نگرانی‌ها درباره «کلید مرگ» در جنگنده‌های اف-۳۵؛ آیا آمریکا می‌تواند تسلیحات اروپا را غیرفعال کند؟

پس از کاهش حمایت نظامی آمریکا از اوکراین توسط دونالد ترامپ، برخی مقامات آلمانی نگران احتمال کنترل تسلیحات جدید این کشور توسط ایالات متحده هستند.

آلمان در سال ۲۰۲۲ قرارداد چند میلیارد یورویی با شرکت لاکهید مارتین برای خرید ۳۵ فروند جنگنده اف-۳۵ مدل لایتنینگ ۲ امضا کرد. برلین سال گذشته ۸ فروند دیگر نیز از همین جنگنده‌ها به ناوگان خود اضافه کرد.

یواخیم شرانتسهوفر، رئیس بخش ارتباطات شرکت تسلیحاتی هنسولت آلمان، هفته گذشته در مصاحبه‌ای مدعی شد که وجود «کلید مرگ» در جنگنده‌های اف-۳۵ تولید آمریکا چیزی فراتر از یک شایعه است.

او گفت که این قابلیت به آمریکا اجازه می‌دهد تا با مسدود کردن دسترسی به نرم‌افزارهای کلیدی، این هواپیماها را زمین‌گیر کند.

ولفگانگ ایشینگر، رئیس پیشین کنفرانس امنیتی مونیخ و اینگو گدشِنس، افسر سابق نظامی و عضو حزب دموکرات مسیحی آلمان نیز نگرانی‌های مشابهی را مطرح کرده‌اند.

با این حال، سخنگوی وزارت دفاع آلمان به یورونیوز اعلام کرد که علی‌رغم این نگرانی‌ها، برنامه‌ای برای لغو خرید جنگنده‌های اف-۳۵ وجود ندارد.
اف-۳۵؛ انتخاب استاندارد ناتو
جنگنده اف-۳۵ لایتنینگ ۲ یک جنگنده چندمنظوره است که قابلیت‌های پنهانکاری بی‌سابقه‌ای را ارائه می‌دهد. شرکت لاکهید مارتین نیز آن را به‌عنوان «انتخاب استاندارد ناتو» معرفی کرده است.

کشورهایی همچون بلژیک، جمهوری چک، دانمارک، فنلاند، یونان، ایتالیا، هلند، نروژ، لهستان و سوئیس از این جنگنده‌ها در ناوگان خود استفاده می‌کنند. رومانی نیز در ماه دسامبر قرارداد خرید این جنگنده را با لاکهید مارتین امضا کرد.
جنگنده اف-۳۵ آمریکالاکهید مارتین در بیانیه‌ای اعلام کرده است که تا پایان این دهه بیش از ۵۵۰ فروند جنگنده اف-۳۵ در ۱۰ کشور اروپایی عملیاتی خواهند شد.

این شرکت همچنین گفته است که جنگنده‌های اف-۳۵ مانند سایر هواپیماهای جنگی غربی، به ارتباط داده‌ای امن آمریکا از طریق «لینک ۱۶» و ناوبری ماهواره‌ای جی‌پی‌اس وابسته هستند.

مارک کازالت، سردبیر نشریه امنیت و دفاع اروپا، به یورونیوز گفت تاکنون شواهد قطعی درباره وجود «کلید مرگ» مشاهده نشده است. با این حال وی افزود که «ایجاد راه‌هایی برای مسدود کردن نرم‌افزار هواپیماها خارج از تصور نیست.»

آقای کازالت گفت: «آمریکا حتی نیازی به وجود یک کلید مرگ در اف-۳۵ ندارد. این کشور می‌تواند به‌راحتی از تأمین مهمات و قطعات یدکی خودداری کند.»

او همچنین اضافه کرد: «جایگزینی کنترل نرم‌افزاری ایالات متحده با یک سیستم دیگر در این جنگنده‌ها، بسیار دشوار، اگر نگوییم غیرممکن، خواهد بود.»
یک جنگنده اف-۳۵ در رزمایش مشترک ناتو در لیتوانیبه گفته این کارشناس، «سؤال مهم‌تر برای برنامه‌ریزان نظامی این است که آیا آمریکا می‌تواند در صورتی که بخواهد به‌طور مؤثر از استفاده جنگنده‌های اف-۳۵ توسط کشورهای دیگر جلوگیری کند؟ پاسخ در بیشتر موارد بله است.»

یورونیوز برای تأیید این موضوع که آیا دولت آمریکا پس از تحویل جنگنده‌ها همچنان کنترل نرم‌افزار و سخت‌افزار آن‌ها را در اختیار دارد، با وزارت دفاع آمریکا و شرکت لاکهید مارتین تماس گرفته اما پاسخی دریافت نکرده است.

یک سخنگوی وزارت دفاع کانادا به رسانه‌های این کشور اعلام کرد که ایالات متحده مسئول به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری جنگنده‌های اف-۳۵ است و این روند برای تمامی کشورهای توسعه‌دهنده این جنگنده ادامه خواهد داشت.

در واکنش به نگرانی‌های مشابه در سوئیس، شرکت لاکهید مارتین در بیانیه‌ای اعلام کرد که «امکان مداخله خارجی در الکترونیک این جنگنده‌ها وجود ندارد و این کشورها می‌توانند از جنگنده‌های خود به‌طور مستقل استفاده کنند.»

این شرکت همچنین تأکید کرد که هر کشور می‌تواند زمان ارتقاء نرم‌افزاری جنگنده‌های خود را تعیین کند و موشک‌های این جنگنده‌ها بدون این به‌روزرسانی‌ها نیز عملیاتی خواهند ماند.