حذف فیزیکی فخری‌زاده چگونه برای اسرائیل زمان خرید؟

دویچه وله: دانیال عمری

جروزالم پست جزئیاتی جدید از عملیات حذف محسن فخری‌زاده، معمار برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی منتشر کرده که نشان می‌دهد فرماندهان عملیات حتی پس از اصابت گلوله اولیه، عملیات را ادامه دادند تا از مرگ قطعی او اطمینان یابند.

در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰،محسن فخری‌زاده، رئیس برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، در شرق تهران هدف حمله مسلحانه قرار گرفت و کشته شد؛ عملیاتی که تهران آن را به اسرائیل نسبت داد، اما تل‌آویو تاکنون هرگز مسئولیت رسمی آن را نپذیرفته است. گزارش جدیدی که روزنامه اسرائیلی جروزالم پست منتشر کرده، از جزئیاتی پرده برمی‌دارد که پیش از این علنی نشده بود.

طبق این گزارش، زمانی که فخری‌زاده در خودرویش هدف اصابت گلوله قرار گرفت، فرماندهان عملیات گمان کردند او هنوز زنده است و ممکن است نجات یابد. از این‌رو تصمیم گرفتند تا با وجود افزایش خطر لو رفتن و دستگیری عوامل، عملیات را ادامه دهند. به‌گفته این رسانه، فخری‌زاده از خودرو پیاده شده و در حال دور شدن از محل بوده تا شاید کمک پزشکی دریافت کند. اما تیم ترور با ادامه تیراندازی او را از پا درآوردند و در محل حادثه کشتند.

در جریان مراسم تشییع، مقامات رسمی جمهوری اسلامی، از جمله علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، مدعی شدند که فخری‌زاده با استفاده از تیربار ماهواره‌ای کنترل‌شونده از راه دور ترور شده است. منابع اطلاعاتی اسرائیل نیز صحت استفاده از این نوع سلاح را تأیید کرده‌اند، با این توضیح که استفاده از آن برای جلوگیری از آسیب به همسر فخری‌زاده بوده است.زمانی که فخری‌زاده در خودرویش هدف اصابت گلوله قرار گرفت، فرماندهان عملیات گمان کردند او هنوز زنده است و ممکن است نجات یابدهشت ماه جاسوسی و مونتاژ
بر اساس گزارش جروزالم پست، سلاح مورد استفاده به همراه مواد منفجره در طی هشت ماه و توسط تیمی متشکل از بیست عامل موساد به‌صورت مخفیانه وارد ایران شده و مونتاژ گردیده بود. آن‌ها تمامی تحرکات فخری‌زاده را زیر نظر داشتند. رسانه‌های حکومتی ایران نیز در آن زمان اعلام کرده بودند که اسلحه در یک وانت نیسان آبی رنگ در بلوار امام خمینی مستقر بوده و از فاصله‌ای دور کنترل می‌شده است.

همچنین یک خودروی دیگر در نزدیکی محل عملیات، به‌ظاهر خراب شده و مجهز به دوربین‌هایی برای شناسایی دقیق فخری‌زاده بود. بعد از ترور، او با بالگرد به بیمارستان منتقل شد اما در ساعت ۱۸:۱۷ به‌طور رسمی خبر مرگ او اعلام گردید. روز بعد، پیکرش با پرچم سه‌رنگ جمهوری اسلامی و در قالب مراسمی رسمی به‌عنوان "شهید" تشییع شد.فخری زاده یکی از کلیدی‌ترین افراد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی محسوب می‌شدفخری‌زاده، مهره‌ای تکرارناپذیر برای نظام
هرچند برخی منابع اطلاعاتی اسرائیلی گفته‌اند که فخری‌زاده در زمان کشته شدن، از نظر فنی دیگر مهره‌ای غیرقابل جایگزینی برای نظام محسوب نمی‌شد، اما از منظر استراتژیک همچنان کلیدی‌ترین شخصیت در برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به شمار می‌رفت. او قادر بود برنامه‌های هسته‌ای را مخفی کرده، تغییر نام دهد و بخش‌هایی از پروژه را به‌ظاهر در قالب پروژه‌های غیرنظامی ادغام کند.

تمیر پاردو، رئیس پیشین موساد، در گفت‌وگو با این رسانه گفته است: «اگر او زودتر حذف می‌شد، ضربه به مراتب شدیدتری به جمهوری اسلامی وارد می‌شد.»

اما یوسی کوهن، رئیس وقت موساد، پس از تأیید مرگ فخری‌زاده احساس کرد که امنیت اسرائیل به شکل قابل توجهی افزایش یافته است.

با این‌حال اسرائیل می‌دانست که حذف فخری‌زاده موقتی است و بازسازی ساختار هسته‌ای جمهوری اسلامی دیر یا زود ادامه خواهد یافت. اما حذف فیزیکی او برای تل‌آویو یک چیز ارزشمند به ارمغان آورد: «زمان».

زمانی که به اسرائیل اجازه داد توانمندی‌های اطلاعاتی و نظامی خود را برای یک حمله احتمالی در آینده بهبود دهد