عملیات «پرچم دروغین» و بمب کثیف؛ آمریکا اواخر ۲۰۲۲ برای حمله اتمی روسیه به اوکراین آماده شده بود
رأی دهید
این خبر روز شنبه ۹ مارس از سوی جیم سیوتو، تحلیلگر ارشد امنیت ملی در شبکه خبری «سی‌ان‌ان» به نقل از دو تن از مقامات ارشد دولت ایالات متحده اعلام شد.
جیم سیوتو در این باره گفت: «من ابتدا گزارشی درباره نگرانی مقامات ایالات متحده در سال ۲۰۲۲ از اینکه روسیه در جریان جنگ اوکراین از سلاح هسته‌ای تاکتیکی استفاده کند، منتشر کردم. اما در کتاب جدیدم که "بازگشت قدرت‌های بزرگ" نام دارد و در ۱۲ مارس امسال منتشر شده، جزئیات منحصر به فردی را درباره سطح بی‌سابقه برنامه‌ریزی اضطراری مقامات ارشد آمریکا منتشر کردم. زیرا اعضای دولت بایدن به طور فزاینده‌ای در این باره نگران بودند.»
جیم سیوتو به نقل از این دو مقام ارشد که نامشان اعلام نشده، می‌نویسد دولت ایالات متحده بر این باور بوده که باید «با جدیت آماده شود و هر کاری که ممکن است برای جلوگیری از این اتفاق انجام دهد».
آنچه باعث شد دولت بایدن به چنین باوری برسد نیز مجموعه‌ای از تحولات، تحلیل‌ها و مهمتر از همه اطلاعات بسیار حساس جدید بوده است.
این دو منبع به جیم سیوتو می‌گویند که ترس دولت تنها یک توهم نبود بلکه «بر اساس اطلاعاتی بود که دریافت کرده بود».
آنها می‌افزایند: «ما باید طوری برنامه‌ریزی می‌کردیم که در صورت وقوع این رویداد غیرقابل تصور، در بهترین موقعیت ممکن قرار داشته باشیم.»
به گفته آنها، در دوره مورد بحث که اواخر تابستان تا پاییز ۲۰۲۲ میلادی بوده است، شورای امنیت ملی ایالات متحده مجموعه‌ای از جلسات را تشکیل داده تا «درصورتی که نشانه‌ای کاملا واضح مبنی بر اینکه روس‌ها می‌خواهند حمله هسته‌ای انجام دهند یا دادند، دریافت شد» مجموعه‌ای از برنامه‌های اضطراری به سرعت اجرا شود.
وضعیت روس‌ها در تابستان ۲۰۲۲ میلادی
اواخر تابستان ۲۰۲۲ یک دوره ویرانگر برای نیروهای روسیه در اوکراین بود. در آن زمان نیروهای اوکراینی در حال پیشروی به سمت شهر «خرسون» بودند که تحت اشغال روسیه بود و بزرگترین موفقیت روسیه از زمان آغاز تهاجم محسوب می‌شد.
اما حالا شرایط رو به تغییر بود و این احتمال وجود داشت که نیروهای روسی حاضر در منطقه در مقابل ضدحملات ارتش اوکراین شکست بخورند. مهمتر این که با پیشروی نیروهای اوکراینی، کل واحدهای روسیه نیز در خطر محاصره قرار گرفتند.
دیدگاه حاکم در داخل دولت بایدن این بود که چنین اتفاقی می‌تواند «محرکی بالقوه» برای استفاده از سلاح‌های هسته‌ای باشد.
این دو منبع به جیم سیوتو می‌گویند: «اگر جان تعداد قابل توجهی از نیروهای روسیه در خطر جدی قرار می‌گرفت یا کشته می شدند، آنگاه یک تهدید بالقوه مستقیم برای خاک روسیه یا دولت روسیه بوجود می‌آمد.»
آنها می‌افزایند: «در آن زمان در خرسون علائم فزاینده‌ای وجود داشت که خطوط روسیه ممکن است فرو بریزد و ده‌ها هزار نفر از نیروهای روسیه به طور بالقوه آسیب‌پذیر بودند.»
البته روسیه در حال از دست دادن زمین در داخل خاک اوکراین بود و نه در داخل روسیه؛ با این وجود مقامات ایالات متحده نگران بودند که ولادیمیر پوتین نگاه متفاوتی به این موضوع داشته باشد.
او به مردم روسیه گفته بود که اکنون «خرسون» بخشی از خاک روسیه است و به همین دلیل ممکن بود شکست در آنجا را یک ضرر ویرانگر و تهدیدی مستقیم برای خود و دولتش بداند.
به همین دلیل مقامات دولت بایدن به این ارزیابی رسیده بودند که ممکن است پوتین از سلاح هسته‌ای به عنوان یک عامل بازدارنده برای جلوگیری از تهدیدات وجودی برای کشورش و تهدیدات مستقیم علیه خاک روسیه استفاده کند.
عملیات «پرچم دروغین»
در همان زمان، ماشین تبلیغاتی روسیه در حال پخش یک داستان جدید درباره «پرچم دروغین» و یک بمب کثیف اوکراینی بود و مقامات آمریکایی نگران بودند که این کار، به بهانه‌ای برای حمله اتمی روسیه تبدیل شود.
منظور از عملیات «پرچم دروغین» اقداماتی است که در جنگ، توسط یکی از طرف‌های درگیری اما با ظاهر نیروهای طرف دیگر انجام می‌شود تا مسئولیت انجام آن به عهده طرف دوم بیفتد. بطور مثال انجام عملیات خرابکارانه یا اقدام به حمله آنهم در حالی که عاملان حمله، یونیفرم نظامیان طرف مقابل را پوشیده‌اند و پرچم آنها را در دست دارند.
در اکتبر ۲۰۲۲ میلادی نیز سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه یک سری تماس‌های تلفنی را با مقامات دفاعی در ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و ترکیه برقرار کرده و به آنها گفته بود که کرملین «نگران تحریکات احتمالی کی‌یف از جمله استفاده از بمب کثیف است».
ایالات متحده و دیگر مقامات غربی هشدارهای روسیه را رد کردند؛ با این وجود سفیر روسیه در سازمان ملل نامه‌ای خطاب به این سازمان نوشت و در آن همان ادعاها را تکرار کرد.
مقامات ایالات متحده با وجود رد هشدارهای روسیه، از انگیزه پشت این ادعاها هراس داشتند. مهمترین نگرانی آنها این بود که اصرار روس‌ها بر این ادعاها «یا باعث شود که آنها دست به کاری دیوانه‌وار بزنند یا هدفشان از طرح این ادعاها، پوششی برای انجام کاری باشد که خودشان واقعا به دنبال عملی کردن آن بودند».
یک مشکل دیگر نیز وجود داشت که سطح نگرانی‌ها را باز هم افزایش می‌داد. آژانس‌های اطلاعاتی غربی، اطلاعاتی به دست آورده کرده بودند مبنی بر اینکه اکنون مقامات روسیه در ارتباطاتشان به صراحت درباره حمله هسته‌ای صحبت می‌کنند.
البته به گفته این دو منبع، ایالات متحده هرگز اطلاعاتی که نشان دهد روسیه در حال بسیج نیروهای هسته‌ایش با هدف انجام چنین حمله‌ای باشد، به دست نیاورد. با این حال مقامات آمریکایی همواره نگران این موضوع بودند که روسیه سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی خود را با این هدف جابجا کند و آنها نتوانند به موقع از این موضوع اطلاع یابند.
سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی
برخلاف سلاح‌های هسته‌ای استراتژیک که قادر به نابودی کل شهرها هستند، سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی یا سلاح‌های هسته‌ای میدان جنگ به اندازه‌ای کوچک هستند که بی‌صدا جابجا می‌شوند و حتی می‌توان آنها را از سیستم‌های متعارفی که قبلاً در میدان نبرد اوکراین مستقر شدند، شلیک کرد.
به گفته این منابع، برای دولت آمریکا این موضوع نیز بطور صد در صد روشن نبود که آیا روس‌ها می‌خواهند یک سلاح هسته‌ای تاکتیکی، بویژه یک سلاح هسته‌ای تاکتیکی بسیار کم بازده را استفاده کنند یا چیز دیگری؛ دیگر اینکه آیا قصد دارند فقط یک سلاح هسته‌ای از این نوع استفاده کنند تا تعداد بیشتری.
آغاز گفتگوهای دوجانبه
درنهایت ایالات متحده پیشقدم می‌شود و یک نشست فوری را با حضور چند تن از مقامات دو کشور تشکیل می‌دهد. در جریان این نشست آنتونی بلینکن، وزیر خارجه، نگرانی‌های آمریکا را «بسیار مستقیم» با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در میان می‌گذارد.
ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا نیز با همتای روس خود ژنرال والری گراسیموف، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه تماس می‌گیرد.
جو بایدن همچنین ویلیام برنز، رئیس سیا را می‌فرستد تا با سرگئی ناریشکین، رئیس سرویس اطلاعات خارجی روسیه در ترکیه صحبت کند تا نگرانی‌های ایالات متحده در مورد احتمال وقوع حمله هسته‌ای را اعلام کند و نقطه نظرات روس‌ها را در این موضوع بسنجد.
ایالات متحده همزمان با متحدان خود همکاری نزدیکی در این باره آغاز می‌کند؛ هم برای بسط برنامه‌های اضطراری درقبال حمله هسته‌ای روسیه و هم برای اعلام هشدار به طرف روسی درباره عواقب چنین حمله‌ای.
این دو منبع اینگونه ادامه می‌دهند: «ما چند گفتگوی بی‌سروصدا با متحدان اصلی خود داشتیم تا ارزیابی‌هایمان را جمع‌بندی کنیم. رویکرد ما این بود که وقتی کاملاً با متحدان خود همسو باشیم، بهتر و قوی‌تر عمل خواهیم کرد.»
گفتگو با هند و چین
ایالات متحده همچنین به دنبال کمک گرفتن از دیگر کشورها بویژه چین و هند بود تا روسیه را از چنین حمله‌ای منصرف کند.
این دو منبع به جیم سیوتو، تحلیلگر ارشد امنیت ملی «سی‌ان‌ان» می‌گویند: «بنابراین نه تنها مستقیماً به این روس‌ها پیام دادیم، بلکه قویاً کشورهای دیگر را ترغیب کردیم تا همین کار را انجام دهند.»
مقامات ایالات متحده می‌گویند که برگزاری این نشست‌های «پیش دستانه» همچنین بیانیه‌های شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین و نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند به جلوگیری از وقوع این بحران کمک کرده است.
اگرچه پس از این «نگرانی جدی» که در تابستان ۲۰۲۲ روی داد، با ورود جنگ به دوره‌ای از بن‌بست نسبی در شرق خطر کاهش یافته است، اما ایالات متحده و متحدانش همچنان هوشیار هستند.
این دو منبع می‌گویند: «این چیزی نیست که دور از ذهن ما باشد. ما به پالایش برنامه‌ها ادامه می‌دهیم زیرا بعید نیست در آینده دوباره با خطر فزاینده‌ای در این موضوع مواجه شویم.»
