سگ‌های بی‌صاحب مانع از فرود هواپیمایی در فرودگاه مهرآباد شدند؛ مشکل در کجاست؟

موضوع مقابله با جمعیت سگ‌های بدون صاحب چالشی است همزمان برای سازمان‌های متولی در ایران و برای فعالان محیط زیست.بی بی سی: فرن تقی‌زاده
براساس گزارش‌های رسانه‌های داخل ایران روز سه‌شنبه (۱۷ بهمن) به دلیل « وجود چند سگ در باند فرودگاه مهرآباد تهران» یک هواپیمای «پویا» از مقصد شیراز، نتوانست فرود بیاید.

این اولین باری بود که حضور سگ‌های بدون صاحب در باند فرودگاه در ایران خبرساز شد.

موضوع ساماندهی سگ‌های بدون صاحب از اصلی‌ترین دغدغه‌هایی است که سال‌هاست در ایران وجود دارد. شاید فقدان یک سازمان متولی که مسئولیت مستقیمی در این خصوص داشته باشد و عدم دستورالعمل و یا قوانین لازم در این کشور از جمله مهمترین مواردی است که همیشه از آن صحبت می‌شود.

شادی مالکی، معاون امور مناطق سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران، گفته است تخمین درستی از تعداد سگ‌های بدون صاحب در سطح شهر وجود ندارد و گزارش‌ها و بازدیدهای میدانی حاکی از وجود «۵ تا ۶ هزار سگ بدون صاحب» در سطح شهر تهران، پایتخت، است.

پدیده سگ‌های بدون صاحب فقط مختص تهران نیست و در ماه‌های گذشته حوادثی که در شهرهای مختلف اتفاق افتاده خبرساز شده است. تبریز یکی از آنهاست.
تصویری از ویدیو منتشر شده از محله زعفرانیه تبریز که سگ‌های بدون صاحب زنی را دوره می‌کننددر روزهای گذشته ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که گفته شد مربوط به محله زعفرانیه در تبریز است.

در این ویدیو سگ‌های بدون صاحب به سمت زنی می‌روند. او فرار می‌کند و با فریاد تقاضای کمک دارد. پیش‌تر نیز سگی بی‌صاحب و گرسنه به کودک ٨ساله‌ای در بخش باسمنج تبریز حمله کرد و باعث مرگ وی شد.

کارشناسان در ایران تغییرات جوی و تشدید برودت هوای روزهای اخیر را باعث ورود حیوانات وحشی به مناطق مسکونی اعلام کردند.

اما موضوع ساماندهی سگ‌های بی‌صاحب مدت‌هاست که از بحث‌های پایان ناپذیر شبکه‌های اجتماعی است.

خبرگزاری دولتی ایرنا در گزارشی در آبان ۱۴۰۲ آماری از میزان مصدومیت ناشی از گازگرفتگی سگ‌ها بر اساس اطلاعات سازمان پزشکی قانونی را اعلام کرد.

براساس این آمار «از ابتدای فروردین تا پایان شهریورماه امسال ۷۸۴ مصدوم ناشی از گازگرفتگی سگ به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کردند. بیشترین مراجعه با ۱۰۲ نفر مربوط به استان خراسان رضوی و پس از آن با ۹۸ نفر مربوط به استان تهران و ۸۳ نفر مربوط به استان اصفهان بوده است. در این مدت چهار مرد و یک زن هم جان خود را از دست داده‌اند»
نبود قوانین لازم
غلامرضا ابدالی، مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست، آبان‌ماه ۱۴۰۲ به نیز ایرنا گفته بود: «نبود یک قانون مصوب که تکلیف دستگاه‌ها را در خصوص سگ‌های بلاصاحب و گله‌دار مشخص کند، مشکل‌ساز شده و نیازمند تصویب قانون در این زمینه هستیم.»

آقای ابدالی تاکید کرده بود که «در این زمینه وزارت کشور محور است.»

او به قوانین مربوط به شهروندان هم اشاره کرده بود: « در بعضی از کشورها قوانینی وضع شده که از غذا دادن دستی به سگ‌ها ممانعت می‌کند و برای این کار جریمه بالایی در نظر گرفته شده است. ما هم باید چنین قوانینی را داشته باشیم تا از آسیب سگ‌ها به جمعیت حیات وحش و جوامع انسانی جلوگیری شود.»

نقش شهروندان یکی از موارد مهمی است که به آن اشاره می‌شود. ساده‌ترین راهی که بسیاری از کارشناسان و فعالان محیط‌ زیست بر آن عقیده دارند این است از شهروندان بخواهیم که به سگ‌های بدون صاحب غذا ندهند و این کار باید با آگاهی آنها صورت بگیرد.
در غرب تهران پناهگاه‌هایی برای سگ‌های بدون صاحب وجود داردساماندهی پدیده سگ‌های بدون صاحب برای فعالان محیط زیست هم چالش‌برانگیز است.

برخورد و اقدامات پیشین شهرداری‌ها مانند سگ‌کشی با اسلحه و اسید، بی‌توجهی به قوانین جاری در ایران علیه حیوان‌آزاری و حتی تشویق بعضی رسانه‌ها به غذارسانی، بر این چالش‌ها افزوده‌اند.

در مناطقی همچون غرب تهران تمهیداتی برای ساماندهی سگ‌های بدون صاحب در نظر گرفته شده است. اما پناهگاه‌ها برای مدیریت درست و عقیم سازی همزمان به چه میزان بودجه نیاز دارند؟ و آیا می‌توانند این پدیده را کنترل کنند؟
سگ‌های بدون صاحب در برخی از پناه‌گاه‌ها نگهداری می‌شوندراه حل موثر برای کنترل و کم کردن جمعیت سگ‌های بدون صاحب چیست؟
بسیاری از کارشناسان بر این نظرند که سرپناه دادن به سگ‌های بدون صاحب به تنهایی، شیوه‌ای عملی و موثر به حساب نمی‌آید.

سرپناه دادن سگ‌ها نیازمند زمین وسیع، ساختمان و منابع مالی فراوان برای تغذیه سگ‌ها، واکسینه کردن، نگهداری و به کار گرفتن افراد متخصص مانند دامپزشک است.

بسیاری از کارشناسان روش «سی‌ان‌وی‌آر» را موثرترین شیوه می‌داند که مخففی است برای «گرفتن، عقیم سازی، واکسینه کردن و رهاسازی».

این روش در سارایوو، پایتخت بوسنی و هرزگوین،‌ مورد استفاده قرار گرفته که در کنترل جمعیت سگ‌ها بسیار موفق بوده است.