گزینههای اسرائیل در واکنش به حمله موشکی ایران و پاسخ ایران به آن چیست؟
رأی دهید
ایران پس از سقوط شاه در سال ۱۹۷۹ به جمهوری اسلامی تبدیل شد و از همان ابتدا تعهد کرد که کشور اسرائیل را که «رژیم صهیونیستی» میخواند، نابود کند.
اسرائیل هم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به گسترش خشونت در خاورمیانه از طریق متحدان و نیابتیهایش متهم میکند و شماری از دولتهای عرب نیز با این دیدگاه همسو هستند.
اسرائیل آماده است تا به خاطر شلیک موشکهای بالستیک ایران در روز سهشنبه، که برخی از آنها از پدافند هوایی عبور کردند، به اقدام تلافیجویانه علیه ایران دست بزند.
ایران میگوید که این موشکپرانی پاسخ به دو ترور توسط اسرائیل بوده است: کشتن حسن نصرالله، رهبر حزبالله لبنان در بیروت و کشتن اسماعیل هنیه، رهبر حماس، در تهران.
به این ترتیب، چه میتواند روی دهد؟
هم اسرائیل و هم نزدیکترین متحدش، ایالات متحده، متعهد شدهاند که ایران را به خاطر پرتاب ۱۸۰ موشک به سوی اسرائیل مجازات کنند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، گفته است که «ایران بهای سنگینی خواهد پرداخت.»
آن خویشتنداری که متحدان اسرائیل در ماه آوریل، اواخر فروردین، که ایران برای اولین بار به سوی اسرائیل موشک شلیک کرد دولت نتانیاهو را به آن توصیه میکردند این بار کمرنگتر است.
و با توجه به عزم اسرائیل برای مقابله با همه دشمنان خود - در لبنان، غزه، یمن و سوریه - به نظر میرسد که دولت نتانیاهو به عقبنشینی از موضع اعلام شده خود تمایلی ندارد.
برنامهریزان اسرائیلی احتمالا اکنون نه فقط در مورد اینکه چه زمانی باید به ایران ضربه بزنند، بلکه در مورد شدت ضربه به گفتگو پرداختهاند.
نیروهای ارتش با کمک اطلاعات ماهوارهای ایالات متحده و عوامل انسانی موساد در ایران، طیف گستردهای از هدفها را برای انتخاب در اختیار دارند.
به طور کلی، این هدفها را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
هدفهای متعارف نظامی: در این صورت، یک هدف ابتدایی و آشکار، پایگاههایی خواهد بود که ایران موشکهای بالستیک را از آنها پرتاب کرده است.
اینها شامل سکوهای پرتاب، مراکز فرماندهی و کنترل، مخازن سوختگیری و زرادخانههای محافظت شده موشکی است.
در این زمینه، اسرائیل میتواند جلوتر رفته و پایگاههای متعلق به سپاه پاسداران و مراکز پدافند هوایی و سایر مراکز موشکی و ضدهوایی را هدف قرار دهد. اسرائیل حتی میتواند برای ترور افراد کلیدی مرتبط با برنامه موشکهای بالستیک ایران اقدام کند.
هدفهای اقتصادی: این هدفها شامل آسیب پذیرترین مراکز اقتصادی حکومت ایران مانند کارخانههای پتروشیمی، نیروگاههای برق و احتمالا تسهیلات کشتیرانی میشود. در عین حال، این اقدام باعث ناخرسندی مردم ایران میشود زیرا بیش از ضربه به توان نظامی حکومت، به زندگی عادی مردم صدمه میزند.
هدفهای هستهای: این هدفها برای اسرائیل اهمیت زیاد دارند. واقعیت شناخته شده که مورد توجه آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم قرار گرفته این است که ایران در حال غنیسازی اورانیوم با غلظت بسیار فراتر از ۲۰ درصد مورد نیاز برای مصارف هستهای غیرنظامی است.
اسرائیل و کشورهای دیگر مظنون هستند که ایران برای رسیدن به «نقطه گریز» هستهای تلاش میکند به نحوی که پس از آن بتواند در یک بازه زمانی بسیار کوتاه قادر به ساخت بمب هستهای باشد. سایتهایی که در فهرست هدفهای احتمالی اسرائیل قرار دارند عبارتند از پارچین، مرکز برنامه هستهای نظامی ایران، راکتورهای تحقیقاتی در تهران، بناب و رامسر و همچنین تأسیسات عمده اتمی در بوشهر، نطنز، اصفهان و فردو.
بخش بزرگی از محاسبات مقامات اسرائیلی شامل ارزیابی پاسخ ایران به هریک از این گزینهها و نحوه کاهش آثار آن است. موضع ایران این است که پس از پرتاب این موشکها به سمت اهداف نظامی اسرائیل در روز سهشنبه، اکنون درگیری موشکی پایان یافته اما مقامات ایران هشدار دادهاند که اگر اسرائیل دست به تلافی بزند، به نوبه خود پاسخ خواهد داد.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران گفته است: «این تنها چشمهای از تواناییهای ما بوده است.»
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هم در تاکید بر این موضوع، تصرح کرده که «اگر رژیم صهیونیستی به عملیات ایران پاسخ دهد، با حملات کوبنده مواجه خواهد شد.»
ایران قادر نیست از نظر نظامی اسرائیل را شکست دهد. نیروی هوایی این کشور قدیمی و فرسوده، پدافند هوایی آن پر از حفرههای نفوذ است و مجبور بوده است با سالها تحریم غرب دست و پنجه نرم کند.
اما هنوز هم ایران مقدار زیادی موشک بالستیک و انواع دیگر موشک و همچنین پهپادهای مملو از مواد منفجره و شبهنظامیان نیابتی متحد در سراسر خاورمیانه دارد.
رگبار موشکهای بعدی این کشور میتواند به جای پایگاههای نظامی، مناطق مسکونی اسرائیل را هدف قرار دهد. حمله یک گروه شبهنظامی تحت حمایت ایران به تاسیسات نفتی عربستان سعودی در سال ۲۰۱۹ نشان داد که همسایگان این کشور تا چه اندازه در برابر این نوع حملات آسیبپذیر هستند.
نیروی دریایی سپاه پاسداران که در خلیجفارس فعالیت میکند، دارای ناوگان بزرگی از قایقهای سریع و کوچک مجهز به موشک است که میتوانند به طور بالقوه، سپر دفاعی یکی از کشتیهای متعلق به ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا را با پرتاب تعداد زیادی موشک مختل کنند. یا اگر دستور بگیرند، با مینگذاری در تنگه هرمز جریان ۲۰ درصد صادرات روزانه نفت جهان را قطع کنند که تاثیر عمدهای بر اقتصاد جهانی خواهد داشت.
و البته تمام پایگاههای نظامی ایالات متحده هم سمت عربی خلیج فارس، از کویت تا عمان، وجود دارند. ایران هشدار داده است که اگر مورد حمله قرار گیرد، تنها به اسرائیل ضربه نمیزند، بلکه هر کشوری را که از آن حمایت کند، هدف قرار خواهد داد.
اینها تنها برخی از سناریوهای محتملی است که برنامهریزان نظامی در تلآویو و واشنگتن اکنون در نظر میگیرند.