نه فقط ایران، بلکه همه مخالفان اسرائیل در نشست ریاض شکست خوردند

نشست ریاض به میزبانی عربستان سعودی که رئیس دوره‌ای سازمان همکاری‌های اسلامی است، برگزار شدبی بی سی:کیوان حسینی
رهبران ۵۷ کشور عضو سازمان همکاری‌ اسلامی، در پایان نشست تاریخی‌شان در ریاض نتوانستند بر سر هیچ اقدام عملی علیه اسرائیل به توافق برسند.

این در حالی بود که انواع پیشنهاد برای اقداماتی از این دست در نشست مطرح شده بود؛ از تندترین پیشنهاد که توسط ایران ارائه شد و از همه کشورهای عضو درخواست شد تا ارتش اسرائیل را «تروریست» اعلام کنند تا پیشنهادات ملایم‌تر مانند قطع روابط دیپلماتیک با اسرائیل که از سوی بشار اسد ارائه شد.

این نشست که در آخرین دقایق به عنوان «نشست مشترک سران اتحادیه عرب و سازمان همکاری‌های اسلامی» معرفی شد، بازتاب روشنی بود از تضاد منافع عمیق میان کشورهایی که در ظاهر همگی به دلیل اکثریت جمعیتی مسلمان خود را در یک جبهه معرفی می‌کنند، اما در زمان عمل، هرکدام اولویت‌های جداگانه‌ای دارند.

در واقع دلیل این‌که ناگهان این نشست به عنوان یک اقدام مشترک با اتحادیه عرب معرفی شد این بود که در نشست اتحادیه عرب نیز بر سر این‌که این کشورها باید دست به چه اقدامی بزنند، توافقی حاصل نشد.

شاید این امیدواری در میان برخی کشورهای مخالف اسرائیل وجود داشت که در این نشست به دلیل حضور ایران و ترکیه که هر دو طرفدار تنبیه اسرائیل هستند، بخت بیشتری برای فشار بر کشورهای مخالف اقدام تنبیهی وجود دارد.

بر اساس آنچه دیپلمات‌های عرب به برخی رسانه‌ها گفته‌اند، مشخصا لبنان و الجزایر در اتحادیه عرب پیشنهاد اخلال در رساندن نفت به اسرائیل را مطرح کرده بودند که با مخالفت امارات متحده عربی و بحرین روبه‌رو شده بود.

در نشست روز شنبه نیز، چندین ساعت بعد از این‌که سخنرانی‌های رسمی سران کشورها به پایان رسید و عملا انتشار بیانیه‌ پایانی، لحظه به لحظه به تاخیر می‌افتاد، سرانجام روشن شد که توافقی برای اقدامی مشترک علیه اسرائیل وجود ندارد.

در مقابل سران ۵۷ کشور بزرگ و پرجمعیت جهان درخواستی را مطرح کردند که بسیاری‌شان احتمالا هیچ امیدی به عملی شدن آن ندارند: تصویب قطعنامه‌ای الزام‌آور در شورای امنیت برای پایان دادن به «تهاجم» اسرائیل.
موضع تند ابراهیم رئیسی در نهایت هیچ بازتابی در بیانیه پایانی نشست پیدا نکردتا همین جا، قطعنامه‌های بسیار ملایم‌تر پیشنهادی از سوی کشورهایی مانند روسیه و برزیل که در آن‌ها با زبانی دیپلماتیک و نرم از اسرائیل خواسته شده بود که آتش‌بس یا حتی آتش‌بس بشردوستانه اعلام کند، با مخالفت آمریکا بی‌نتیجه مانده است.

اسرائیل می‌گوید تا وقتی که گروگان‌های این کشور آزاد نشوند، دست از تهاجم نظامی نخواهد کشید. دولت آمریکا نیز می‌گوید به طور اصولی از این موضع متحد دیرینه‌اش حمایت می‌کند و هرگونه قطعنامه‌ای که دست و پای اسرائیل را از این نظر ببندد، وتو خواهد کرد.

این میان اگرچه آمریکا اصرار دارد که نگران نقض حقوق بشر و کشتار غیرنظامیان است، اما در عمل به دلیل ابعاد وسیع و بی‌سابقه حمله حماس به اسرائیل، تعداد قابل توجه گروگان‌های اسرائیلی و مهم‌تر از همه این‌ها، ناکامی اسرائیل در آزاد کردن گروگان‌هایش در بیش از یک ماه گذشته، عملیات نظامی اسرائیل در غزه با مخالفت واشنگتن روبه‌رو نشده است.

۵۷ کشور عضو سازمان همکاری‌ اسلامی، بدون شک قدرت کافی برای وارد کردن فشاری معنادار و جدی به اسرائیل را دارند. اما شکاف عمیقی که بین این کشورها وجود دارد موجب شده تا این کشورها هرگز نتوانند از این قدرت بهره ببرند.

نشست ریاض، به رغم ابعاد تاریخی‌اش در واقع به آیینه تمام‌نمای این شکاف جدی و عمیق تبدیل شد.