جدیدترین سلاح‌های پیشرفته اسرائیل کدام است و نقش هوش مصنوعی در ساخت آنها چیست؟

بی بی سی،امیره مهذبی
ارتش اسرائیل یکی از پیشرفته‌ترین ارتش‌های جهان است. این نیرو در گزارشی در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد که با همکاری صنایع نظامی اسرائیل «مجموعه‌ای مهم از فناوری‌های پیشگام» را توسعه داده است.

جنگ غزه شاهد به‌‌کارگیری تسلیحات پیشرفته‌ای بود که ارتش اسرائیل بعضی از آنها را برای اولین بار استفاده می‌کرد.


هوش مصنوعی، هم در ساخت تسلیحات اسرائیلی و هم در فناوری‌های مربوط به شناسایی اهداف، نقش پررنگ‌تری ایفا می‌کند، هر چند که به گفته ارتش اسرائیل تصمیم برای شلیک و کشتن همچنان بر عهده نیروها و سربازان است نه هوش مصنوعی.

به گفته وزارت بهداشت غزه که تحت کنترل حماس است، شمار تلفات جنگ در غزه از ۲۳ هزار نفر فراتر رفته است. ارتش اسرائیل ادعا می‌کند که از قوانین بین‌المللی پیروی می‌کند و تلاش می‌کند تلفات غیرنظامی را به حداقل برساند.

در اینجا مروری می‌کنیم بر جدیدترین سلاح‌های پیشرفته ارتش اسرائیل.
تانک‌های باراکدر تانک باراک به چند طریق از هوش مصنوعی استفاده شده استتانک باراک را به عنوان «نسل پنجم» تانک‌های مشهور مرکاوا معرفی می‌کنند. در این تانک‌های جدید به چند طریق از هوش مصنوعی استفاده شده است.

ویژگی مهم تانک‌های باراک این است که حتی با دریچه‌های بسته، فرماندهان عملیات و سرنشینان آن می‌توانند فضای اطراف تانک را به طور کامل رصد کنند. در این فناوری آنچه ارتش اسرائیل «مجموعه‌ای گسترده از حسگرهای قابل اعتماد» توصیف می‌کند، نمایی واقعی از آنچه بیرون تانک می‌گذرد ارا‌ئه می‌دهد.

اولین محموله تانک‌های باراک اوایل سپتامبر سال ۲۰۲۳ -پنج سال بعد از آغاز پروژه ساخت آن- به گردان‌ ۵۲ تیپ زرهی ۴۰۱ ارتش اسرائیل تحویل داده شد.

تانک‌های باراک همچنین مجهز به «سیستم سامانه دفاع فعال تروفی» است که یک سپر حفاظتی ۳۶۰ درجه‌ای در اطراف تانک ایجاد می‌کند. این سیستم هرگونه تهدید علیه تانک را با شلیک موشکی که در آن تعبیه شده، بلافاصله نابود می‌کند.
پهپاد اسپارکپهپادهای اسپارک ناوگانی از هواپیماهای بدون سرنشین استپهپادهای اسپارک ناوگانی از هواپیماهای بدون سرنشین است که برای جمع‌آوری اطلاعات و پشتیبانی عملیات به کار می‌رود و به عنوان بخشی از برنامه «ابرهای طوفانی» نیروی هوایی ارتش اسرائیل تولید شده است. این پهپادها را دو شرکت «سیستم‌های دفاعی پیشرفته رافائل» و «گروه اروناتیکس» ساخته‌اند.

ارتش اسرائیل اطلاعات زیادی درباره این پهپادها منتشر نکرده است. در توصیف این پهپادها گفته شده که این پرنده‌ها «به شکل قابل توجهی قابلیت عملیاتی نیروها را بر اساس داده‌هایی که [از پهپاد] دریافت می‌کنند، افزایش می‌دهد تا بتوانند به شکل موثری اقدام تهاجمی انجام دهند»، اما گفته نشده که این کار دقیقا چطور انجام می‌شود.
پهپادهای انتحاری «اسپایک فایرفلای»نوعی پهپاد انتحاری که تنها ۳ کیلوگرم وزن دارد و کلاهک جنگی روی آن سوار می‌شود.

رافائل، شرکت سازنده آن می‌گوید این پهپادها عمدتا برای رصد مناطقی کاربرد دارند که خارج از خط دید است. به این معنا که پهپاد می‌تواند روی مواضعی از دشمن پرواز کند که سرباز هدایت‌کننده آن هیچ راهی برای دیدن آن ندارد.

این پهپاد که از یک محفظه کوچک قابل حمل بیرون می‌آید، می‌تواند تا ۳۰ دقیقه روی منطقه مورد نظر پرواز کند و تا فاصله ۱/۵ کیلومتری آگاهی موقعیتی برای نیروها فراهم کند.

کار این پهپاد جمع‌آوری اطلاعات است و تحت فرمان سربازی که آن را با یک تبلت هدایت می‌کند، اهداف را شناسایی می‌کند. پهپاد انتحاری اسپایک فایرفلای می‌تواند به پایگاه برگردد یا در صورت مسلح بودن به کلاهک ۳۵۰ گرمی، به هدف برخورد کند.
نیش آهنینیک «خمپاره‌انداز دقیق هدایت‌پذیر با لیزر و جی‌پی‌اس» که ساخت شرکت «البیت سیستمز» است. ارتش اسرائیل می‌گوید که این سلاح اولین بار در اکتبر ۲۰۲۳ در غزه به کار رفته است.

نیش آهنین به گفته سازنده‌اش یک خمپاره‌انداز دقیق هدایت‌شونده ۱۲۰ میلیمتری است که «قابلیت‌های قدرتمندی برای تمام سناریوهای جنگی» فراهم می‌کند. برد آن بسته به لوله خمپاره‌انداز، بین یک تا ۱۲ کیلومتر است.

به گفته شرکت البیت کلاهک جنگی آن قادر است با نفوذ به درون بتن تقویت‌شده، انفجار ایجاد کند.
نقش هوش مصنوعی در جنگ چیست؟
با این که ادعا می‌شود استفاده از هوش مصنوعی در ساخت تسلیحات، دقت هدف‌گیری آنها را بیشتر و به تبع آن خسارات‌های ناخواسته و تلفات غیرنظامی را محدود می‌کند، اما سازمان ملل متحد و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ از به کار بردن هوش مصنوعی و سیستم‌های یادگیری ماشینی در درگیری‌های مسلحانه ابراز نگرانی کرده‌اند.

صلیب سرخ در گزارشی که سال گذشته منتشر کرد، گفته بود که «تعهدات قانونی و مسئولیت‌های اخلاقی در جنگ نباید به ماشین‌ها و نرم‌افزارها سپرده شود». این سازمان از اظهار نظر درباره گزارش‌های مربوط به استفاده از هوش مصنوعی در ارتش اسرائیل خودداری کرده است.

این نگرانی‌ها به سیستم‌های تسلیحاتی خودمختار مربوط می‌شود: سامانه‌هایی که وقتی فعال می‌شوند، بر اساس مکانسیم‌های ماشه‌ای که برای آنها تعریف شده، به صورت خودمختار عمل می‌کنند. سامانه‌های دفاع موشکی و پهپادهای انتحاری از جمله این سیستم‌ها هستند.

سال ۲۰۲۳ ارتش اسرائیل از هوش مصنوعی برای جمع‌آوری اطلاعات و تعیین اهداف استفاده کرد.

نیروهای اسرائیلی پیش از این هم در جنگ ۱۱ روزه غزه در سال ۲۰۲۱ از این سیستم‌ها استفاده کرده بودند.

آویو کوخاوی، رئیس سابق ستاد کل ارتش اسرائیل، در ماه ژوئن سال ۲۰۲۳ در مصاحبه‌ای با سایت خبری وای‌نت، واحد مدیریت هدف‌گیری ارتش را «متشکل از صدها افسر و سرباز، مجهز به قابلیت‌های هوش مصنوعی» توصیف کرد.

او گفت «این ماشین است که حجم بسیار زیادی از داده‌ها را سریع‌تر و موثرتر از هر انسانی تحلیل می‌کند و آنها را به اهداف واقعی برای حمله ترجمه می‌کند.»

کوخاوی با اشاره به «عملیات نگهبان دیوارها» در سال ۲۰۲۱ توضیح داد که «در گذشته ما در یک سال ۵۰ هدف را در غزه شناسایی می‌کردیم. الان این ماشین در یک روز ۱۰۰ هدف را مشخص می‌کند که ۵۰ درصد آنها مورد حمله قرار می‌گیرند.»
ارتش اسرائیل و گاسپل، «یک کارخانه هدف‌سازی»
«گاسپل» یک سیستم جدید تعیین هدف مجهز به هوش مصنوعی است که واحد مدیریت هدف‌گیری از آن استفاده می‌کند. ارتش اسرائیل در مقاله‌ای که دوم نوامبر ۲۰۲۳ در سایت خود منتشر کرد آن را یک «کارخانه هدف‌گیری ۲۴ ساعته»‌ توصیف کرد.

به گفته ارتش اسرائیل گاسپل «سیستمی است که با استفاده از ابزارهای اتوماتیک با سرعتی بالا اهداف را تشخیص می‌دهد… این سیستم با کمک هوش مصنوعی، و از طریق استخراج سریع و خودکار اطلاعات به‌روزشده، توصیه‌هایی [برای هدف‌گیری] فراهم می‌کند، و هدفی که برای کیفیت کار آن تعریف شده این است که بین توصیه‌های ماشین و شناسایی انسانی اهداف، سازگاری کامل برقرار باشد.»

این سیستم با پردازش حجم عظیمی از داده‌ها که از بازوهای مختلف اطلاعاتی اسرائیل در نوار غزه دریافت می‌کند، اهدافی را برای حمله شناسایی می‌کند. اما به گفته ارتش اسرائیل تصمیم اجرای حملات همچنان بر عهده افسران است.

در روز بیست و هفتم جنگ غزه،‌ ارتش اسرائیل اعلام کرد که بیش از ۱۲ هزار هدف را در داخل نوار غزه شناسایی کرده است.

یووال آبراهام، روزنامه‌نگار اسرائیلی درباره استفاده از هوش مصنوعی در جنگ غزه تحقیق کرده است.

گزارش آقای آبراهام با عنوان «کارخانه قتل انبوه» در مجله +۹۷۲ منتشر شد که یک نشریه آنلاین مستقل و غیرانتفاعی است و گروهی از روزنامه‌نگاران فلسطینی و اسرائیلی آن را اداره می‌کنند. این گزارش بر اساس گفت‌وگو با هفت عضو فعلی و سابق جامعه اطلاعاتی اسرائیل، شامل اطلاعات ارتش و پرسنل نیروی هوایی که در عملیات‌های اسرائیل حضور داشته‌اند، تهیه شده است.

آقای آبراهام به بی‌بی‌سی گفت که تولیدات سیستم گاسپل شامل «نشانی خانه عوامل [دشمن] و خانواده‌هایشان» و همین طور برآورد ارتش اسرائیل از شمار غیرنظامیانی است که کشته شده‌اند. او به نقل از منابعی که نامشان را نمی‌آورد می‌گوید «وقتی غیرنظامیان در غزه کشته می‌شوند، اغلب مواقع، این رخداد با محاسبه و با آگاهی رخ می‌دهد.» به گفته منابع آقای آبراهام، اهدافی که این سیستم تشخیص می‌دهد شامل افرادی کم‌سن هم می‌شود که بعضا تنها ۱۶ سال دارند، و معیارها برای آسیب رساندن به غیرنظامیانی فلسطینی در هنگام هدف قرار دادن اعضای حماس «بسیار بی‌قید و بند است».

ارتش اسرائیل در واکنش به این گزارش‌ها به بی‌بی‌سی گفت: «نیروهای دفاعی اسرائیل در واکنش به حملات وحشیانه حماس، در حال عملیات برای از کار انداختن قابلیت‌های نظامی و اداری حماس هستند. ارتش اسرائیل، در تضاد آشکار با حملات عمدی حماس علیه مردان، زنان و کودکان اسرائیلی، از قوانین بین‌المللی تبعیت می‌کند و تدابیر احتیاطی ممکن را برای کاهش آسیب غیرنظامیان در نظر می‌گیرد.»
حملات اسرائیل خسارات زیادی به غزه وارد کرده استچرا آمار تلفات غیرنظامیان در عصر سیستم‌های «فوق دقیق» تا این حد بالا است؟
به گفته یووال آبراهام سه منبع او در ارتش اسرائیل گفته‌اند که در هر حمله‌ای که یکی از اعضای ارشد حماس هدف قرار داده شده، چند صد غیرنظامی فلسطینی هم کشته شده‌اند.

او می‌گوید منابع او گفته‌اند که «آنها قبلا به ازای هر فرمانده حماس ممکن بود ده‌ها نفر دیگر را بکشند، اما الان شمار غیر نظامیانی که اجازه دارند بکشند، ۱۰ تا ۲۰ برابر شده است».

یووال آبراهام به بی‌بی‌سی گفت منابع او گفته‌اند افسرانی که عملیات جاری در غزه را رهبری می‌کنند «تمام پروتکل‌های قبلی را که می‌توانست حملات را به خاطر هدف قرار ندادن غیرنظامیان محدود کند، کنار گذاشته‌اند». او از یک افسر اطلاعاتی ارتش اسرائیل نقل می‌کند که «آنها حملاتی را انجام می‌دهند که کاملا غیرمتناسب است چون تمرکز آنها روی کمیت است نه کیفیت اهداف».

آن طور که یووال آبراهام نوشته در زمان انتشار گزارش او در +۹۷۲ ارتش اسرائیل به درخواست‌های آنها برای کسب اطلاعات درباره حملات مشخص پاسخ نداده و به صورت کلی گفته است: «ارتش اسرائیل قبل از حملات به شیوه‌های مختلفی هشدار می‌دهد، و اگر شرایط اجازه دهد به صورت فردی و با تماس تلفنی هم به افرادی که در نزدیکی اهداف هستند، هشدار می‌دهد. (بیش از ۲۵ هزار تماس زنده در دوره جنگ ثبت شده، به علاوه میلیون‌ها تماس ضبط شده، پیامک و برگه‌هایی که برای هشدار به جمعیت روی زمین از هوا پرتاب می‌شود). در مجموع ارتش اسرائیل تلاش می‌کند آسیب به غیرنظامیان را تا حد ممکن کاهش دهد و این کار با وجود چالش جنگ با سازمانی تروریستی انجام می‌شود که از غیرنظامیان غزه به عنوان سپر انسانی استفاده می‌کند.»

بی‌بی‌سی واکنش ارتش اسرائیل به گزارش‌های مربوط به کشته شدن غیرنظامیان را جویا شد و پرسید که اسرائیل برای حفاظت از آنها در غزه چه می‌کند و آیا برای پایین آوردن تلفات غیرنظامی به اندازه کافی تلاش می‌کند.

ارتش اسرائیل به سوال ما به طور مشخص پاسخ نداد اما گفت که «از قوانین بین‌المللی تبعیت می‌کند و تدابیر احتیاطی ممکن را برای کاهش آسیب غیرنظامیان در نظر می‌گیرد».

اسرائیل می‌گوید حماس با قرار دادن غیرنظامیان غزه در تونل‌ها و ایجاد مراکز فرماندهی در اماکن غیرنظامی در این منطقه، از غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی استفاده می‌کند.

سرهنگ فیلیپ اینگرام، افسر سابق اطلاعات ارتش بریتانیا به بی‌بی‌سی گفت «اگر حماس یک مرکز نظامی خود را در داخل یا اطراف مراکز غیرنظامی قرار دهد، آن مرکز [برای ارتش اسرائیل] به یک هدف نظامی مشروع تبدیل می‌شود. و از آنجا که هدف از حمله به آن مکان نابود کردن هدف نظامی است، بنا بر این آنجا به عنوان یک هدف مشروع شناخته می‌شود.»

او می‌گوید: «مسئولیت نیروهای تهاجمی اسرائیل این است که هر کاری که می‌توانند برای به حداقل رساندن شمار تلفات غیرنظامی انجام دهند اما این به معنای حذف کامل تلفات غیرنظامی نیست. این که حمله‌ای متناسب است یا نه، یک تصمیم سیاسی و نظامی است که به عهده فرماندهان اسرائیلی است.»
بمب‌های «هوشمند» و بمب‌های «احمق»
استفاده از سلاح‌های «هوشمند» با دقت بالا و سیستم‌های تشخیص هدف، به صورت کامل جانشین سلاح‌های قدیمی غیرهوشمند نشده است.

بر اساس بخش‌هایی از ارزیابی دفتر مدیریت اطلاعات ملی آمریکا در ماه دسامبر ۲۰۲۳ که سایت سی‌ان‌ان به نسخه‌آی از دست پیدا کرده بود، حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد از ۲۹ هزار مهمات هوا به زمینی که اسرائیل روی غزه ریخته، هدایت‌پذیر نبوده یا به اصطلاح «بمب‌ احمق» (در برابر هوشمند) بوده است.

مارک گارلاسکو، تحلیلگر ارشد اطلاعاتی سابق در پنتاگون و بازرس سابق جنایات جنگی سازمان ملل متحد که با قربانیان و شاهدان اصابت این بمب‌ها صحبت کرده، پیش از این به «بی‌بی‌سی وریفای» گفته بود که این بمب‌های هدایت‌ناپذیر «ممکن است تا ۳۰ متر از هدف تعیین‌شده خطا داشته باشند که می‌تواند فاصله بین یک مرکز فرماندهی حماس با یک آپارتمان پر از غیرنظامیان باشد.»

ارتش اسرائیل می‌گوید نیروهایش «در صورت حضور غیرمنتظره غیرنظامیان حملات را لغو می‌کنند. ما برای هر کدام از اهداف از مهمات مناسب آن استفاده می‌کنیم تا خسارات غیرضروری به بار نیاید».

ارتش اسرائیل پذیرفت که «از سلاح‌های اشتباه استفاده شده»

به گفته وزارت بهداشت فلسطینیان در غزه روز ۲۴ دسامبر ۲۰۲۳ در یک حمله هوایی به اردوگاه پناهجویان مغازی در مرکز غزه ۸۶ نفر کشته شدند.

ارتش اسرائیل که استفاده از تسلیحات اشتباه در این حمله را پذیرفته، در آن زمان به بی‌بی‌سی گفت «از آسیبی که وارد کرده متاسف است».

یک مقام نظامی اسرائیل به شبکه خبری کان گفت: «نوع مهماتی که استفاده شد با ماهیت حمله سازگار نبود و باعث وارد شدن تلفات جانبی گسترده‌ای شد که می‌توانست از آن اجتناب شود.»

ارتش اسرائیل گفت که جنگنده‌هایش به دو هدف در مجاورت جایی که عوامل حماس در آن شناسایی شده بودند حمله کردند، اما در این حملات ساختمان‌های دیگری هم هدف قرار گرفت.

عملیات اسرائیل در غزه بعد از حمله غافلگیرکننده مردان مسلح حماس به جنوب اسرائیل در روز ۷ اکتبر آغاز شد که به گفته مقام‌های اسرائیلی ۱۲۰۰ نفر در آن کشته شدند که بیشتر آنها غیرنظامی بودند و حدود ۲۴۰ نفر هم گروگان گرفته شدند.
رأی دهید
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.