جمعی از روحانیون اصلاح‌طلب: رئیسی «آیت‌الله» نیست

 ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایرانصدای آمریکا: جمعی از روحانیون اصلاح‌طلب با تشریح شرایط «آیت‌الله» شدن، می‌گویند که ابراهیم رئیسی «آیت‌الله» نیست. این در حالی است که بخش قابل‌توجهی از جامعه ایران در جریان اعتراضات ماه‌های گذشته مخالفت خود را با حکومت دینی، روحانیون منتفع از حوزه دین، و اجبارهای اجتماعی تحت لوای احکام دینی ابراز کرده است.

حسین موسوی تبریزی، دبیر مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و رئیس سابق خانه احزاب، در این زمینه گفته است که عناوینی مانند «آیت‌الله، حجت‌الاسلام و المسلمین، حجت‌الاسلام، و ثقه‌الاسلام» مشخص می‌کردند که «چه کسی در چه حدی» است؛ اما «الان این حدود از بین رفته است.»
حسین موسوی تبریزی، دبیر مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و رئیس سابق خانه احزابموسوی تبریزی، که «دادستان کل انقلاب» در نخستین سال‌های دهه ۶۰ خورشیدی ایران بود، می‌گوید که «با این تفسیر به آقای رئیسی هم آیت‌الله نمی‌گویند» و افزود که این «میزان‌ها» پس از انقلاب ۵۷ «عوض» شد.

محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که «کدام یک از روحانیون را می‌توان آیت‌الله خطاب کرد»، به وب‌سایت «دیده‌بان ایران» گفته است که این القاب و عناوین «جدید و من‌درآوردی» هستند.
محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قماو در توضیح گفته است که «آیت‌الله» یعنی کسی که «مجتهد» باشد و بتواند «بر اساس قواعد فقه و اصولی که در حوزه مطرح است»، اجتهاد دینی و شرعی کند.

پس از سال ۵۷ و روی کار آمدن حکومتی دینی در ایران، به کار بردن القاب و عناوینی مذهبی همچون «آیت‌الله» و «حجت‌الاسلام» برای روحانیون شیعه عمومیت پیدا کرد.

حسین انصاری‌راد، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ششم شورای اسلامی، نیز در خصوص شرایط رسیدن به عنوان «آیت‌الله» گفت که این اصطلاحی جدید است و «حتی مرحوم شیخ انصاری و میرزای شیرازی را هم حجت‌الاسلام نمی‌گفتند.»
حسین انصاری‌راد، سیاستمدار اصلاح‌طلباین نماینده اصلاح‌طلب ادوار مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به این که فعلا «هیچ معیار و ملاکی» برای این عناوین وجود ندارد، بیان داشته است که پس از ۵۷ «حکومت به میل خود» برخی را «آیت‌الله» کرد و برخی را هم از این مقام پایین آورد.

روح‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، در جریان برکناری حسینعلی منتظری از منصب «قائم مقام رهبری»، او را در نامه‌ای پرمناقشه «حجت‌الاسلام والمسلمین» خطاب کرد. اما تا پیش از آن، رسانه‌های رسمی و حکومتی ایران او را «آیت‌الله العظمی» مورد خطاب قرار می‌دادند.

یوسف صانعی، از مراجع تقلید شیعه دهه‌های اخیر که در دهه ۶۰ خورشیدی نیز «دادستان کل کشور» بود، پس از موضع‌گیری‌هایی که در سال ۸۸ و حمایت از معترضان داشت، از سوی تشکل حکومتی «جامعه مدرسین حوزه علمیه قم» و طی اطلاعیه‌ای تاریخی، از «مرجعیت» کنار گذاشته شد.

با این حال، طی ماه‌های گذشته و پس از اعتراضات سراسری «زن، زندگی، آزادی»، جامعه ایران با تحولی جدید در حوزه چهره‌های موسوم به «روحانیون» مواجه شد، تا آنجا که برخی از جوانان در شهرهای گوناگون اقدام به «عمامه‌پرانی» کردند و شعار دادند که علاوه بر مخالفت با حکومت دینی، با طبقه یا طیفی دینی به این نام و القاب نیز مخالف هستند.