انسانها از چه زمانی شروع به نوشیدن شیر حیوانات کردند؟
رأی دهید
نسبت به تاریخ سیصدهزارساله بشر، مصرف شیر عادتی جدید است، و تنها حدود دههزار سال پیش توسط کشاورزان و دامداران اولیه اروپایی آغاز شد. شیر حاوی لاکتوز است، که قندی است که در دوران نوزادی با آنزیم لاکتاز هضم میشود. بدون لاکتاز، مصرف شیر منجر به مشکلات گوارشی میشود. بیشتر پستانداران پس از پایان شیردهی تولید آن را متوقف میکنند.
با این حال، جهشهای ژنتیکی در برخی جمعیتهای انسانی باعث شد تولید لاکتاز تا بزرگسالی ادامه یابد. این ویژگی به نام «ماندگاری لاکتاز» حدود 5000 سال پیش در اروپا ظاهر شد و گسترش یافت، بهویژه در شمال اروپا که بیش از 90 درصد مردم ماندگاری لاکتاز دارند. برخی جمعیتهای آفریقایی و خاورمیانهای نیز این توانایی را به دست آوردند، اما عموم مردم آسیا و آمریکای جنوبی فاقد آن هستند.
دلایل این تغییر تکاملی نامتوازن هنوز مشخص نیست. مزایای تغذیهای، بهویژه در زمان کمبود غذا، ممکن است نقش داشته باشد. اما فرآوری شیر به پنیر، کره، و ماست میزان لاکتوز را کاهش میدهد، و نیاز به ماندگاری کامل لاکتاز را کم میکند. شواهد باستانشناسی نشان میدهد تولید پنیر بیش از 7000 سال پیش آغاز شد، پیش از آنکه ماندگاری لاکتاز رایج شود.
جمعیتهای دامدار بیشتر مستعد توسعه ماندگاری لاکتاز بودند، اگرچه برخی مانند دامداران مغول این ویژگی را نداشتند، که شاید به دلیل مصرف شیر تخمیرشده بود. نظریهای دیگر میگوید که شیر ممکن است در برابر بیماریهای مرتبط با دامها مصونیت ایجاد کرده باشد.
امروزه تولید شیر در جهان رو به افزایش است. در سال 2017 حدود 864 میلیون تن شیر تولید شد، و انتظار میرود تا سال 2030 تقاضا 35 درصد افزایش یابد. در حالی که مصرف شیر در آمریکا کاهش یافته، تقاضا در آسیا، با وجود کم بودن ماندگاری لاکتاز، افزایش یافته است. شیرهای گیاهی محبوب شدهاند، اما فاقد برخی مواد مغذی شیر حیوانی هستند.
شیر همچنان منبع غذایی مهمی در جهان است. سازمان ملل حتی دامهایی مانند لاما را در کشورهای در حال توسعه ترویج میکند. رژیم «سلامت سیارهای» کاهش مصرف محصولات حیوانی را پیشنهاد میکند، اما کماکان نوشیدن یک لیوان شیر روزانه را حفظ کرده است.
