باتصویب پیش‌نویس قانون جدید مهاجرت در آلمان اعطای تابعیت آسان‌تر شد
رأی دهید
در آینده، دریافت تابعیت آلمان برای شهروندان خارجی سریع‌تر و ساده‌تر خواهد شد. بر اساس پیش‌نویس قانونی که روز چهارشنبه ۲۳ اوت (اول شهریور) از سوی کابینه این کشور تصویب شد، مهاجران تنها پس از پنج سال اقامت در آلمان می‌توانند درخواست تابعیت کنند. مدت زمان لازم اقامت برای اخذ شهروندی، پیش از این ۸ سال بود.
قانون جدید مهاجرتی همچنین تسهیلاتی را برای افرادی که دستاوردهای برجسته حرفه‌ای یا آموزشی داشته یا کار داوطلبانه کرده باشند، در نظر گرفته است. این افراد می‌توانند در شرایط خاص پس از سه سال درخواست تابعیت آلمان را بدهند.
اصلاح قانون مهاجرتی آلمان همچنین داشتن چند تابعیت همزمان را نیز مجاز می‌کند و از این رو، شهروندان خارجی متقاضی تابعیت، از این پس مجبور نخواهند بود حین دریافت تابعیت آلمانی، تابعیت کشور خود را لغو کنند.
نانسی فزر، وزیر کشور آلمان از حزب سوسیال دموکرات با اشاره به رقابت جهانی بر سر جذب مغزها و نخبگان، قوانین جدید مهاجرتی را قوانینی مدرن و منصفانه توصیف کرد.
بر اساس این پیش‌نویس، متقاضیان تابعیت باید بتوانند از پس تامین مخارج زندگی خود و خانواده‌شان برآیند و همچنین با جامعه آلمان، سازگاری داشته باشند و نیز از سطح خوبی از دانش زبان آلمانی بهره‌مند باشند.
در عین حال، استثنائاتی نیز در این قانون لحاظ شده است که از آن جمله می‌توان به کارگران اصطلاحا مهمان اشاره کرد که تا پیش از سال ۱۹۷۴ وارد خاک آلمان شده‌اند و همچنین کارگران اصطلاحا قراردادی که تا قبل از سال ۱۹۹۰ وارد آلمان شرقی سابق شده‌اند. همچنین برای مهاجران بالای ۶۷ سال، آزمون زبان کتبی میتواند با آزمون شفاهی جایگزین شود.
بر اساس قانون جدید مهاجرتی آلمان، در آینده تمام کودکانی که در آلمان و از والدین خارجی متولد می‌شوند، خواهند توانست بدون پیش‌شرط، تابعیت آلمان را دریافت کنند و اگر دست‌کم یکی از والدین آنها بیش از پنج سال به طور قانونی در آلمان زندگی کرده و اقامت دائم داشته باشد، می‌توانند تابعیت والدین خود را نیز حفظ کنند.
در اصلاحیه جدید، این الزام که فرد باید بین تابعیت آلمانی و تابعیت والدین، فقط یکی را انتخاب کند حذف می‌شود و می‌توان هر دو تابعیت را همزمان با هم حفظ کرد.
همچنین طبق این پیش‌نویس، دریافت تابعیت آلمان مستلزم "پایبندی به اصول اساسی لیبرال دموکراسی" است. از این رو درخواست افرادی که مرتکب جرائمی مبتنی بر "یهودی‌ستیزی، نژادپرستی، بیگانه‌هراسی یا سایر انگیزه‌های غیرانسانی" شده‌اند، ممکن است رد شود.
این پیش‌نویس، همچنین مراسم تشریفات عمومی را برای مراسم اعطای تابعیت در نظر گرفته است و بر اساس آن، در صورت امکان، گواهی تابعیت باید در یک محیط تشریفاتی و طی یک مراسم تحویل داده شود.
بنا به گفته وزارت کشور آلمان، در حدود ۱۴ درصد از جمعیت این کشور یعنی کمی بیش از ۱۲ میلیون نفر فاقد گذرنامه آلمانی هستند. حدود پنج میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از این تعداد، دست‌کم ده سال است که در آلمان زندگی می‌کنند. در سال ۲۰۲۲، تعداد ۱۶۸ هزار و ۵۴۵ درخواست گذنامه آلمانی ثبت شد که این میزان تنها ۳/۱ درصد از شهروندان خارجی را که دست‌کم ۱۰ سال در آلمان زندگی می‌کنند شامل می‌شد.
اتحادیه احزاب دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی که در اپوزیسیون هستند، دولت را به "بی‌ارزش کردن و ارزان فروختن" حق شهروندی متهم می‌کند. به باور این احزاب، عواملی همچون نداشتن سوء پیشینه کیفری، دانش زبان آلمانی و اشتغال افراد متقاضی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
دلیل اصلاح قانون تابعیت آلمان چه بود؟
اصلاح قانون تابعیت، به عنوان یک پروژه کلیدی دولت فدرال آلمان در نظر گرفته می‌شود و پیش از این در توافقنامه ائتلاف "آمپل" (چراغ راهنمایی) شامل ائتلاف سه حزب سوسیال دموکرات، سبزها و دمکرات‌های آزاد بر سر آن توافق شده بود.
یکی از اهداف این اصلاحیه این است که اخذ تابعیت برای خارجیانی که در آلمان زندگی می‌کنند و می‌خواهند تابعیت آلمان داشته باشند آسان‌تر شود. نانسی فزر، وزیر کشور آلمان با اشاره به اینکه اصلاح قوانین مهاجرت، بخشی از مدرنیزاسیون یا اصطلاحا نوسازی جامعه است می‌گوید آلمان در شرایطی که رقابتی جهانی بر سر جذب نخبگان و مغزها وجود دارد، تنها زمانی موفق به جذب نخبگان خواهد شد که این افراد بتوانند به طور کلی بخشی از جامعه آلمان شوند.
پذیرش چندتابعیتی در قوانین جدید به چه معناست؟
بر اساس قوانین جدید، داشتن تابعیتی دیگر علاوه بر تابعیت آلمانی ساده‌تر از پیش خواهد شد. این به معنای آن است که اگر فرد متقاضی بخواهد میتواند تابعیت پیشین خود را حفظ کند، تا کنون، این موضوع فقط برای افرادی از سایر کشورهای اتحادیه اروپا، سوئیس و کشورهایی ممکن بود که تابعیت آنها غیرقابل لغو بود؛ کشورهایی مانند افغانستان، ایران، لبنان و سوریه.
وزارت کشور دولت آلمان همچنین سال گذشته قانونی مقرر کرد که بر اساس آن اتباع اوکراینی نیز بتوانند همزمان گذرنامه اوکراینی خود را حفظ کنند چرا که لغو تابعیت آنها به دلیل جنگ در این کشور عملی نیست.
از این رو در سال ۲۰۲۱ بیش از دو سوم افراد متقاضی تابعیت (۶۹ درصد) قادر بودند تابعیت غیر آلمانی خود را نیز حفظ کنند. همچنین آلمانی‌هایی که قصد دارند تابعیت کشور دیگری را به دست آورند از این پس مجبور نخواهند بود تابعیت آلمانی خود را رها کنند.
زمان دریافت تابعیت در بقیه کشورها
بر اساس تحقیقی که "بنیاد کنراد آدناور" در دسامبر سال گذشته در تعدادی از کشورها از جمله فرانسه، فنلاند، لوکزامبورگ، هلند، سوئد و ایالات متحده آمریکا، انجام داد، قانون درخواست شهروندی در این کشورها پس از ۵ سال اقامت اعمال می‌شود.
اما قوانین و مقررات در سایر کشورها بسیار متفاوت است. در سوئیس، لیتوانی و اسپانیا این میزان، ۱۰ سال است اما در کشورهایی چون ایرلند و کانادا می‌توان با گذشت ۳ سال اقامت، درخواست شهروندی داد. این میزان در استرالیا چهار سال، در نروژ هفت سال و در دانمارک نه سال است. در ایتالیا برای اخذ شهروندی دست‌کم ۱۰ سال اقامت در آن کشور ضروری است اما برای شهروندان اتحادیه اروپا این کار تنها پس از چهار سال ممکن می‌شود.
