برداشت پول از خودپردازهای روسیه با کارت‌ بانک‌های ایران ممکن می‌شود

ایندیپندنت فارسی: با اعلام محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، برداشت پول از خودپردازهای روسیه با کارت‌ بانک‌های عضو شبکه شتاب ایران ممکن شده است و از ابتدای شهریورماه اجرایی خواهد شد.

رئیس‌کل بانک مرکزی از امضای نخستین قرارداد پیمان پولی دوجانبه به‌منظور تامین نقدینگی به پول‌ ملی برای تبادلات تجاری میان جمهوری اسلامی ایران و روسیه خبر داد و گفت: «در نشست دوجانبه با رئیس‌کل بانک مرکزی روسیه، الزامات اتصال شبکه پرداخت‌ کارتی میر روسیه به شبکه شتاب ایران نهایی شد و فاز اول این طرح تا اواخر ماه میلادی آینده برای اتباع ایرانی قابل‌استفاده خواهد بود.»

در حاشیه کنگره مالی روسیه که روز پنجشنبه ۱۴ تیر در سنت‌پترزبورگ برگزار شد، نشستی دوجانبه میان روسای بانک‌‌های مرکزی‌ جمهوری اسلامی ایران و‌ روسیه برگزار شد که طرف ایرانی با شرح جزئیات این نشست اعلام کرد: «کلیه اقدام‌های مشترکی که درگذشته توافق شده بود، نهایی و بدین ترتیب کلیه اقدام‌های توافق‌شده قبلی به مرحله عملیاتی وارد شد.»

رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین گفت: «در این نشست سند همکاری جدیدی درخصوص اقدام‌های مشترک آتی به امضای روسای کل بانک‌ مرکزی‌های دو کشور رسید.»

به گفته فرزین، با افتتاح زیرساخت معاملات توافقی ریال برون‌مرزی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، به‌زودی دستورالعمل‌های لازم به شبکه بانکی و بازرگان‌ها ابلاغ خواهد شد.

این سیاست در راستای حذف دلار از معاملات فی‌مابین انجام شد و به ادعای مقام‌های بانک مرکزی می‌تواند به‌‌عنوان راهکاری برای بی‌اثر کردن تحریم‌های اعمال‌شده بر روسیه و ایران در نظر گرفته شود. بر اساس این توافق، ارزهای محلی ریال و روبل خواهد بود و نیازی نیست از ارز دیگری استفاده شود.

هم‌زمان با عضویت جمهوری اسلامی در سازمان بریکس و در پی تحریم‌های کشورهای غربی علیه روسیه، مقام‌های مسکو تلاش دارند تا برنامه حذف دلار از معاملات تجاری‌شان را اجرایی کنند.

رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی دی‌ماه ۱۴۰۲ در سفر به روسیه مجموعه توافق‌نامه‌هایی را امضا کرد که اعلام شد در راستای «افزایش همکاری‌های پولی و بانکی، بهره‌برداری از ظرفیت‌های بریکس و نهادسازی‌های پولی و بانکی جدید در این حوزه و همچنین تقویت مناسبات در چارچوب توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا» بوده است.

در این سفر همچنین اعلام شد که اولین ال.سی شبکه بانکی ایران در خارج از کشور را بانک سپه در روسیه باز کرد. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ارزش این ال‌سی را برای شروع مبلغ ۱۷میلیون یورو عنوان و اعلام کرد که برای واردات استفاده می‌شود. جلسه‌ای هم میان مدیران ازبر بانک روسیه و بانک ملی ایران برگزار شد که حاصل آن خط اعتباری به ارزش ۶.۵ میلیارد روبل برای واردات کالاهای اساسی از روسیه بود.

کامبیز میرکریمی، عضو هیئت‌مدیره اتاق بازرگانی ایران و ترکیه، با اشاره به این توافق گفت: «از آنجا که ایران چند نرخ ارز دارد، باید نرخی را که برای تجارت در نظر گرفته است، اعلام کند.»

با توجه‌ به شرایط مبادله ریال و روبل و نرخ برابری این دو ارز در برابر دلار، به نظر می‌رسد برای اجرایی‌ شدن این برنامه و استقبال بازرگانی بخش خصوصی از این طرح، چالش‌هایی وجود داشته باشد.

برخی کارشناسان اقتصادی بر این باورند که دولت سیزدهم با اغراق در مورد تاثیر این توافق‌نامه بر مسئله دور زدن تحریم‌ها، واقعیت‌های تجارت بین‌المللی را نادیده گرفته است.

علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی ایران، معتقد است مسئله به محدوده ارزش تجارت ایران و روسیه باز می‌گردد و آمارهای تجاری به‌خوبی سهم روسیه از کل تجارت کشور را نشان می‌دهد. او گفت: «ما تا چه حد می‌توانیم این حجم را گسترش دهیم و مثلا گندم وارد کنیم و چوب بفروشیم؟ قطعا در این حوزه سقفی وجود خواهد داشت.»

سال ۱۴۰۱ که به گفته مقام‌های دولت سیزدهم میزان تجارت بین جمهوری اسلامی ایران و روسیه به بالاترین سطح رسید، سهم ایران از بازارهای روسیه تنها پنج درصد و به صیفی‌جات، میوه‌های خوراکی، پوست مرکبات و اقلامی این‌چنینی محدود بود.

همچنین باید در نظر داشت از مجموع ارزش تجارت دو کشور در سال ۱۴۰۱ که به میزان ۲.۳ میلیارد دلار اعلام شد، سهم واردات از روسیه یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و سهم واردات روسیه از جمهوری اسلامی ایران تنها ۷۵۱ میلیون دلار بود.

آمارها نشان می‌دهند حتی در صورت عملیاتی‌‌شدن طرح مبادلات تجاری دو کشور با ارز محلی، به دلیل سهم ناچیز تجارت دو کشور و موانع موجود، این برنامه همچنان نمی‌تواند وعده دور زدن و بی‌اثر کردن تحریم‌های بانکی جمهوری اسلامی ایران را محقق کند.