گوچیِ میوهها؛ چگونه آناناس به نماد ثروت و توانگری تبدیل شد؟
رأی دهید
این محصول که از سرزمینی دور وارد شده بود، از دلپذیرترین اقلام آن دوران و نشاندهنده اوج تجمل و اعتبار بود و جزو نخستین نمونههایی که از دنیای جدید به بریتانیا راه یافتند.
این «چیز»، میوه آناناس بود.
به گزارش سیانان، امروزه این میوه عجیب دیگر هدیهای صرفا مناسب شاهان به شمار نمیرود. اما آن سالها، آناناس در شروع دورهای از تاریخ قرار داشت که – بهویژه در بریتانیا – بیش از هر چیز دیگری، به نماد ثروت و توانگری بدل شد. آناناس هنوز هم با شکوه و زیبایی بر فراز برجهای غربی کلیسای جامع سنت پل، از نمادینترین مکانهای دیدنی لندن، قرار دارد.
به گزارش سیانان، تابلو یادشده که به سفارش خود پادشاه تهیه شده و آن را اثر هندریک دانکرتس، هنرمند هلندی و نقاش دربار میدانند، زمانی تصور میشد یادبود نخستین آناناسی باشد که در انگلستان کاشته شد. اما این کار تا سالها پس از آن انجام نشد.
فرانچسکا بومن، نویسنده کتاب «آناناس، سلطان میوهها»، در مصاحبهای تلفنی به سیانان گفت که آناناسی که به چارلز دوم داده شد، از باربادوس فرستاده شده بود.
جان اولین، خاطرهنویس پادشاه، لحظهای را ثبت کرده بود که چارلز دوم در ضیافتی که برای سفیر فرانسه در سال ۱۶۶۸ برگزار شد، نخستین بار طعم این میوه را چشید.
بومن گفت: «آناناس از همان ابتدا خیلی محبوب بود، چون کاوشگرانی که در دنیای جدید آن را دیده بودند، با آبوتاب از آن تعریف کرده و در مورد خوشمزگی و طعم لذیذش نوشته بودند.»
محبوبیت این میوه به آمریکای شمالی هم رسید، و جورج واشنگتن جوان نیز به طرفداران آناناس پیوست. او در جریان سفری به باربادوس در ۱۷۵۱، در خاطراتش نوشت: «از هیچ چیزی به اندازه آناناس خوشم نمیآید.»
بومن افزود، از آنجا که در کتاب مقدس یا هیچیک از متون قدیمی یونان و روم نامی از آناناس برده نشده، هیچ همخوانی و قرابتی با آن وجود نداشت. از این رو، انگلیسیها میتوانستند هر مفهومی که میخواستند، به آن تحمیل کنند و به این ترتیب، آناناس سلطان میوهها شد و به چندین روش در فرهنگ بریتانیا ریشه دواند.
آناناس برای رشد به دمای بسیار بالا نیاز دارد و سالها طول میکشد تا برسد. با این حال، با افزایش محبوبیت این میوه، مردم بریتانیا به کشت آن روی آوردند.
به گفته بومن، با اینکه با توجه به آبوهوای سرد و بارانی انگلستان و اسکاتلند، چنین پروژهای بهوضوح ابلهانه بهنظر میرسد، در دهه ۱۷۷۰ هر فردی از طبقه بالای جامعه آناناس خودش را میکاشت و این میوه به یکی از ویژگیهای ضروری خانهباغهای اشرافی تبدیل شد.
بنا به محاسبه بومن، هزینه ساخت گلخانه و گرمایش آن، و نیز زمان لازم برای رسیدن میوه، باعث شد بهای هر میوه آناناس به ۸۰ پوند، تقریبا معادل ۱۵ هزار دلار امروز، برسد.
بومن میگوید: «با این پول میشد یک درشکه نو با اسب خرید - معادل خرید یک خودرو جدید در انگلستان دوره جورج. مردم یک باغچهبان تمام وقت داشتند که بین گیاهان میخوابید و مراقب بود تصادفی آتش نگیرند. مردم به این شیوه ثروت خود را به رخ میکشیدند، و طولی نکشید که آناناس نماد موقعیت اجتماعی شد.»
با این حال، هرچند آناناس در فرهنگ بریتانیایی به مثابه نمادی زیبا و جذاب از تمایز شناخته شد، کمتر کسی آن را میخورد.
آن را مثل هدیهای خاص برای دوستی میفرستادند یا به مثابه نماد وضعیت اجتماعی روی میز غذاخوری قرار میدادند و معمولا آنقدر همانجا میماند تا میپوسید؛ اصولا خوردن آناناس مثل این بود که یک کیف گوچی را بخوری.
فرصت حضور این میوه به قدری ارزشمند بود که به گفته بومن، حتی آن را چند ساعت امانت میگرفتند تا مهمانی برگزار کنند و بعد به صاحبش برگردانند.
آناناس بهتدریج به انواع طرحها، از جمله در معماری و ساخت ظروف مختلف، راه یافت و در دهههای ۱۷۷۰ و ۱۷۸۰ به نماد اشرافیت دوره جورج بدل شد. مثلا با قرار دادن یک آناناس سنگی روی تیرک دروازه، حدومرز ملکی را مشخص میکردند.
بسیاری از این آناناسهای سنگی هنوز هم روی تیرکهای دروازههایی در سراسر بریتانیا و نیز در برخی بناهای مهم خاندان سلطنتی، مانند املاک پارک دانمور در نزدیکی استرلینگ در اسکاتلند، اقامتگاه سابق نجیبزادگان دانمور که در ۱۷۶۱ ساخته شده، به جای خود باقی است. نمونه جالبتوجه دیگری که میتوان مثال زد، آناناس روی جام ویمبلدون است که به برنده مسابقات انفرادی مردان اهدا میشود.
از وقتی مقدار زیادی از این خوراکی عجیب و غریب را در حوالی ۱۸۲۰ وارد کردند موقعیت تجملی آن خدشهدار شد.
به گفته بومن، تا ۱۸۵۰ سالانه ۲۰۰ هزار آناناس در اسکله لندن تخلیه میشد و بعد با آمدن یخچال و کنسرو، دیگر همه جا میتوانستی آناناس پیدا کنی.
