهند، ایران گفت‌وگو با آن‌ها را متوقف خواهد کرد.

او گفت: «در حال حاضر دلیلی برای مذاکره با اروپایی‌ها وجود ندارد، چون آن‌ها نمی‌توانند تحریم‌ها را بردارند، کاری از دست‌شان برنمی‌آید. اگر مکانیسم ماشه را فعال کنند، این یعنی پایان راه برای آن‌ها.»