خامنه‌ای: انعطاف یک جاهایی لازم است، همان معنایی که ما در تقیه معنا کردیم

آیت‌الله خامنه‌ای گفته «انعطاف یک جاهایی لازم است، بایستی انجام بگیرد. همان معنایی که ما در تقیه معنا کردیم»بی بی سی: آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران از لزوم «داشتن انعطاف در موارد لازم برای دور زدن موانع سخت و صخره‌ای و ادامه دادن مسیر» صحبت کرده و از اظهارات چند سال پیش خود و اصطلاح «نرمش قهرمانانه» دفاع کرده است.

رهبر جمهوری اسلامی ایران در دیدار با وزیر خارجه، برخی دیپلمات ها، سفرا و روسای نمایندگی‌های خارج از کشور گفته نشان دادن انعطاف «جاهایی لازم است» اما «به معنی عقب نشینی نیست» او گفته چنین انعطافی «معنای تقیه» دارد.

این دیدار در ابتدای جلسه سالیانه سفرای ایران و روسای نمایندگی های خارج از کشور، انجام شده است که معمولا نیمه اول سال خورشیدی در تهران برگزار می‌شود.

آقای خامنه‌ای گفته «حفظ اصول منافاتی با مصلحت» ندارد و ادامه داده است که »البته چند سال قبل که مفهوم "نرمش قهرمانانه" مطرح شد، در خارج و برخی در داخل برداشت غلط کردند؛ چرا که مصلحت یعنی یافتن راهی برای گذشتن از کنار موانع دشوار و ادامه دادن راه برای رسیدن به هدف».

پس از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ و در شرایطی که مذاکرات پنهانی ایران و آمریکا در عمان بر سر برنامه اتمی، قرار بود به شکل علنی پیدا کند، آقای خامنه ای در یک سخنرانی در آبان آن سال گفته بود «نرمش قهرمانانه به معنای مانور هنرمندانه برای دست یافتن به مقصود است».

از این تعبیر آقای خامنه‌ای به معنی تمایل جمهوری اسلامی ایران به کاهش تنش بین‌المللی و انگیزه‌ای برای توافق اتمی از جمله با ایالات متحده آمریکا یاد شده بود.
«انعطاف یک جاهایی لازم است، همان معنایی که ما در تقیه معنا کردیم»
ایران و شش قدرت جهانی شامل اعضای دائم شورای امنیت به همراه آلمان، چند هفته پس از آن سخنرانی به یک توافق موقت اتمی رسیدند و مدتی بعد هم توافق هسته‌ای برجام به دست آمد. ایالات متحده نقشی اساسی در رسیدن به این توافق ایفا کرده بود.

آقای خامنه‌ای در اظهارات امروز خود منظورش از «نرمش قهرمانانه» را توضیح داده و گفته «انعطاف یک جاهایی لازم است، بایستی انجام بگیرد. همان معنایی که ما در تقیه معنا کردیم ــ در بحث امامت، بنده مفصل راجع به تقیه صحبت کردم ــ تقیه یعنی وقتی شما در یک جایی دارید حرکت می‌کنید، به یک صخره‌ای می‌رسید که از آن عبور نمی‌توانید، یک راهی پیدا کنید از کنار صخره و عبور کنید. انعطاف یعنی این. معنایش این نیست که ما از ادامه‌ راه پرهیز کردیم و عقب‌نشینی کردیم، نه. به جنگ صخره نرفتیم، انعطاف پیدا کردیم، توانستیم راه دیگری را پیدا کنیم».

آقای خامنه‌ای در اظهارات امروز خود بار دیگر بدون اشاره مستقیم یا نام بردن، از سیاست‌های دولت‌های پیشین انتقاد کرده و گفته «ما در طول این سال‌ها داشتیم مواردی را که دیپلماسی ما، تعبیر درست در قبالش همین تعبیر التماسی است، دیپلماسی التماسی. ممکن است لحن‌مان هم التماس‌آمیز نبوده اما باطن قضیه التماس بوده».
معاون وزارت خارجه ایران می‌گوید حکومت «خود را بی‌اعتنا به روابط با جهان غرب ندیده»علی باقری (نفر اول از راست) در کنار حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه در جریان سخنرانی امروز آیت‌الله خامنه‌ایاظهارت آقای خامنه‌ای می‌تواند نشانه ای تمایل جدید در جمهوری اسلامی ایران برای کاهش تنش‌های فزاینده خود با غرب باشد.

پیش از اظهارت آقای خامنه‌ای، علی باقری معاون سیاسی وزارت خارجه ایران در یادداشتی که در وب‌سایت وزارت خارجه این کشور به زبان‌های مختلف منتشر شده، نوشته بود که جمهوری اسلامی ایران «هیچ گاه خود را بی‌اعتنا به روابط با جهان غرب و بطور خاص اروپا ندیده است».

در ماه‌های اخیر روابط ایران با قدرت های اروپایی به دلیل سرکوب خونین معترضان ایرانی، بازداشت اتباع اروپایی، گزارش ها درباره ارسال سلاح از سوی ایران برای روسیه در تجاوز نظامی آن کشور به اوکراین و شدت گرفتن اجرای احکام اعدام، تیره شده است.

آقای باقری نوشته است «انتظار ما در روابط دوجانبه با کشورهای اروپایی احترام و عمل متقابل است. متاسفانه برخی از کشورهای اروپایی در مقطع اخیر به بهانه‌های مختلف از جمله ادعاهای حقوق بشری و ادعای مداخله ایران در منازعه اوکراین، مناسبات در حال پیشرفت دوجانبه را با وقفه‌ای روبرو ساخته اند که از این رهگذر قطعا منفعتی متوجه آنها نخواهد شد».

حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران هم به تازگی به یک روزنامه فرانسوی گفته است که ایران برای کاهش اختلافات، تماس های خود با فرانسه را ادامه می دهد. او گفته امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه «در آن زمان به ارائه دیدگاه اشتباهی در مورد ایران پرداخت، اما به سرعت دریافت که هیچ اتفاقی در ایران رخ نخواهد داد».

اشاره وزیر خارجه ایران احتمالا به اظهارات آقای مکرون است که اعتراضات در ایران را «انقلاب» خوانده بود.

از زمان سرکوب اعتراضات کم سابقه در ایران که از شهریور ۱۴۰۱ آغاز شده بود، جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده تا حدی از تنش در روابط خارجی خود کم کند. از جمله پس از هفت سال قطع رابطه، روابط سیاسی و اقتصادی خود با عربستان سعودی را از سرگرفته و روابط با امارات را هم بهبود بخشیده است.

مخالفان از جمله معترضانی در داخل ایران و شماری از ایرانیان خارج از کشور، پس از افزایش شدت سرکوب های خونین در ایران، شعارهایی علیه آقای خامنه‌ای سر داده و خواستار پایان حکومت جمهوری اسلامی شده‌اند.

طی این مدت مذاکرات احیای برجام که از فروردین ۱۴۰۰ از سرگرفته شده بود و در تابستان ۱۴۰۱ در وضعیتی مبهم قرار داشت، قطع شد و ایالات متحده اعلام کرد که احیای این توافق در دستور کار آمریک فعلا نیست.

تحریم های شدید آمریکا باعث کاهش فروش نفت و گاز ایران و سقوط درآمدهای حکومت شده که کاملا وابسته به آن بود.

این وضعیت باعث سقوط ارزش ریال واحد پولی ملی ایران، تورم شدید و کم سابقه و کاهش قدرت خرید شهروندان ایرانی شده به طوری که مقام های حکومتی می گویند ۲۰ میلیون ایرانی در فقر مطلق به سر می‌برند.

اوضاع نا به سامان اقتصادی همرا با سختگیری‌های اجتماعی و انسداد سیاسی در ایران، به گفته ناظران مسائل این کشور باعث انباشت نارضایتی‌ها شده است.

در ایران، رسانه‌ها و برخی متخصصان علوم اجتماعی هشدار می دهند که تداوم نارضایتی ها می تواند به بروز اعتراضات شدیدتر در آینده نامعلوم منجر شود.