مردم ایران بر سر دوراهی؛ تنفس مازوت یا بی‌برقی
رأی دهید
از روز ۲۱ آبان خاموشی‌های سراسری در ایران اجرا می‌شوداز دیروز دوشنبه ۲۱ آبان خاموشی‌های سراسری در ایران بر اساس جدول زمانی تعیین‌شده اجرا می‌شود. بر اساس این جدول، مناطق مختلف در ایران روزانه دو ساعت قطعی برق خواهند داشت که از ساعت ۹ صبح تا پنج بعدازظهر اجرا خواهد شد.
هفته گذشته معاون رئیس‌جمهور و سخنگوی دولت از شروع "خاموشی‌های منظم" خبر داده و علت این مسئله را توقف مصرف مازوت در سه نیروگاه کشور عنوان کردند. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران هفته گذشته دستور داد تا مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های اراک، کرج و اصفهان متوقف شود.
پزشکیان دلیل این کار را "حفظ سلامت مردم" اعلام کرد و گفت: «قرار نیست تعدادی بمیرند تا ما برق داشته باشیم.»
محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهوری روز پنج‌شنبه ۱۷ آبان گفت: «امروز پس از بررسی‌ها و پس از دستور آقای پزشکیان به‌دلیل آلودگی خاص در مناطق اراک، کرج و اصفهان ناشی از مازوت‌سوزی (حدود ۱۶ میلیون تن مازوت‌سوزی) که باعث آلودگی هوا و بیماری می‌شود، مازوت‌سوزی متوقف می‌شود.»
او افزود: «کمبود برق، انرژی و گاز داریم اما برای این‌که به بخش‌هایی از جامعه آسیب وارد نشود، ناچاریم سوخت مازوت را در این نیروگاه‌ها متوقف کنیم.»
قائم‌پناه همچنین به دلیل خاموشی‌های اجباری به دنبال اجرای این دستور، از مردم عذرخواهی کرد.
مازوت چیست؟
مازوت یا نفت کوره، سوختی با کیفیت پایین و غلظت بالاست که به آن "روغن کثیف" هم گفته می‌شود. به دلیل شرایط تحریم و نیز مدرن نشدن پالایشگاه‌های ایران در دهه‌های اخیر، مازوت به عنوان یک سوخت استفاده می‌شود که البته این کار از نظر استانداردهای بین‌المللی جایز نیست چرا که استفاده از این سوخت به انتشار گاز سمی دی‌اکسید گوگرد منجر می‌شود و بسیار بیماری‌‌زاست.
سالها مسئولان یا استفاده از سوخت مازوت را تکذیب می‌کردند و یا با اقرار به آن می‌گفتند به دلیل تحریم‌ها چاره‌ای جز استفاده از سوخت مازوت ندارند. حال مسعود پزشکیان با ممنوعیت این سوخت در سه نیروگاه عملا استفاده از آن در سال‌های گذشته را تایید کرده است.
اگرچه با ممنوعیت سوخت مازوت کمک بزرگی به سلامت مردم و محیط زیست شده، اما نیروگاه‌های ایران دچار کمبود سوخت شده‌اند. به نوشته رسانه‌های ایران حتی پیش از دستور مبنی بر توقف استفاده از سوخت مازوت، "از ابتدای شهریور امسال ۳۳ درصد از ذخایر نیروگاهی کاهش پیدا کرد و شبکه برق وارد شرایط فوق اضطراری شد".
نقش گاز در تولید برق
به نوشته سایت خبرآنلاین، ۱۰۱ نیروگاه ایران که برق همه صنایع را تامین می‌کنند از گاز طبیعی استفاده می‌کنند. با شروع فصل سرما و کمبود گاز طبیعی و نیز ممنوعیت سوخت مازوت حال این نیروگاه‌ها با مشکل تامین انرژی روبرو هستند.
این یکی از دلایل ناترازی انرژی است. "ناترازی انرژی" به معنای نبود تعادل میان تولید و مصرف انرژی است. به گفته وزارت نفت، ایران در سال جاری روزانه حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب ناترازی گاز دارد.
برای کشوری چون ایران که چهارمین دارنده ذخایر نفتی و دومین دارنده ذخایر گازی جهان است، رفع این ناترازی شاید بیشتر از هرچیز نیاز به یک مدیریت کارا و قوی دارد. بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی، گسترش شبکه گازرسانی خانگی در سال‌های اخیر را که باعث شد بسیاری از روستاها نیز از سوخت گاز استفاده کنند، دلیل کمبود گاز عنوان می‌کنند.
بر اساس جدولی که سایت خبرآنلاین منتشر کرده، سهم گاز طبیعی در تامین انرژی ایران در سال ۱۴۰۱، ۸۶ درصد بوده در حالی که در دنیا گاز طبیعی تنها ۲۳ درصد انرژی را تامین می‌کند.
سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران صفر درصد و در جهان ۱۴ درصد است. انرژی هسته‌ای نیز با تمام پیامدهای سنگینی که برای مردم داشته تنها ۱۰ درصد از سهم تولید انرژی ایران در سال ۱۴۰۱ را به خود اختصاص داده است.
روز یک‌شنبه ۲۰ آبان دومین جلسه رفع ناترازی‌های برق با حضور مسعود پزشکیان برگزار شد. در ابتدای این جلسه او دستور داد لامپ‌های سالن را خاموش کنند و از نور پنجره‌ها استفاده شود و گفت: «اگر قرار به صرفه‌جویی است باید از خودمان شروع کنیم.»
رئیس‌جمهوری اسلامی اما برای آن دسته از صنایع کوچکی که فعالیت‌شان وابسته به برق است و خاموشی‌های روزانه حتی دو ساعت در روز می‌تواند پیامدهایی چون توقف خط تولید، خرابی دستگاه‌ها، خرابی محصولات و اخلال در زنجیره تولید را به همراه داشته و حتی به ورشکستگی آنها منجر شود، راهکاری ارائه نداد.
