ونیز چگونه ۱۶۰۴ سال روی آب مانده است؟
رأی دهید
اساس این شهر میلیونها تکه چوب کوتاه از درختان بلوط، کاج، و نارون است که به صورت وارونه در زمین کوبیده شدهاند. این چوبها با ایجاد اصطکاک در خاک خیس و در محیطی بدون اکسیژن، توانستهاند قرنها کاخها و برجهای سنگی را سرپا نگه دارند.
ابعاد استفاده از چوب در بنای ونیز اعجابانگیز است. برای ساخت پل معروف ریالتو چهاردههزار، و در بنای کلیسای سنمارکو که در سال 832 میلادی ساخته شد، دههزار درخت بلوط در زیرساختها به کار رفته است.
حرفه کوبندگان چوب چنان اهمیت داشت که آواز مخصوصی برای حفظ ریتم کار میخواندند که مفاهیمی مذهبی و ملیگرایانه داشت. پایهها به صورت مارپیچی در هر متر مربع کوبیده میشدند، و روی آنها تختهها و تیرکهایی چوبی قرار میگرفت تا بستر ساخت سنگی فراهم شود.
جمهوری ونیز برای تأمین پایدار چوب مفهوم جنگلداری علمی را پایهگذاری کرد. اولین سند رسمی آن به سال 1111 در دره فیمه بازمیگردد. در مقایسه، کشورهایی مانند انگلستان که از روش جنگلداری علمی ونیز استفاده نمیکردند، در قرن شانزدهم دچار کمبود چوب شدند.
ونیز تنها شهری نیست که روی چوب بنا شده است. شهرهایی مانند آمستردام نیز از این روش بهره بردهاند. اما تفاوت اصلی در شیوه استفاده از چوب است. در ونیز بهجای رسیدن به سنگ بستر، از اصطکاک بین چوب و خاک اشباعشده از آب استفاده میشود. این روش که قدمتی رومی دارد، در چین باستان و در تمدن آزتکها نیز دیده شده است.
اگرچه چوبها در گذر زمان آسیب دیدهاند، اما سیستم فشرده گل، آب، و چوب آنها را همچنان پایدار نگه داشته است. تحقیقات نشان دادهاند که برخلاف باور عمومی، چوب در محیط بیاکسیژن نیز دچار فساد باکتریایی میشود، اما سرعت آن بسیار کند است. پر شدن سلولهای خالی چوب با آب، شکل فیزیکی آن را حفظ میکند.
اگرچه بقای این زیرساختها برای چند قرن دیگر تضمینشده نیست، اما تا زمانی که تعادل بین چوب، گل، و آب حفظ شود، این سیستم دوام خواهد آورد. امروزه با احیای علاقه به ساختوساز با چوب، میراث ونیز الگویی از مهندسی و نبوغ انسانی در مواجهه با طبیعت به شمار میرود.
