ماجرای هواپیماهای آمریکایی تحریم شده که از ایران سردرآوردند: «شبیه یک فیلم جاسوسی اما واقعی»
رأی دهید
طبق قوانین ایالات متحده، صادرات هیچ هواپیمایی که بیش از ۱۰ درصد قطعات آن آمریکایی باشد به ایران مجاز نیست. این شامل تقریباً تمام مدلهای بوئینگ و حتی برخی ایرباسها نیز میشود. به همین دلیل، تهران از روشهای جایگزین استفاده میکند: تغییر صوری مالکیت، توقف در کشورهایی که توجهها را جلب نمیکنند، و پروازهایی بدون روشن بودن ترانسپوندر(دستگاه شناسایی هواپیما).
به گزارش Air Data News و Aerotelegraph، این هواپیماها در اصل بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ به خطوط هوایی سنگاپور تحویل داده شده بودند. بعدا توسط شرکت هواپیمایی تایلندی «نوک اسکوت» (NokScoot) که پروازهای ارزانقیمتی دارد، به کار گرفته شدند تا این که در دوران همهگیری ویروس کرونا یعنی در سال ۲۰۲۰ فعالیت خود را متوقف کردند. پس از آن، این جتها در بیابانهای استرالیا نزد شرکت Asia Pacific Aircraft Storage (APAS) در نزدیکی آلیس اسپرینگز انبار شدند.
در این پرونده، شرکت آمریکاییِ Ion Aviation نیز نقش داشت. این شرکت که در میامی مستقر است، در سال ۲۰۲۱ تأسیس شد و بین سپتامبر ۲۰۲۳ تا فوریه ۲۰۲۴ مالکیت هواپیماها را در اختیار گرفت. سپس آنها به لانژو در چین منتقل شدند. بین ۴ تا ۸ ژوئیه، این جتها از طریق جاکارتا (اندونزی) به فرودگاه بینالمللی Siem Reap Angkor در کامبوج منتقل شدند.
در ۱۵ ژوئیه، هواپیماها با رجیستری جدید ماداگاسکاری (با کدهای 5R-ISA، -RIS، -IJA، -HER و -RIJ) پرواز کردند، و مقصد نهایی: ایران. این هواپیماها ابتدا بهسمت شمالغرب پرواز کردند و در مرز پاکستان و افغانستان، ترانسپوندر خود را خاموش کردند تا دیگر قابل رهگیری نباشند؛ روشی که تهران بارها از آن استفاده کرده است. در نهایت، بوئینگها در ایران فرود آمدند و احتمالاً به ناوگان ماهان ایر ملحق شدند. طبق گزارش رسانههای ایران، ماهان در نظر دارد ۵ یا ۶ فروند بوئینگ ۷۷۷ دیگر نیز وارد کند.
البته این نخستین بار نیست که ایران هواپیما قاچاق میکند: در دسامبر ۲۰۲۲، ماهان ایر چهار فروند ایرباس ای ۳۴۰ کارکرده را از طریق آفریقای جنوبی وارد کرد. در آوریل ۲۰۲۴ نیز ایران ایر دو فروند ایرباس ای ۳۳۰ را وارد کرد و در مه ۲۰۲۳ هم هواپیمایی معراج دو فروند ایرباس ای ۳۴۰-۲۰۰ را که بازنشسته نیروی هوایی فرانسه بودند، از طریق تغییر ثبت مالکیت در مالی و پنهان کردن از دید رادار در بندر چابهار فرود آورد
