رویترز از سفر متخصصان موشکی روسیه به ایران در میانه تنش تهران و تل‌آویو خبر داد

بازدید سرگئی شویگو و محمدرضا آشتیانی از سلاح‌های ساخت ایران، ۲۰۲۳ایندیپندنت فارسی: خبرگزاری رویترز به نقل از منابعش نوشته است که چندین متخصص ارشد موشکی روسیه در سال گذشته میلادی به ایران سفر کرده‌اند و همکاری‌های دفاعی دو کشور در حال گسترش است. بررسی اسناد پروازی و اطلاعات شغلی این افراد نشان می‌دهد که این متخصصان در حوزه‌های دفاع هوایی، موشک‌سازی و توپخانه تخصص دارند.

بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده، هفت کارشناس نظامی روسیه در دو پرواز جداگانه در تاریخ ۲۴ آوریل و ۱۷ سپتامبر سال ۲۰۲۴ از مسکو به تهران سفر کرده‌اند. این اطلاعات شامل شماره گذرنامه‌های آن‌ها است که شش نفر از آن‌ها دارای گذرنامه‌هایی با پیشوند «۲۰» هستند. طبق اسناد منتشرشده توسط دولت روسیه، این نوع گذرنامه‌ها برای سفرهای رسمی دولتی و مأموریت‌های نظامی خارج از کشور صادر می‌شود.

خبرگزاری رویترز می‌گوید که موفق به یافتن دلیل اصلی و هدف از این سفرها نشده، اما یک مقام ارشد وزارت دفاع ایران تأیید کرده که متخصصان موشکی روسیه سال گذشته از چندین مرکز تولید موشک در ایران، ازجمله دو تأسیسات زیرزمینی، بازدید کرده‌اند. این مقام که به دلیل حساسیت موضوع نخواسته نامش فاش شود، اطلاعات بیشتری درباره این سایت‌ها ارائه نکرده است.

هنوز مشخص نیست که دلیل این سفرها چه بوده است و آیا با موضوع صادرات احتمالی محموله‌های موشکی از ایران به روسیه ارتباط دارد یا خیر.

از نظر زمانی هم این سفرها در میانه تنش نظامی میان ایران و اسرائیل رخ داده است. در فروردین ماه امسال و پس از حمله اسرائیل به ساختمان سفارت جمهوری اسلامی در دمشق که به کشته شدن چند چهره سپاه قدس منجر شد، ایران در روز ۲۵ فروردین با بیش از ۳۰۰ موشک کروز، موشک بالستیک و پهپاد به اسرائیل حمله کرد. پس از ترور اسماعیل هنیه در مرداد ماه در تهران و حسن نصرالله در مهرماه در بیروت، جمهوری اسلامی بار دیگردر روز ۱۰ مهر با حدود ۲۰۰ موشک بالستیک، اسرائیل را هدف قرار داد.

به تلافی این دو حمله، اسرائیل هم ابتدا در روز ۳۱ فروردین تاسیسات پدافندی پایگاه هوایی هشتم شکاری اصفهان را هدف قرار داد و در ۵ آبان هم به ده‌ها هدف نظامی و تاسیسات موشکی در ایران حمله کرد.
سفر به امیرآباد و سوابق نظامی کارشناسان روس
یک مقام ارشد دفاعی غربی که بر همکاری نظامی ایران و روسیه نظارت دارد تأیید کرده که گروهی از متخصصان موشکی روسیه در سپتامبر سال گذشته از یک پایگاه موشکی ایران در ۱۵ کیلومتری غرب بندر امیرآباد در سواحل دریای خزر بازدید کرده‌اند.

بررسی‌های رویترز از پایگاه‌های اطلاعاتی روسیه نشان می‌دهد که تمامی این هفت فرد دارای سوابق نظامی سطح بالا هستند. دو نفر از آن‌ها دارای درجه سرهنگ، دو نفر سرهنگ دوم و سه نفر دیگر متخصصان حوزه دفاع موشکی و توپخانه هستند.

تخصص این کارشناسان شامل موارد زیر است:

دو نفر متخصص در سامانه‌های موشکی پدافند هوایی

سه نفر متخصص در توپخانه و موشک‌های بالستیک

یک نفر دارای سوابق در توسعه تسلیحات پیشرفته

یک نفر دارای سابقه کار در پایگاه آزمایش موشکی روسیه

هنوز مشخص نیست که آیا این افراد همچنان در این سمت‌ها فعالیت دارند یا خیر، زیرا اطلاعات شغلی آن‌ها مربوط به سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ است.

وزارت دفاع و وزارت خارجه ایران از اظهار نظر درباره این گزارش خودداری کرده‌اند. همچنین، دفتر روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که نظارت بر برنامه موشک‌های بالستیک ایران را بر عهده دارد، پاسخی به درخواست‌ها نداده است. وزارت دفاع روسیه نیز از اظهارنظر خودداری کرده است.
تشدید همکاری نظامی ایران و روسیه
این سفرها در زمانی انجام شده که ایران و اسرائیل درگیر حملات متقابل نظامی در آوریل و اکتبر سال گذشته بوده‌اند. همچنین، همکاری نظامی بین ایران و روسیه پس از امضای یک پیمان ۲۰ ساله در مسکو در ژانویه ۲۰۲۵ افزایش یافته است.

این همکاری‌ها تأثیر مستقیمی بر جنگ روسیه و اوکراین داشته است، زیرا روسیه از پهپادهای طراحی‌شده توسط ایران، مانند شاهد-۱۳۶، به طور گسترده در میدان نبرد استفاده کرده است.
جزئیات بیشتر از اسناد پروازی
اطلاعات مربوط به رزرو پرواز این هفت نفر، توسط یک گروه هکری مخالف حکومت ایران در اختیار رویترز قرار گرفته است. این گروه ادعا کرده که تمامی این افراد با وضعیت VIP به تهران سفر کرده‌اند.

رویترز این اطلاعات را با لیست مسافران پرواز روسیه در سپتامبر مطابقت داده است، اما نتوانسته است لیست پرواز آوریل را بررسی کند. در این پروازها، چهره‌های شاخصی از ارتش روسیه حضور داشته‌اند:

دنیس کالکو (۴۸ ساله) و وادیم مالوف (۴۶ ساله)، دو متخصص پدافند هوایی که سابقه تدریس در آکادمی دفاع هوایی روسیه را دارند.

آندری گوسف (۴۵ ساله)، الکساندر آنتونوف (۴۳ ساله) و مارات حسینوف (۵۴ ساله) که در بخش‌های موشکی وزارت دفاع روسیه فعالیت داشته‌اند.

سرگئی یورچنکو (۴۶ ساله) که دارای سابقه کار در اداره موشک و توپخانه روسیه است.

اولگ فدوسوف (۴۶ ساله) که در اداره تحقیقات پیشرفته وزارت دفاع روسیه فعالیت داشته و پیش‌تر در اکتبر ۲۰۲۳ نیز از تهران به مسکو سفر کرده بود.

سفر کارشناسان موشکی روسیه به ایران نشانه‌ای از تعمیق همکاری‌های نظامی بین دو کشور است. این روابط در حالی شکل گرفته که ایران و اسرائیل درگیری‌های متقابل داشته‌اند و مسکو نیز از فناوری‌های نظامی ایران در جنگ اوکراین بهره برده است.

در حالی که ایران و روسیه هیچ توضیحی درباره اهداف این سفرها ارائه نکرده‌اند، تحلیلگران غربی این همکاری را به‌عنوان بخشی از یک ائتلاف جدید دفاعی و استراتژیک میان تهران و مسکو قلمداد می‌کنند. با این حال در روند نزدیکی مجدد مسکو و واشنگتن ممکن است این همکاری دفاعی هم به عنوان یک بخش از معامله میان آن دو قدرت بزرگ مطرح شود. هنوز مشخص نیست که با تغییر جهت سیاست خارجی آمریکا در قبال جنگ اوکراین آیا روسیه همچنان مایل به توسعه روابط دفاعی خود با تهران خواهد بود یا نه.