جان در برابر نان؛ فروش کلیه برای رهن خانه و خرید خودرو

در حالی‌ که نهادهای حکومتی فروش اعضای بدن در پی فقر گسترده و فراگیر را انکار می‌کنند، گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی مردم برای پرداخت هزینه‌های جاری زندگی کلیه خود را می‌فروشند. حسین بیگلری، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی کرمانشاه، این خبر را تایید کرد و گفت که افراد به دلیل مشکلات مالی به این انجمن مراجعه می‌کنند تا کلیه خود را بفروشند.

بر مبنای دستورالعمل وزارت بهداشت، مبلغ مجاز فروش کلیه در ایران ۸۰ میلیون تومان است و نهادهای حکومتی این اقدام را «اهدای کلیه» می‌نامند و از به‌ کار بردن عبارت «فروش کلیه» خودداری می‌کنند اما آن‌طور‌ که از سخنان رئیس انجمن بیماران کلیوی کرمانشاه نیز برمی‌آید، چیزی به نام اهدا وجود ندارد و فروشندگان و خریداران در شهرستان‌ها سر مبالغی بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون تومان با یکدیگر توافق می‌کنند.

بیگلری با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی ۸۰ میلیون تومان پولی محسوب نمی‌شود، گفت: «کسی که کلیه اهدا می‌کند، احتمالا قصد دارد ماشینی بخرد تا با آن کار کند یا خانه‌ای رهن و اجاره کند؛ بنابراین کسی با ۸۰ میلیون تومان کلیه نمی‌دهد.»

او در ادامه افزود: «انجمن حمایت از بیماران کلیوی به توافق‌های فروشندگان و خریداران بیرون از سازوکار این انجمن ورود پیدا نمی‌کند و در قیمت‌های توافقی دخالتی ندارد». به گفته رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی، نرخ توافقی فروش کلیه در شهرهای بزرگ از ۲۵۰ میلیون تومان نیز بیشتر است.

معرفی فروشندگان و خریداران کلیه به یکدیگر وظیفه انجمن حمایت از بیماران کلیوی است. این افراد در جریان آزمایش‌های اولیه با یکدیگر آشنا می‌شوند و پس از آن، خارج از چارچوب انجمن با هم توافق می‌کنند. البته ممکن است خریداران و فروشندگان از طریق آگهی‌های تبلیغاتی با یکدیگر آشنا شوند.

فروش اعضای بدن در ایران به دلیل تنگناهای اقتصادی طی سال‌های اخیر به شکل فزاینده‌ای افزایش یافته است. داوطلبان فروش اعضای بدن طیف وسیعی از ایرانیان در نقاط مختلف‌اند که برای حل بحران‌های مالی و معیشتی خود چاره‌ دیگری نیافته‌‌اند.

شمار قابل‌توجهی از این آگهی‌دهندگان جوان‌‌‌اند و زیر ۳۰ سال سن دارند. فراوانی داوطلبان فروش کلیه، کبد، مغز استخوان، قرنیه چشم و دیگر اعضای بدن با یک جست‌وجوی ساده‌ در کانال‌های تلگرامی و پست‌های اینستاگرامی قابل‌مشاهده‌ است.

روزنامه جهان صنعت پیش‌تر در گزارشی افشا کرده‌ بود به‌رغم سقف ۸۰ میلیونی فروش کلیه، قیمت آن در بازارسیاه شهرهایی مانند تهران از ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان در نوسان است و افزایش قیمت آن به مواردی مانند بدحال بودن بیمار و گروه خونی اهداکننده و گیرنده بستگی دارد.

بر اساس این گزارش، تمام اعضای قابل پیوند بدن انسان از کلیه گرفته تا یک‌چهارم کبد در بازار سیاه فروش عضو موجود است و از ۱۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان فروخته می‌شود. بر مبنای این گزارش، در نزدیکی میدان ولی‌عصر تهران، روبروی کاخ دادگستری، کوچه‌ای قرار دارد که به «بازار فروش کلیه» تبدیل شده است اما در آن آگهی‌های دیگری مانند فروش قرنیه چشم، مغز استخوان، کبد، اسپرم و تخمک هم دیده می‌شود.

جهان صنعت نوشته بود تقریبا تمام فروشندگان به دلیل مشکلات مالی به این کار تن می‌دهند و از آن طرف بیمارانی که توان پرداخت این پول‌ها را ندارند، برای تامین آن خانه و خودرو خود را می‌فروشند تا جان عزیزانشان را نجات دهند. این روزنامه به اتهام انتشار مطالب غیرقابل استناد با حکم قضایی محکوم شد.

نشریه اینسایدر نیز به‌تازگی در گزارشی، به فروش اعضای بدن ایرانی‌ها در تلگرام پرداخت و نوشت هر روز شمار بیشتری از شهروندان درگیر فقر در ایران جذب کانال‌های تلگرامی فروش اعضای بدن می‌شوند. در این گزارش آمده است: «ایرانی‌ها کبد، قرنیه و بیضه‌های خود را در تلگرام می‌فروشند تا بدهی‌های ناشی از تورم سرسام‌آور را پرداخت کنند. برخی افراد هم به قصد جلوگیری از ورشکستگی دست به این کار می‌زنند.»

پیش از این برخی رسانه‌ها افشا کرده بودند که ایرانی‌ها برای فروش اعضای بدن از جمله کلیه به کشورهای همسایه مانند عراق، امارات متحده عربی و ترکیه هم سفر می‌کنند.