ترامپ برای دومین بار دیوان کیفری بین‌المللی در لاهه را تحریم کرد

این دومین بار است که دونالد ترامپ دیوان کیفری بین‌المللی در لاهه را تحریم می‌کندبی بی سی: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، فرمانی را امضا کرده است که دیوان کیفری بین‌المللی را به «اقدامات نامشروع و بی‌پایه» علیه آمریکا و اسرائیل متهم و این نهاد را تحریم می‌کند.

این سند تحریم‌هایی را در زمینه‌های مالی و صدور ویزا بر افرادی که به تحقیقات درباره شهروندان آمریکا یا متحدان آمریکا کمک می‌کنند و خانواده‌های آنها اعمال می‌کند.

آقای ترامپ در حالی این فرمان را امضا کرد که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در حال ملاقات با اعضای کنگره در واشنگتن است. آن دو روز سه‌شنبه در کاخ سفید دیدار کردند.

دادگاه کیفری بین‌المللی در ماه نوامبر گذشته حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو را به اتهام جنایات جنگی در غزه صادر کرد که با محکومیت اسرائیل روبرو شد. این دادگاه همچنین حکم جلبی برای یکی از فرماندهان ارشد حماس صادر کرد.

کاخ سفید پیشتر در روز پنجشنبه دیوان کیفری مستقر در لاهه را متهم کرد با صدور همزمان این احکام دست به «برابرسازی شرم‌آور اخلاقی» میان حماس و اسرائیل زده است.

در این سند آمده است: «آی‌سی‌سی به طور نامشروع، صلاحیت قضایی خود را اعمال کرده و تحقیقات مقدماتی را درباره پرسنل آمریکا و برخی کشورهای متحد آن از جمله اسرائیل، شروع کرده است و بار دیگر با صدور احکام جلب بی‌پایه علیه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و یوآو گالانت وزیر دفاع سابق این کشور، از اختیارات خود سوءاستفاده کرده است.»

این سند می‌افزاید که آمریکا «به حسابرسی» و «نظم بین‌المللی پایبند است.»

در فرمان اجرایی ترامپ آمده است که اقدامات اخیر دیوان کیفری بین‌المللی «بدعتی خطرناک» است که آمریکایی‌ها را در معرض «آزار، سوء‌استفاده و دستگیری احتمالی» قرار می‌دهد.

در این فرمان آمده است: «این رفتار بدخواهانه به نوبه خود تهدیدی برای نقض حاکمیت ایالات متحده است و امنیت ملی و سیاست خارجی دولت ایالات متحده و متحدان ما از جمله اسرائیل را تضعیف می‌کند.»

این سند می‌افزاید که «هر دو کشور (آمریکا و اسرائیل) دموکراسی‌های قوی با ارتش‌هایی هستند که شدیدا به قوانین جنگ پایبند هستند.»

آمریکا عضو دیوان کیفری بین‌المللی نیست و بارها هرگونه صلاحیت قضایی این نهاد بر مقامات یا شهروندان آمریکایی را رد کرده است.

کاخ سفید دادگاه کیفری بین‌المللی را متهم کرد که حق اسرائیل برای دفاع از خود را محدود می‌کند و این سازمان را به نادیده گرفتن رفتار ایران و گروه‌های ضداسرائیلی متهم کرد.

ترامپ بارها از این دادگاه انتقاد کرده است. او در ژوئن سال ۲۰۲۰ تحریم‌هایی را بر مقام های ارشد این دادگاه اعمال کرد، که همزمان با تحقیقات دادگاه درباره احتمال دست داشتن نیروهای آمریکایی در جنایات جنگی در افغانستان بود.

آن تحریم‌ها در آوریل ۲۰۲۱ لغو شد. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت جو بایدن، آنها را «نامناسب و بی‌اثر» خواند و خواستار همکاری نزدیک‌تر با دادگاه شد.

مجلس نمایندگان آمریکا ماه گذشته به تحریم دیوان کیفری بین‌المللی رای داد، اما این لایحه در سنا متوقف شد.

چاک شومر، رهبر دموکرات‌ها، آن را لایحه‌ای «که بد نوشته شده» و «به شدت مشکل آفرین» توصیف کرد.

دادگاه کیفری بین‌المللی در سال ۲۰۰۲ - در پی انحلال یوگسلاوی و نسل‌کشی رواندا - برای تحقیق در مورد جنایات ادعایی تاسیس شد.

بیش از ۱۲۰ کشور اساسنامه رم - که آی‌سی‌سی براساس آن تشکیل شده - را به تصویب رسانده‌اند، در حالی که ۳۴ کشور دیگر آن را امضا کرده‌اند و ممکن است در آینده تصویب کنند.

ایالات متحده و اسرائیل هیچ یک عضو اساسنامه رم نیستند.

دیوان کیفری بین‌المللی آخرین راه چاره به حساب می‌آید و تنها زمانی مداخله می‌کند که مقام‌های ملی نتوانند یا نخواهند دادرسی کنند.
ترامپ و نتانیاهو روز سه‌شنبه در کاخ سفید دیدار کردندحکم جلب مقام‌های اسرائیلی و حماس
قضات دیوان کیفری بین‌المللی در ماه نوامبر حکم جلب بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر و یوآو گالانت، وزیر دفاع پیشین اسرائیل و محمد دیاب ابراهیم المصری معروف به محمد ضیف، فرمانده نظامی حماس را صادر کردند.

ارتش اسرائیل قبلا در ماه ژوئیه سال پیش گفته بود که ضیف کشته شده اما حماس هفته پیش آن را تایید کرد.

دیوان کیفری بین‌المللی گفت که مبانی کافی وجود دارد که بتوان برای این سه نفر در ارتباط با جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت مسئولیت مجرمانه در نظر گرفت. هم اسرائیل و هم حماس این اتهامات را رد کردند.

این دیوان به علاوه چالش‌های حقوقی که اسرائیل درباره صلاحیت قضائی این مرجع مطرح کرده بود را رد کرد.

دادستان این دادگاه رهبران حماس را به جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی، از جمله کشتار جمعی، قتل، گروگان‌گیری، تجاوز و شکنجه متهم کرد.

رهبران اسرائیل هم با اتهاماتی چون حملات عمدی به غیرنظامیان، گرسنگی و قحطی به عنوان ابزار جنگی، کشتار جمعی و قتل روبرو شدند.

اتحادیه اروپا آن را حکمی «غیر‌سیاسی» و «لازم‌الاجرا» دانست اما دفتر نخست‌وزیر اسرائیل تصمیم دیوان را «یهودستیزانه» خواند و محکوم کرد.

دولت بایدن هم ضمن ابراز نگرانی عمیق از صدور حکم جلب برای رهبران اسرائیل، اعلام کرد که این احکام را از اساس رد می‌کند.

با صدور این حکم تصمیم با ۱۲۴ کشور عضو دیوان است که برای عملی کردن آن و اقدام به بازداشت آقایان نتانیاهو و گالانت چه تصمیمی بگیرند. اسرائیل و ایالات متحده آمریکا عضو دیوان نیستند.

این دادگاه در ماه مارس ۲۰۲۳ برای ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه حکم جلب مشابهی صادر کرده بود، اما آقای پوتین پس از آن چندین سفر خارجی به کشورهای عضو دیوان داشته است.

پرونده دادستان دیوان به ۷ اکتبر ۲۰۲۳ برمی‌گردد، زمانی که اعضای حماس و گروه‌های دیگر به مناطقی در جنوب اسرائیل حمله کردند و ۱۲۰۰ نفر را کشته و ۲۵۱ نفر را گروگان گرفتند.

واکنش اسرائیل آغاز عملیات نظامی گسترده با هدف نابودی حماس بود که بنا به آمار مقام‌های درمانی غزه تاکنون بیش از ۴۶ هزار کشته بر جای گذاشته است. وزارت بهداشت غزه وابسته به حماس است اما سازمان ملل آمار آن را معتبر می‌داند.