از تجارت اسلحه تا پولشویی؛ خانواده بشار اسد چقدر ثروت دارد؟

بشار اسد و همسرش، اسماء اسدایندیپندنت فارسی: تصویر اشرف غنی، رئیس‌جمهوری سابق افغانستان، که در پی تصرف کابل به‌دست طالبان، با هلیکوپتر گریخت همچنان در اذهان باقی است. بر اساس گزارش‌های رسانه‌های روسی، غنی هلیکوپتر را با پول پر کرده بود، اما به‌دلیل کمبود جا ناچار شد بخشی از آن را باقی بگذارد و برود.

اکنون، دمشق به‌دست نیروهای شورشی اسلام‌گرا افتاده و بشار اسد همراه خانواده‌اش گریخته است. با پایان بیش از نیم‌قرن حکمرانی خانواده اسد بر سوریه، توجه‌ها به وضعیت مالی بشار اسد و خانواده‌اش معطوف شده است. به بیان ساده، بشار اسد چقدر ثروت دارد؟

نشریه ویک در مقاله‌ای به این موضوع می‌پردازد و می‌نویسد بی‌تردید قدرتمندترین خانواده سوریه پدرخوانده بزرگ‌ترین بازیگران اقتصادی و اصناف خلافکار کشور است. این شبکه‌ها در تمام بخش‌های اقتصاد سوریه نفوذ کرده‌اند و مبالغ هنگفتی را برای دولت تامین می‌کنند.
ارزش خالص دارایی بشار اسد
بر اساس اطلاعاتی که سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا (MI6) منتشر کرده است، ثروت خانواده اسد ۲۰۰ تن طلا، ۱۶ میلیارد دلار، و ۵ میلیارد یورو را شامل می‌شود. این مبلغ معادل کل بودجه ۷ سال سوریه است. البته هیچ راهی برای تایید صحت این ادعا وجود ندارد.

نزدیک‌ترین گزارش به برآورد دقیق ثروت بشار اسد را وزارت خارجه آمریکا در سال ۲۰۲۲ منتشر کرد. این گزارش به بررسی وضعیت مالی بشار اسد و همسرش، اسماء اخرس الاسد، برادر و خواهر بشار اسد، ماهر و بشری اسد، و سایر اقوام نزدیکش می‌پردازد. این گزارش بر اساس منابع باز و آزاد تهیه شده و اطلاعاتی در مورد سه فرزند بشار اسد‌ــ حافظ، زین، و کریم‌ــ در دسترس نبوده است.

ارزش خالص دارایی خانواده اسد بین ۱ تا ۲ میلیارد دلار برآورد می‌شود، رقمی که وزارت خارجه آمریکا نتوانست به‌صورت مستقل تایید کند. محاسبه ارزش خالص دارایی این خانواده تقریبا ناممکن است زیرا دارایی‌هایشان را در حساب‌های متعدد، مجموعه املاک، شرکت‌ها، و گریزگاه‌های مالیاتی پنهان کرده‌اند.

آن‌ها برای جلوگیری از شناسایی و برای دور زدن تحریم‌ها، از اسامی جعلی و افراد پوششی و شرکت‌های صوری استفاده می‌کنند.
منابع قانونی و غیرقانونی درآمد در کشوری که با فقر دست‌به‌گریبان است
خانواده اسد در فعالیت‌های مجرمانه‌ای مانند قاچاق، تجارت اسلحه، قاچاق مواد مخدر، و شبکه‌های حفاظت و اخاذی دست دارند. مبالغ هنگفتی که از این معاملات غیرقانونی به دست می‌آورند از طریق ساختارهای به‌ظاهر قانونی شرکت‌ها و نهادهای غیرانتفاعی که در داخل کشور اداره می‌کنند، پولشویی می‌شود.

در این میان، نام خانواده شلیش، پسرعموهای بشار اسد، نیز مطرح است. ذوالهمه شلیش (معروف به ظهیر شلیش) و ریاض شلیش بیش از ۱ میلیارد دلار ثروت خالص دارند و در بسیاری از فعالیت‌های مشکوک دخیل‌اند. آن‌ها مدیریت یک مجموعه شرکت سوری را بر عهده دارند که در حوزه ساخت‌و‌ساز و واردات خودرو فعال است.

رامی مخلوف، یکی از ثروتمندترین و قدرتمندترین افراد سوریه، نیز بخشی از شجره‌نامه خانواده اسد است. رامی پسردایی بشار اسد است و گفته می‌شود که بخش بزرگی از اقتصاد سوریه را تحت کنترل داشت. پس از آنکه او در سال ۲۰۲۰ با بشار اسد دچار اختلاف شد، بسیاری از منافع تجاری‌اش به تصرف دولت درآمد؛ به این معنا که بخش قابل‌توجهی از دارایی او که برآورد می‌شد بین ۵ تا ۱۰ میلیارد دلار باشد، به خزانه اسد افزوده شد.