هشدار مرکز بررسی‌های استراتژیک جمهوری اسلامی در مورد «مهاجرت توده‌وار» جامعه ایران

ایران وایر: مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست ‌جمهوری ایران در گزارشی که بر پایه نظرسنجی نوشته شده، ضمن اشاره به مشکلات جدی در به‌کارگیری سرمایه‌های انسانی، هشدار داد که جامعه ایران در حال ورود به فاز «مهاجرت توده‌وار» است.

این مرکز پژوهشی در گزارشی با عنوان «مدیریت مهاجرت به خارج از کشور» که در مردادماه در وبسایت این مرکز منتشر شد، نوشت: «اکنون در دوره اوج «میل و تصمیم» به مهاجرت به‌ویژه بین نیروی کار دارای مهارت و دارای سرمایه هستیم.»

بر اساس این گزارش، جامعه ایران در شرایط خاص مهاجرتی به‌سر می‌برد و جو روانی سنگینی پیرامون میل به مهاجرت در کشور وجود دارد، به گونه‌ای که نیرویی واقعی و عینی زندگی افراد را تحت ‌تأثیر قرار داده است.

در این گزارش همچنین آمده که میل و تصمیم به مهاجرت در میان اقشار مختلف از جمله در میان کارگران، ورزشکاران، پزشکان، محققان، کارآفرینان و سرمایه‌گذاران، «تشدید» شده است. دو گروه «پزشکان و پرستاران» و «دانشجویان و فارغ‌التحصیلان» اثرات اقتصادی ناشی از تورم را بر تمایل به مهاجرت خود بیشتر دانسته‌اند.

در نظرسنجی‌های انجام شده، ۷۳ درصد پزشکان و پرستاران و ۵۹ درصد دانشجویان، اثرات تورم را بر تمایل به مهاجرت خود «بسیار زیاد» دانسته‌اند. ۶۳ درصد پزشکان و پرستاران و ۵۱ درصد دانشجویان هم اثرات تحریم را بر تمایل به مهاجرت خود «خیلی زیاد» ارزیابی کرده‌اند.

پزشکان و پرستاران دلیل اصلی مهاجرت خود را نارضایتی از درآمد شغلی، نبود اطمینان به آینده، نبود تعادل بین درآمد و هزینه و بازاری شدن حیطه کاری خود عنوان کرده‌اند.

بر اساس گزارش مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، در سوی دیگر کارآفرینان و استارتاپ‌ها دلایلی در حوزه نااطمینانی و ناامنی اقتصادی داشته‌اند. ازجمله این دلایل می‌توان به تحریم‌های اقتصادی، تورم شدید، تغییر نرخ ارز، ناامنی و پیش‌بینی‌ناپذیری نظام اقتصادی، به‌صرفه نبودن تولید، بروکراسی پیچیده و بی‌ثباتی در سیاست داخلی و خارجی اشاره کرد. آنها همچنین جذاب بودن محیط سرمایه‌گذاری و ثبات کشور مقصد را جزو دلایل خود برای مهاجرت عنوان کرده‌اند.

آذر سال گذشته نشریه فایننشنال‌تایمز اعلام کرد که ایران بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ با افزایشی ۱۴۱ درصدی، سریع‌ترین رشد نرخ مهاجرت را در جهان داشته است. به گفته این نشریه، این رقم از ۴۸ هزار نفر در سال ۲۰۲۰ به ۱۱۵ هزار نفر در ۲۰۲۱ رسیده و ایران به مرحله «مهاجرت دسته جمعی کنترل نشده» رسیده است.

رصدخانه مهاجرت ایرانیان نیز هشداری  مشابه مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست ‌جمهوری ایران منتشر کرده بود. بر اساس داده‌های آمار این رصدخانه، افزایش شدید درخواست‌های ایرانیان برای پناهندگی و ویزاهای دانشجویی و کار در خارج از کشور باعث شده که ایران در حال گذراندن مرحله «مهاجرت گروهی کنترل‌نشده» باشد.